Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Διαβάζουμε την ….περίεργη είδηση:
«Η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Αθηνών κατόπιν εισήγησης της Συνέλευσης της Νομικής Σχολής και αφού έλαβε υπόψη τη φοίτηση στη Νομική Σχολή των βραβευθέντων με το Νόμπελ Λογοτεχνίας Οδυσσέα Ελύτη και Γεωργίου Σεφέρη και τη σπουδαία προσφορά τους στη χώρα μας, αποφάσισε σε πρόσφατη συνεδρίασή της ομόφωνα να απονείμει τίτλους πτυχιούχων Νομικής ως δείγμα τιμής για τη σπουδαία προσφορά τους στην τέχνη, τον πολιτισμό και το ελληνικό έθνος».
Ελύτης και Σεφέρης δεν είχαν πάρει πτυχίο από τη Νομική Σχολή, αλλά, φυσικά, αυτό δεν στάθηκε εμπόριο από το να πάρουν Νόμπελ Λογοτεχνίας. Έτσι, κατέρριψαν, θα λέγαμε, τον «μύθο» του πτυχίου, τουλάχιστον στην εποχή τους.
Είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο το γεγονός ότι ο Σεφέρης έκανε μια μεγάλη και σημαντική διπλωματική καριέρα χωρίς πτυχίο Νομικής. Σήμερα αυτό είναι παράνομο, αλλά τότε ήταν άλλες εποχές.
Αλλά ποια η σημασία της «απονομής» πτυχίου – ….πολύ μετά θάνατον – στους δύο νομπελίστες μας; Πραγματικά καμία! Μάλλον η εν λόγω απόφαση είναι εντελώς ανώφελη.
Ο Γιώργος Σεφέρης, τέτοιες μέρες πριν 40 χρόνια, στις 16 Απριλίου 1964 (λίγους μήνες μετά το Νόμπελ) αναγορεύεται σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης, ενώ το καλοκαίρι του ίδιου έτους αναγορεύεται σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και τον Ιούνιο του 1965 επίτιμος διδάκτωρ του Πρίνστον.
Κατόπιν αυτών και πολλών άλλων, τι νόημα έχει η «απονομή πτυχίου» στον ποιητή 53 χρόνια μετά το θάνατό του; Απολύτως κανένα!
Ο Ελύτης, ήδη ένα χρόνο πριν το Νόμπελ, το 1978, αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Την απονομή του Νόμπελ ακολούθησαν τιμητικές διακρίσεις εντός και εκτός Ελλάδας. Μεταξύ αυτών και η απονομή φόρου τιμής σε ειδική συνεδρίαση της Βουλής των Ελλήνων, η αναγόρευσή του σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου της Σορβόννης τον Φεβρουάριο του 1980 και τον Νοέμβριο του 1981 επ. διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.
Το 1987 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου La Sapienza της Ρώμης και του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (που θέλει τώρα να του δώσει πτυχίο!).
Ακόμα, τιμητικές διακρίσεις για τον Ελύτη ήταν η ίδρυση έδρας νεοελληνικών σπουδών με τίτλο «Έδρα Ελύτη» στο Πανεπιστήμιο Ρούτγκερς του Νιου Τζέρσεϊ, καθώς και η απονομή του αργυρού μεταλλίου Benson από τη Βασιλική Φιλολογική Εταιρεία του Λονδίνου.
Τι νόημα έχει, λοιπόν, η «απονομή πτυχίου» στον ποιητή, 30, σχεδόν, χρόνια μετά το θάνατό του; Απολύτως κανένα!
Ο Νίκος Γκάτσος το 1930 πήγε στην Αθήνα από την Αρκαδία, φοίτησε για δύο έτη στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και μετά διέκοψε. Πρέπει να του απονεμηθεί πτυχίο, έναν αιώνα μετά την διακοπή της φοίτησής του;
Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης προσπάθησε να γίνει ηθοποιός, ελλείψει όμως γυμνασιακού απολυτηρίου δεν έγινε αποδεκτός από το Εθνικό Θέατρο. Έτσι αφοσιώθηκε στο γράψιμο. Ο Καμπανέλλης έγινε Ακαδημαϊκός! Ίσως ο μοναδικός στην ιστορία της Ακαδημίας Αθηνών χωρίς απολυτήριο Γυμνασίου! Μήπως να τού απονεμηθεί απολυτήριο γυμνασίου μετά θάνατον;
Γενικώς, όλη αυτή η «λογική», είναι παράλογη και δεν οδηγεί πουθενά! Οι ποιητές δεν έχουν ανάγκη ούτε πτυχία ούτε τιμές μετά θάνατον, πολλές από τις οποίες αρνήθηκαν και εν ζωή.
Ο Κάλβος, ο Σολωμός και ο Καβάφης, έγραψε ο Σεφέρης, είναι οι τρεις μεγάλοι πεθαμένοι ποιητές μας που δεν ήξεραν ελληνικά! Για πτυχίο ούτε λόγος!
«Τ’ ανώτερα μαθηματικά μου τα έκανα στο Σχολείο της θάλασσας», έγραψε ο Ελύτης. Αυτή, ίσως, είναι η απάντηση σε πτυχία και τίτλους και ακαδημαϊκά ιδρύματα που θέλουν τυλίξουν τους ποιητές σε μια …κόλλα χαρτί.
