Οι Ελληνες θα πρέπει να πληρώσουν 15,3 φορές τον ετήσιο, ακαθάριστο μισθό τους για να αγοράσουν αυτή την στιγμή ένα διαμέρισμα 70 τετραγωνικών μέτρων στην Αθήνα, τη δεύτερη χειρότερη επίδοση μετά τους Ολλανδούς που έρχονται πρώτοι στην Ευρώπη αφού θα πρέπει να πληρώσουν 15,4 φορές το ετήσιο ακαθάριστο εισόδημά τους για ένα αντίστοιχο διαμέρισμα στο Αμστερνταμ. Στον αντίποδα, είναι τυχεροί οι Δανοί και συγκεκριμένα στην πόλη Οντένσε, την τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Δανίας, όπου οι κάτοικοι πρέπει να πληρώσουν κατά μέσο όρο 4,9 φορές τον ετήσιο ακαθάριστο μισθό τους για να αγοράσουν ένα διαμέρισμα 70 τ.μ. Η ίδια τιμή ισχύει και για το Τορίνο της Ιταλίας, ενώ την τρίτη καλύτερη επίδοση σημειώνει το Μάντσεστερ του Ηνωμένου Βασιλείου, με μια τιμή 5,3 φορές.
Τα στοιχεία προέρχονται από την τελευταία μελέτη σε 28 χώρες ανά την Ευρώπη της Deloitte, της γνωστής εταιρείας παροχής ελεγκτικών, φορολογικών, συμβουλευτικών, χρηματοοικονομικών και λοιπών υπηρεσιών που μετρά μέσω των κατά τόπους γραφείων της κάθε χρόνο τις επιδόσεις της αγοράς κατοικίας. Στην εφετινή έρευνα, το στεγαστικό ζήτημα των Ελλήνων αποτυπώνεται με νούμερα που συγκρίνονται και με τις συνθήκες που ισχύουν αυτή την στιγμή σε άλλες ευρωπαϊκές αγορές, συμπεριλαμβανομένων και των αγορών του Ισραήλ και της Τουρκίας.
Αμστερνταμ και Αθήνα ηγούνται της κατάταξης τόσο σε επίπεδο πόλεων όσο και ευρωπαϊκών πρωτευουσών, με την Πράγα να κλείνει το τοπ 3, αφού και εκεί οι κάτοικοι θα πρέπει να πληρώσουν 15 φορές το ακαθάριστο εισόδημά τους για ένα διαμέρισμα 70 τ.μ.. «Τα υψηλά αυτά νούμερα δείχνουν ότι σε ορισμένες μητροπόλεις εξακολουθεί να υπάρχει σημαντική ανισορροπία μεταξύ ζήτησης και προσφοράς – ανεξάρτητα από τις διαφορές εισοδήματος ανά χώρα», σχολιάζεται στη μελέτη. «Το έλλειμμα ιδιόκτητων κατοικιών και η αδυναμία απόκτησής τους ενισχύει την αγορά των μισθώσεων, όπου οι τιμές των ενοικίων παρουσιάζουν σημαντικές αυξήσεις όχι μόνο σε μητροπολιτικά κέντρα, όπως η Πράγα, αλλά και σε πόλεις της Περιφέρειας. Τα υψηλά επιτόκια, η αύξηση των ενοικίων και η επιβράδυνσης στους ρυθμούς κατασκευής νέων κατοικιών στην Ευρώπη καθιστούν νοικοκυριά και εργολάβους πιο επιφυλακτικούς. Ωστόσο, η ζήτηση παραμένει ισχυρή – ειδικά σε πόλεις με σημαντική αύξηση του πληθυσμού τους».
Οι τιμές πώλησης
Το Λουξεμβούργο είναι η πιο ακριβή χώρα για την αγορά νέου σπιτιού φέτος, με μέση τιμή 8.760 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο και ακολουθούν Ισραήλ και Ηνωμένο Βασίλειο με τιμές αντίστοιχα στα 6.131 ευρώ ανά τ.μ. και 5.203 ευρώ. Η Ελλάδα, με δεδομένη και τη μεγάλη ψαλίδα μεταξύ της Αθήνας και της Περιφέρειας (ειδικά στην ηπειρωτική χώρα), κατατάσσεται σε επίπεδο χώρας στις πιο φθηνές ευρωπαϊκές αγορές- κι αυτό παρά το διψήφιο ποσοστό αύξησης των τιμών πώλησης μέσα σε ένα χρόνο κατά 10,2%- με μία μέση τιμή στα 1.792 ευρώ ανά τ.μ. Σε επίπεδο πόλεων η Αθήνα είναι σαφώς υψηλότερα -όχι πάντως και πολύ ψηλά- σε σύγκριση με τις υπόλοιπες αγορές ανά την Ευρώπη με ένα μέσο όρο στις τιμές πώλησης για τις νέες κατοικίες, όπως αναφέρεται στην έρευνα της Deloitte, στα 4.098 ευρώ ανά τ.μ.. Σε επίπεδο πόλεων, το Τελ Αβίβ στο Ισραήλ παραμένει στην κορυφή της λίστας, όπου η τιμή ενός νέου διαμερίσματος φτάνει κατά μέσο όρο τα 13.970 ευρώ ανά τ.μ., ενώ στη Γηραιά Ηπειρο, η πόλη του Λουξεμβούργου είναι πολύ ακριβή με μία μέση τιμή στα νέα σπίτια στα 11.074 ευρώ ανά τ.μ., με τη Φραγκφούρτη και το Παρίσι να ακολουθούν με τιμές στα 10.800 ευρώ ανά τ.μ. και 10.760 ευρώ ανά τ.μ.
Η φθηνότερη τιμή ανά τ.μ. καταγράφεται στην Τουρκία, στην Άγκυρα, με τιμή στα 905 ευρώ (λόγω μειωμένου επενδυτικού ενδιαφέροντος των κατασκευαστών που στρέφονται στα παράλια της Τουρκίας και επιβραδυνόμενων ρυθμών αύξησης του πληθυσμού), ενώ στην Κωνσταντινούπολη το αντίστοιχο νούμερο είναι στα 1.469 ευρώ ανά τ.μ., όσο περίπου και στην Πάτρα, στα 1.457 ευρώ ανά τ.μ.
Στη μελέτη επισημαίνεται ότι η μεγαλύτερη ετήσια αύξηση στις τιμές των νέων διαμερισμάτων καταγράφηκε στην Κρακοβία της Πολωνίας (+28,1%), και ακολουθεί η Ιερουσαλήμ (+25,2%) και οι αλβανικές πόλεις Τίρανα και Αυλώνα (αμφότερες με +25%). Η Αθήνα βρίσκεται στην 6η θέση με τις πόλεις με τη μεγαλύτερη αύξηση, σε σύνολο 25 πρωτευουσών, με μία αύξηση κατά 10,8%.
Τα ενοίκια και η στεγαστική πίστη
Σε ό,τι έχει να κάνει με τα ενοίκια, έστω κι αν οι Ελληνες βρίσκονται αντιμέτωποι με συνεχείς, μεγάλες αυξήσεις τα τελευταία χρόνια, ακόμη η Αθήνα, με ένα μέσο όρο τιμής στα 12,7 ευρώ ανά τ.μ. το μήνα είναι …φθηνή, τουλάχιστον για τους ξένους! Στην πόλη του Λουξεμβούργου η μέση τιμή είναι 3,5 φορές παραπάνω στα 43,4 ευρώ ανά τ.μ. και ακολουθούν με 32 ευρώ το Παρίσι, με 31,7 ευρώ ανά τ.μ. το Δουβλίνο και ελάχιστα κάτω από το όριο των 30 ευρώ ανά τ.μ., στα 29,9 ευρώ ανά τ.μ. η Βαρκελώνη. Δύο αλβανικές πόλεις Δυρράχιο και Αυλώνας είναι οι δύο φθηνότερες πόλεις πανευρωπαϊκά στα ενοίκια με μία μέση τιμή στα 4,9 ευρώ και 5 ευρώ αντίστοιχα, ενώ στις φθηνές πόλεις είναι και η Πάτρα, με μέση τιμή ενοικίου που έχει φτάσει πλέον στα 7 ευρώ.
Η Deloitte αναλύει και την εικόνα στην αγορά στεγαστικής πίστης, δεδομένου ότι «τα επιτόκια παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του κόστους δανεισμού και της συνολικής προσιτότητας της στέγασης. Λόγω των μακροοικονομικών συνθηκών και των πολιτικών των κεντρικών τραπεζών, τα επιτόκια στεγαστικών δανείων εξακολουθούν να ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ των χωρών». Μεταξύ των 28 χωρών που αναλύθηκαν από την εταιρεία φέτος (με στοιχεία 2024) η Ουγγαρία κατέγραψε το υψηλότερο μέσο επιτόκιο στεγαστικών δανείων, φτάνοντας το 9,35%. «Εάν υπολογιστεί ένας απλός μέσος όρος όλων των επιτοκίων που αναφέρθηκαν σε όλες τις συμμετέχουσες χώρες της έρευνας, ο συνολικός μέσος όρος θα ανερχόταν σε 4,36%, παραπέμποντας σε ένα μέτριο κόστος δανεισμού στην περιοχή», αναφέρεται στην έρευνα. Λίγο υψηλότερα βρίσκεται η Ελλάδα, με ένα 4,61%, ποσοστό πάντως που την κατατάσσει στην 8η θέση.
Στις χώρες όπου τα επιτόκια υπερέβησαν το όριο του 5,0% περιλαμβάνονται οι εξής:
- Πολωνία (7,67%)
- Ρουμανία (6,89%)
- Νορβηγία (5,66%)
- Αλβανία (5,26%)
- Τσεχία Δημοκρατία (5,07%)
Στο άλλο άκρο του φάσματος, τα χαμηλότερα επιτόκια στεγαστικών δανείων αναφέρθηκαν σε:
- Βουλγαρία (2,83%)
- Κροατία (2,86%)
- Τουρκία (3,01%)
Πέρα από τις στατικές συγκρίσεις, η έκθεση αξιολογεί επίσης τις ετήσιες μεταβολές των επιτοκίων στεγαστικών δανείων μεταξύ των χωρών. Η πιο σημαντική αύξηση παρατηρήθηκε στην Ουγγαρία, όπου τα επιτόκια αυξήθηκαν κατά 195 μονάδες βάσης (bps), υποδεικνύοντας πιο σφικτές νομισματικές συνθήκες. Στις άλλες χώρες με αξιοσημείωτες αυξήσεις περιλαμβάνεται, με βάση πάντα την έρευνα και η Ελλάδα αλλά και:
- Τουρκία και Πορτογαλία (και οι δύο +83 μονάδες βάσης)
- Νορβηγία (+82 μονάδες βάσης)
- Ελλάδα (+51 μονάδες βάσης)
- Σλοβακία (+32 μονάδες βάσης)
- Βοσνία-Ερζεγοβίνη (+27 μονάδες βάσης)
Αντίθετα, 18 από τις 28 χώρες που αναλύθηκαν είχαν μείωση των επιτοκίων κατά τη διάρκεια του έτους. Οι μεγαλύτερες μειώσεις καταγράφηκαν σε:
- Σερβία (-82 μονάδες βάσης)
- Ρουμανία και Ιταλία (και οι δύο -79 μονάδες βάσης)
- Λουξεμβούργο (-77 μονάδες βάσης)
- Τσεχία και Κροατία (και οι δύο -74 μονάδες βάσης)
- Δανία (-71 μονάδες βάσης)
Ετσι, ενώ 10 χώρες παρουσίασαν αύξηση στα επιτόκια στεγαστικών δανείων, η πλειοψηφία είχε πτωτική τάση και συνολικά, το μέσο επιτόκιο στεγαστικών δανείων σε όλη την Ευρώπη το 2024 δείχνει σημάδια μιας ελαφράς ανοδικής κίνησης.
