Διακοπές σε φιλικά ή συγγενικά σπίτια, διακοπές µικρής διάρκειας, µε τη µετάβαση στον προορισµό να γίνεται κυρίως µε το αυτοκίνητο και ολοένα και λιγότερο µε το πλοίο της γραµµής, λόγω της εκτόξευσης στα ύψη των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων ήδη από την περυσινή άνοιξη, είναι οι τάσεις που φαίνεται να παγιώνονται τα τελευταία χρόνια.
Μετά την COVID-19, ήρθε η πληθωριστική κρίση να αλλάξει δραστικά τον τρόπο και τη διάρκεια των διακοπών των Ελλήνων, κάτι που πλέον επιβεβαιώνει και η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ). Κάθε άλλο παρά τυχαίο είναι, λοιπόν, ότι το 30% των συνολικών διανυκτερεύσεων έγινε το 2023 σε κάποιο φιλικό ή συγγενικό σπίτι, ότι τα ταξίδια µε πλοίο ήταν αυτά που σηµείωσαν διψήφιο ποσοστό µείωσης σε σύγκριση µε το 2022, αλλά και ότι αυξάνονται τα ταξίδια στο εξωτερικό, καθώς ολοένα και περισσότεροι γυρνούν την πλάτη σε ακριβούς και κορεσµένους προορισµούς της Ελλάδας. Οι οικογενειακοί προϋπολογισµοί αντέχουν διακοπές το πολύ µιας εβδοµάδας, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που τελικά δεν έκαναν διακοπές την περασµένη χρονιά, όχι από… άποψη – δεν είχε επινοηθεί το staycation πέρυσι– αλλά κυρίως για οικονοµικούς λόγους (το 55,1% ανέφερε οικονοµικούς λόγους ως αιτία µη πραγµατοποίησης προσωπικών ταξιδιών).
Σύµφωνα, λοιπόν, µε την Ερευνα Ποιοτικών Χαρακτηριστικών Ηµεδαπών Τουριστών για το έτος 2023, που δηµοσιοποίησε η ΕΛΣΤΑΤ, τα άτοµα όλων των ηλικιών που πραγµατοποίησαν τουλάχιστον ένα ταξίδι ανήλθαν σε 4,9 εκατ. και πραγµατοποιήθηκαν 8,3 εκατ. ταξίδια, σηµειώνοντας αύξηση 1,7% και 0,6%, αντιστοίχως, σε σύγκριση µε τα στοιχεία του έτους 2022. Αν και οι διανυκτερεύσεις ήταν λιγότερες κατά 1,7 εκατ., οι δαπάνες ήταν περισσότερες, κάτι που κυρίως σχετίζεται µε τις µεγάλες αυξήσεις που καταγράφηκαν πέρυσι –και συνεχίζονται και φέτος– στις τιµές των καταλυµάτων, των εισιτηρίων, αλλά και της εστίασης.
Συγκεκριµένα, οι διανυκτερεύσεις το 2023 ήταν 77,8 εκατ. έναντι 79,5 εκατ. διανυκτερεύσεων το 2022 –µείωση δηλαδή κατά 2,2%–, όµως οι δαπάνες αυξήθηκαν το 2023 κατά 3,6% σε σύγκριση µε το 2022, φτάνοντας τα 3,45 δισ. ευρώ περίπου από 3,32 δισ. ευρώ το 2022. Το 96,6% των ταξιδιών που έγιναν από άτοµα ηλικίας 15 ετών και άνω ήταν για προσωπικούς λόγους (ανάπαυση, αναψυχή, διακοπές, επίσκεψη σε συγγενείς και φίλους) και τα υπόλοιπα για επαγγελµατικούς λόγους. Ειδικά για ανάπαυση, αναψυχή και διακοπές ήταν το 73,5% των ταξιδιών, το 79,9% των διανυκτερεύσεων και το 7,7% των δαπανών.
Το 55,5% των προσωπικών ταξιδιών πραγµατοποιήθηκε σε µη ενοικιαζόµενα καταλύµατα, εκ των οποίων το 58% σε καταλύµατα που παρέχονται δωρεάν από συγγενείς και φίλους. Τα ταξίδια σε µη ενοικιαζόµενα καταλύµατα αντιστοιχούν στο 72,9% του συνολικού αριθµού των διανυκτερεύσεων. Για τα προσωπικά ταξίδια µε διαµονή σε ενοικιαζόµενα καταλύµατα (44,5% των προσωπικών ταξιδιών) κύριος τύπος καταλύµατος που επιλέχθηκε σε ποσοστό 62,2% ήταν τα ξενοδοχεία και παρόµοια καταλύµατα.
Τα περισσότερα προσωπικά ταξίδια πραγµατοποιήθηκαν µε χερσαία µέσα µεταφοράς (περίπου 4,7 εκατ. ταξίδια) και δευτερευόντως µε θαλάσσια µέσα (1,045 εκατ. ταξίδια). Με εναέρια µέσα έγιναν 0,96 εκατ. ταξίδια. Αυτό, όµως, που έχει ιδιαίτερη σηµασία είναι η σύγκριση µε το 2022. Τα ταξίδια µε πλοίο υποχώρησαν το 2023 σε σύγκριση µε το 2022 κατά 21,6%, ενώ την ίδια ώρα αύξηση κατεγράφη στα ταξίδια µε εναέρια και χερσαία µέσα, 6,6% και 5,8% αντιστοίχως. Αλλωστε, το 2023 κατεγράφη και αύξηση των ταξιδιών µε προορισµό χώρα του εξωτερικού (για τα άτοµα ηλικίας 15 ετών και άνω) κατά 9%, ενώ αντιθέτως τα ταξίδια εντός συνόρων υποχώρησαν, έστω και οριακά, κατά 0,9%. Επιπλέον, οι διανυκτερεύσεις στο εξωτερικό αυξήθηκαν κατά 1,8%, ενώ στο εσωτερικό µειώθηκαν κατά 4%. Το 15,5% των ταξιδιών εξωτερικού για τους ηµεδαπούς ηλικίας άνω των 15 ετών είχαν προορισµό την Αλβανία, κάτι που σηµαίνει ότι αρκετοί από τους ηµεδαπούς αλβανικής καταγωγής επισκέπτονται τη γείτονα για διακοπές, αλλά και για να δουν συγγενείς και φίλους. Θα πρέπει, βεβαίως, να σηµειωθεί ότι υπάρχει πλέον κι ένα ποσοστό, αν και µικρό ακόµη, που επιλέγει την Αλβανία για διακοπές, χωρίς να κατάγεται από εκεί, λόγω των χαµηλών τιµών. ∆εύτερος κυριότερος προορισµός του εξωτερικού για τους Ελληνες ήταν το 2023 η Ιταλία (11,6% των ταξιδιών εξωτερικού) και ακολουθούν η Γερµανία, το Ηνωµένο Βασίλειο και η Γαλλία.
Οι Ελληνες επιλέγουν να κάνουν διακοπές 4-7 ηµέρες (διανυκτερεύσεις), καθώς τα έξοδα για τα τριήµερα είναι αναλογικά πολύ υψηλά, ενώ ο λογαριασµός για διακοπές σε κάποιο κατάλυµα πάνω από µία εβδοµάδα ανεβαίνει πολύ και καθίσταται σχεδόν απαγορευτικός. Σύµφωνα µε τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η µέση συνολική δαπάνη ανά διανυκτέρευση στα ταξίδια εσωτερικού διάρκειας 1-3 διανυκτερεύσεων ήταν το 2023 93,4 ευρώ, ενώ στα ταξίδια διάρκειας 4-7 διανυκτερεύσεων η µέση συνολική δαπάνη ανά διανυκτέρευση κατεβαίνει στα 71 ευρώ. Ετσι, το 41% των ταξιδιών που έγιναν το 2023 είχε διάρκεια 4-7 διανυκτερεύσεων, το 24% 1-3 διανυκτερεύσεων, το 19% 8-14 διανυκτερεύσεων, ενώ µόλις το 16% είχε διάρκεια πάνω από 14 διανυκτερεύσεις. Μάλιστα, τα ταξίδια µε διάρκεια 4-7 διανυκτερεύσεων αυξήθηκαν κατά 10,5% το 2023 σε σύγκριση µε το 2022, µε όλες τις άλλες κατηγορίες να υποχωρούν.
