Σκηνικό ακήρυχτου πολέμου στήνει τις τελευταίες ώρες η Άγκυρα, προχωρώντας σε ένα πρωτοφανές μπαράζ απειλών και προκλήσεων κατά της Αθήνας, με πρωταγωνιστή τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Κλιμακώνοντας σε ακραίο βαθμό την επιθετική ρητορική του κατά της Ελλάδας, ο Τούρκος Πρόεδρος απευθύνθηκε δύο φορές στη διάρκεια της χθεσινής ημέρας προς την ελληνική πλευρά, διατυπώνοντας -υπό μορφή τελεσίγραφου- ευθείες βολές κατά των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και εκτείνοντας το φάσμα των μαξιμαλιστικών αιτιάσεών του από την Μεγίστη μέχρι τη Θράκη.
Παρακολουθώντας από κοινού με τον ακροδεξιό, κυβερνητικό του εταίρο, Ντεβλέτ Μπαχτσελί την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης της διακλαδικής πολυεθνικής άσκησης «EFES 2022», η οποία περιλαμβάνει εκτός των άλλων σενάρια απόβασης τουρκικών δυνάμεων σε νησιά, ο Τούρκος Πρόεδρος έσπευσε να απευθυνθεί προς την Ελλάδα, καλώντας την «να σταματήσει να εξοπλίζει τα νησιά που βρίσκονται σε μη στρατιωτικό καθεστώς και να ενεργήσει σύμφωνα με τις διεθνείς συμφωνίες», ενώ ξεδίπλωσε έναν μακρύ «κατάλογο» αξιώσεων κατά των ελληνικών θέσεων.
«Μιλάω σοβαρά»
Προς επίρρωσιν της ευθείας απειλής του, «δεν αστειεύομαι, μιλάω σοβαρά», έσπευσε να τονίσει ο κ. Ερντογάν και πρόσθεσε ότι «αυτοί οι άνθρωποι είναι αποφασισμένοι, αν πουν κάτι, θα το ακολουθήσουν. Ο κ. Μητσοτάκης μάλλον κάνει τουριστικές αποβιβάσεις στα νησιά. Δεν μπορεί να πάει πουθενά έτσι».
Συμπληρώνοντας συμβολικά το παζλ των προκλήσεών του από την Σμύρνη κατά τη φετινή επέτειο των 100 χρόνων από την Μικρασιατική Καταστροφή, «προειδοποιούμε την Ελλάδα, όπως πριν από έναν αιώνα, να μείνει μακριά από όνειρα και πράξεις που θα οδηγήσουν σε τύψεις και να συνέλθει» περιέγραψε ακόμη ο Τούρκος Πρόεδρος, υπονοώντας εμμέσως πλην σαφώς την επανάληψη της εθνικής τραγωδίας, ενώ πρόσθεσε ότι «η Τουρκία δεν θα παραιτηθεί από τα δικαιώματά της στο Αιγαίο και δεν θα διστάσει να χρησιμοποιήσει τις δυνάμεις που αναγνωρίζονται από τις διεθνείς συμφωνίες για τον εξοπλισμό των νησιών».
Γεωτρήσεις προσεχώς
Επιπλέον, ο κ. Ερντογάν προανήγγειλε νέες γεωτρήσεις στη θαλάσσια περιοχή, λέγοντας πως «θα συνεχίσουμε τις γεωτρήσεις μας στην Ανατολική Μεσόγειο σύμφωνα με τις πρακτικές του ΟΗΕ» και απευθυνόμενος προς την ελληνική πλευρά, «συμπεριφερθείτε σωστά. Η Τουρκία δεν θα διστάσει να χρησιμοποιήσει τις εξουσίες που της έχουν παραχωρηθεί από τα διεθνή δικαιώματα σχετικά με τον εξοπλισμό των νησιών όταν χρειαστεί», κατέληξε.
Επίκληση στην… Ιστορία επιχείρησε από την Σμύρνη και ο Τούρκος Υπουργός Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ, σχολιάζοντας πως «η Ελλάδα συνεχίζει την επιθετική της πολιτική. Συνεχίζει επίμονα τις παράλογες διεκδικήσεις της χωρίς να μαθαίνει από την ιστορία». Και πρόσθεσε: «η Ελλάδα κατηγορεί ξεδιάντροπα την Τουρκία για επεκτατισμό. Πρόκειται για διγλωσσία», καταλήγοντας πως «οι προσπάθειες εξοπλισμών και συμμαχιών είναι μάταιες προσπάθειες».
Οι εμπρηστικές δηλώσεις της τουρκικής πολιτικής ηγεσίας με θέα τον Κόλπο της Σμύρνης προκάλεσαν την άμεση και έντονη αντίδραση του Κυβερνητικού Εκπροσώπου, Γιάννη Οικονόμου, ο οποίος ανέφερε πως «τίποτα απολύτως και με κανένα τρόπο δεν μπορεί να πλήξει τα κυριαρχικά μας δικαιώματα και την εθνική μας κυριαρχία», κάνοντας λόγο για «ανιστόρητους ισχυρισμούς και έωλα μυθεύματα».
Απαντήσεις στις προκλήσεις επί χάρτου
Σε ένα άλλο επίπεδο, η εναγώνια χθεσινή αναφορά του Τούρκου Προέδρου στα «διεθνείς συνθήκες» επιχειρεί να καλύψει το έλλειμμα σε επίπεδο εξωτερικής νομιμοποίησης των αιτιάσεων της χώρας του, με δεδομένο ότι η ελληνική πλευρά έχει ενημερώσει αναλυτικά τόσο τις ΗΠΑ, όσο και τις Βρυξέλλες, αλλά και άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για τις παράνομες και μαξιμαλιστικές αιτιάσεις της Άγκυρας.
Μετά το χάρτη της «Γαλάζιας Πατρίδας», τον οποίο επέδειξε ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης τόσο προς τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, όσο και στην Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων, Νάνσι Πελόζι και ακολούθως στο Γερμανό Καγκελάριο, Όλαφ Σόλτς, στο περιθώριο της διμερούς συνάντησής του στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής, σειρά είχε χθες το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, τεκμηριώνοντας με μια σειρά από 16 χάρτες το παράνομο των τουρκικών αξιώσεων.
Οι ανωτέρω χάρτες τεκμηριώνουν την έκταση του τουρκικού αναθεωρητισμού με σκοπό την ανατροπή του status quo, παραβιάζοντας το Διεθνές Δίκαιο και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, απειλώντας την ειρήνη, την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή μας.
«Παράνομες και μονομερείς αιτιάσεις»
Αποβλέποντας στην «προσπάθεια βαθύτερης κατανόησης από το ευρύτερο κοινό του τουρκικού αναθεωρητισμού, οι συνημμένοι χάρτες απεικονίζουν, με παραστατικό και αδιάψευστο τρόπο, τις τουρκικές παράνομες, μονομερείς ενέργειες και αιτιάσεις» αναφέρει σε συνοδευτική ανακοίνωσή του το ΥΠΕΞ, επισημαίνοντας καθόλου τυχαία ότι «οι χάρτες ξεκινούν από το status quo που είχε κατοχυρωθεί με τις Συνθήκες της Λωζάννης (1923) και των Παρισίων (1947)», συνθήκες τις οποίες επικαλούνται συχνά το τελευταίο διάστημα τόσο ο Τούρκος Πρόεδρος, όσο και ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, προκειμένου να υποστηρίξουν τις αιτιάσεις τους περί «αποστρατικοποίησης» των νησιών του Αιγαίου.
Ανάμεσα στις γραμμές
Επιχειρώντας παράλληλα μια ιστορική αναδρομή της εξέλιξης των τουρκικών αιτιάσεων, το ΥΠΕΞ αναφέρεται στην «αποδοχή ως επισήμου δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» από την τουρκική πολιτική ηγεσία, υποδεικνύοντας πλαγίως την πλήρη στροφή του Τούρκου Προέδρου προς την εθνικιστική ατζέντα τα τελευταία χρόνια, αλλά και στη «θεωρία περί του καθεστώτος αποστρατικοποίησης των νησιών του Αιγαίου», την οποία επαναφέρουν με ένταση το τελευταίο εξάμηνο κορυφαίοι αξιωματούχοι της γειτονικής χώρας. Συμπερασματικά, «οι ανωτέρω χάρτες τεκμηριώνουν την έκταση του τουρκικού αναθεωρητισμού με σκοπό την ανατροπή του status quo, παραβιάζοντας το Διεθνές Δίκαιο και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, απειλώντας την ειρήνη, την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή μας» υπογραμμίζει η Βασιλίσσης Σοφίας, εντείνοντας την προσπάθεια κοινοποίησης των χαρτών στα διπλωματικά φόρα.
Τα «ελληνικά» tweets
Την ίδια ώρα, στον προβληματισμό της Αθήνας αναφορικά με τις πραγματικές προθέσεις του Τούρκου Προέδρου προστέθηκε και η πρωτοφανής κίνησή του να απευθυνθεί μέσω του επίσημου λογαριασμού του στο twitter στα ελληνικά, κωδικοποιώντας χθες το βράδυ -σε μια σειρά από τιτιβίσματα- τις απειλές που διατύπωσε εναντίον της Ελλάδας, στην ομιλία του στη Σμύρνη.
Πολύ περισσότερο, όταν ο Τούρκος Πρόεδρος χρησιμοποιεί από ελάχιστα ως σπάνια την Αγγλική γλώσσα, για να απευθυνθεί στο παγκόσμιο -ψηφιακό- κοινό και ενώ οι περισσότεροι από τα 19 εκατομμύρια ακόλουθοί του είναι τουρκικής καταγωγής.
«Προειδοποιούμε για άλλη μια φορά την Ελλάδα να συνετιστεί, να μείνει μακριά από όνειρα, ρητορικές και ενέργειες που θα την οδηγήσουν σε αποτελέσματα για τα οποία θα μετανιώσει, όπως συνέβη έναν αιώνα πριν» ανέφερε σε ανάρτησή του ο κ. Ερντογάν και συνέχισε: «η Τουρκία όπως δεν θα παραιτηθεί από τα δικαιώματά της στο Αιγαίο, δεν θα διστάσει και να κάνει χρήση των δικαιωμάτων που τις αναγνωρίζονται από τις διεθνείς συμφωνίες στο θέμα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών».
Εκτός από τα Ελληνικά, οι απειλές του Τούρκου Προέδρου κατά των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων αναρτήθηκαν στο λογαριασμό του και στα Αγγλικά, καθώς ο ίδιος έκανε λόγο σε σχετικό tweet για «προσπάθεια εργαλειοποίησης του ΝΑΤΟ και τρίτων χωρών» από μέρους της Αθήνας, ενώ τοποθέτησε τις αξιώσεις του σε έναν νοητό άξονα που εκτείνεται από την Μεγίστη (Καστελόριζο), τη Ρόδο, την Κω και τελειώνει στη Δυτική Θράκη, αφού ο ίδιος κάνει λόγο για «τουρκική μειονότητα» που τα δικαιώματά της «καταπιέζονται» από την Ελλάδα.
Κέντρο βάρους οι Έλληνες
Ταυτόχρονα, η πρωτοβουλία του Τούρκου Προέδρου να εκθέσει στα Ελληνικά και σε παγκόσμια κλίμακα (στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης) τις απειλές του προς την Ελλάδα αποσκοπεί προφανώς στον επηρεασμό της ελληνικής κοινής γνώμης, ασκώντας με αυτόν τον τρόπο πίεση προς το ελληνικό πολιτικό σύστημα και εικάζοντας παράλληλα ότι η καλλιέργεια κλίματος φόβου στο εσωτερικό της Ελλάδας θα λειτουργήσει ως κέντρο βάρους για την κάμψη του ηθικού ταγών και πολιτών.
Παρά τις επιδιώξεις του Προέδρου της γειτονικής χώρας, σχεδόν ακαριαία ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου δήλωσε πως «είναι αξιοπρόσεκτο ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν επέλεξε να εκφραστεί στα ελληνικά. Είναι γνωστό ότι η ελληνική είναι η γλώσσα της λογικής, της ελευθερίας και του δικαίου» και συνέχισε λέγοντας πως «οι μητρικοί της χρήστες και ο δυτικός κόσμος το γνωρίζουν άριστα. Η τακτική που έχει επιλέξει η Τουρκία δεν εμπίπτει σε καμία από αυτές τις εκδοχές».
«Απρόβλεπτος γείτονας»
Πάντως, η απότομη κλιμάκωση της ρητορικής της Άγκυρας φαίνεται πως επανακαθορίζει τις κυβερνητικές προτεραιότητες, καθώς «οι εκλογές θα γίνουν στην ώρα τους. Στο τέλος της 4ετίας. Τώρα είναι ώρα για διαφορετικές προτεραιότητες. Για εθνική συσπείρωση απέναντι σε έναν απρόβλεπτο γείτονα» παρατήρησε χθες ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την ομιλία του στην τελετή απονομής των βραβείων του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών, επισημαίνοντας, ωστόσο, πως «έχουμε ένα απρόβλεπτο γείτονα που όσο απομονώνεται, τόσο εξαγριώνεται».
Η επιλογή του συγκεκριμένου ρήματος αντανακλά εμμέσως και την ανάγνωση του Μεγάρου Μαξίμου για το επίπεδο και τη βαρύτητα των απειλών που εκτοξεύονται δια στόματος του Τούρκου Προέδρου τις τελευταίες ώρες, μολονότι η Αθήνα μένει ψύχραιμη και απόλυτα στοχοπροσηλωμένη στη διεθνοποίηση των ελληνικών θέσεων, σε μια περίοδο μάλιστα έντονης διεθνούς ρευστότητας.
Το γεγονός, ωστόσο, ότι ο κ. Μητσοτάκης αναμένεται να προεδρεύσει σήμερα στη Σύνοδο Κορυφής της Διαδικασίας Συνεργασίας στην Νοτιοανατολική Ευρώπη, η οποία φιλοξενείται στη Θεσσαλονίκη και χωρίς να έχει συμπληρωθεί ούτε καν ένα εικοσιτετράωρο από το χθεσινό «ρεσιτάλ» προκλητικότητας του κ. Ερντογάν, αναπροσαρμόζει εκ των πραγμάτων την ατζέντα, από την οποία η Αθήνα επιδιώκει βασικά τη ρητή στήριξη των ελληνικών θέσεων απέναντι στον παροξυσμό της Τουρκίας.
Η παρουσία, άλλωστε, του Γερμανού Καγκελάριου, Όλαφ Σόλτς, αλλά και του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ (ο οποίος είχε βρεθεί και στον Έβρο τον Μάρτιο του 2020) αναβαθμίσει το τραπέζι της Συνόδου και συνακόλουθα το εκπεμπόμενο μήνυμα από τους συνδαιτημόνες του προς την Άγκυρα.
