Αναπτυσσόμενες χώρες πρόκειται να βρεθούν αντιμέτωπες με μια καταστροφική κρίση χρέους τους επόμενους μήνες, γράφει ο Άλαν Ράπεπορτ στους Τάιμς της Νέας Υόρκης, επικαλούμενος σειρά από αιτίες: τον καλπάζοντα πληθωρισμό, την επιβράδυνση της ανάπτυξης, την αύξηση των επιτοκίων και την ενίσχυση του δολαρίου. Αιτίες που συνδυαστικά, όλες μαζί, δημιουργούν συνθήκες «τέλειας καταιγίδας», όπως σημειώνει χαρακτηριστικά ο οικονομικός συντάκτης των New York Times.
Οι φτωχές χώρες οφείλουν έως και 200 δισεκατομμύρια δολάρια σε πλούσια κράτη, πολυμερείς αναπτυξιακές τράπεζες και ιδιώτες πιστωτές. Ωστόσο, τα αυξανόμενα επιτόκια ανέβασαν παράλληλα και την αξία του δολαρίου, καθιστώντας έτσι ακόμη δυσκολότερη την αποπληρωμή των δανείων για τους ξένους δανειολήπτες που έχουν χρέη σε αμερικανικό νόμισμα.
Αυτή η «τέλεια καταιγίδα» θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα κύμα ασύντακτων χρεοκοπιών και με τη σειρά τους εν συνεχεία, σαν σε φαύλο κύκλο, αυτές οι αθετήσεις πληρωμών θα μπορούσαν να οδηγήσουν ακόμη υψηλότερα το κόστους δανεισμού για τις πιο ευάλωτες οικονομικά χώρες της υφηλίου.
Και όλα αυτά, σε μια εξαιρετικά δύσκολη διεθνή συγκυρία, υπό την απειλητική σκιά της ύφεσης που επιστρέφει και ενώ ο συνολικός αριθμός εκείνων που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχιας διεθνώς έχει πια, έπειτα από την περίοδο της πανδημίας και με φόντο τώρα τον πόλεμο στην Ουκρανία και τον καλπάζοντα πληθωρισμό, αυξηθεί κατά δεκάδες εκατομμύρια, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Οι ηγεσίες των πλέον ανεπτυγμένων οικονομιών τις τελευταίες εβδομάδες αναζητούν τις συνταγές εκείνες μέσα από τις οποίες θα μπορούσαν να προλάβουν και να αποτρέψουν επαπειλούμενες χρηματοπιστωτικές κρίσεις σε χώρες όπως είναι η Ζάμπια, η Σρι Λάνκα και η Γκάνα, γράφει ο Ράπεπορτ στους NY Times.
Υπό την απειλή της παγκόσμιας ύφεσης πια, οι πιο πλούσιες χώρες επιχειρούν κατά προτεραιότητα να αντιμετωπίσουν τις υψηλές τιμές στα τρόφιμα και στην ενέργεια. Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο ωστόσο, οι ροές επενδύσεων από τον πλούσιο προς τον αναπτυσσόμενο κόσμο μειώνονται. Την ίδια ώρα, μεγάλοι πιστωτές, όπως για παράδειγμα η Κίνα, αργούν να προχωρήσουν σε επαναδιαπραγματεύσεις και αναδιαρθρώσεις δανείων.
Πιθανές χρεοκοπίες φτωχών χωρών δεν είναι πιθανό, στην παρούσα φάση, να πυροδοτήσουν μια παγκόσμια οικονομική κρίση, δεδομένου του σχετικά μικρού μεγέθους των οικονομιών τους, σύμφωνα με το σχετικό άρθρο των New York Times.
Ωστόσο, οι όποιες χρεοκοπίες θα μπορούσαν να καταστήσουν πιο δύσκολη την εξαγωγή αγαθών σε χρεωμένες χώρες από κράτη όπως είναι οι ΗΠΑ, κι αυτό με τη σειρά του θα μπορούσε εν συνεχεία να επιτείνει την πείνα, την ανέχεια και την κοινωνική αναταραχή μεταξύ των πολιτών των «χρεοκοπημένων» φτωχών κρατών.
Με φόντο πια τα zero Covid lockdown για τον περιορισμό του κορωνοϊού στην Κίνα και τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, η παγκόσμια παραγωγή μετρά πλήγματα και οι τιμές των τροφίμων και της ενέργειας ανεβαίνουν.
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ αυξάνει τα επιτόκια στις Ηνωμένες Πολιτείες ενισχύοντας το δολάριο. Έτσι, όπως καθίστανται περισσότερο δαπανηρές και οι εισαγωγές πολλών ειδών πρώτης ανάγκης από την πλευρά των αναπτυσσόμενων χωρών που ήδη δίνουν τον δικό τους αγώνα επιβίωσης απέναντι στις πληθωριστικές πιέσεις.
Η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχουν ήδη, από την πλευρά τους, σημάνει συναγερμό.
Η Παγκόσμια Τράπεζα έχει κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου υποστηρίζοντας ότι περί τις 12 χώρες θα μπορούσαν να βρεθούν αντιμέτωπες με το φάσμα της χρεοκοπίας τους προσεχείς μήνες. Σε ανάλογο πνεύμα, το ΔΝΤ βλέπει κινδύνους για το 60% των αναπτυσσόμενων χωρών χαμηλού εισοδήματος (low-income developing countries), ενώ και η Fitch έχει αποφανθεί ότι «είναι πιθανές περισσότερες χρεοκοπίες» στις αναδυόμενες αγορές το επόμενο έτος
Ο οικονομολόγος Μπραντ Σέτσερ, της δεξαμενής σκέψης Council on Foreign Relations / CFR, εκτιμά ότι 200 δισεκατομμύρια δολάρια κρατικού χρέους πρέπει να αναδιαρθρωθούν στις αναδυόμενες αγορές το επόμενο διάστημα.
Ωστόσο, η εμφάνιση πιστωτών που δανείζουν με υψηλά επιτόκια και τα πολλά δάνεια που έχει χορηγήσει η – απρόθυμη να δεχθεί ζημίες – Κίνα περιπλέκουν τις διεθνείς προσπάθειες ελάφρυνσης των χρεών, όπως αναφέρουν οι New York Times.
Παράλληλα, και η Πρωτοβουλία της G20 για την Αναστολή Εξυπηρέτησης Χρέους (Debt Service Suspension Initiative – DSSI) μέχρι στιγμής «δεν έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στην γρήγορη επίλυση κρίσεων», κατά την εκτίμηση των αναλυτών της Fitch.
Δυτικοί αναλυτές έχουν κατηγορήσει το Πεκίνο ότι στήνει «παγίδες χρέους» στις αναπτυσσόμενες χώρες μέσα από ένα – ύψους εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων – πρόγραμμα δανεισμού το οποίο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «ληστρικό».
Το Πεκίνο έχει, από την πλευρά του, ανταποδώσει τα πυρά κατηγορώντας τους δυτικούς ότι δεν έχουν ούτε εκείνοι κάνει αρκετά διεθνώς για την αναδιάρθρωση των χρεών.
Στελέχη του ΔΝΤ αναμένεται να επισκεφθούν, πάντως, την κινεζική πρωτεύουσα τις επόμενες ημέρες, και ένα από τα θέματα στην ατζέντα τους θα είναι και εκείνο των προς αναδιάρθρωση δανείων.
