Μετά τον πυρετό των Χριστουγέννων, επιστροφή στην κανονικότητα με πολύ μικρή πληρότητα στη διάρκεια της εβδομάδας και πιο υψηλή μόνο σε Σαββατοκύριακα και αργίες: πρόκειται για το νέο σκηνικό που καταγράφεται στη μικρή χειμερινή σεζόν των 130 ημερών στη χώρα μας, η οποία μειώνεται τελικά σε μόλις 40-50 πλήρεις ημέρες για τους ηπειρωτικούς προορισμούς.
Η διαχρονική αυτή πραγματικότητα για την… άλλη τουριστική Ελλάδα έρχεται σε συνδυασμό με τον έως τώρα ήπιο χειμώνα που κράτησε μακριά και φέτος, όπως και πέρυσι, ειδικά μέσα στην υψηλή περίοδο των γιορτών, τους χιονοδρόμους από τα χιονοδρομικά κέντρα στην ηπειρωτική χώρα. Οι δύο αυτές παράμετροι, αλλά και η συζήτηση για διάχυση -χωρικά και χρονικά- της τουριστικής κίνησης στους προορισμούς ανά την Ελλάδα αυξάνουν τώρα τις φωνές από τους τουριστικούς φορείς που ζητούν αλλαγή του μοντέλου του χειμερινού τουρισμού σε αυτό του τουρισμού των τεσσάρων εποχών για τους ορεινούς προορισμούς.
Αφορμή και οι προτάσεις που έχουν ήδη υποβληθεί κατόπιν της πρόσκλησης που απέστειλε το υπουργείο Τουρισμού, στο πλαίσιο υλοποίησης των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), όπου για τον ορεινό τουρισμό περιλαμβάνονται κονδύλια συνολικού ύψους 56,5 εκατ. ευρώ «για αναβάθμιση χιονοδρομικών κέντρων, ορειβατικών καταφυγίων και ορεινών μονοπατιών, ακριβώς με στόχο την επιμήκυνση της χειμερινής τουριστικής περιόδου». Από τα κεφάλαια αυτά, η μερίδα του λέοντος, αλλιώς 53,69 εκατ. ευρώ, αφορά την αναβάθμιση των εγκαταστάσεων χιονοδρομικών κέντρων, 1,24 εκατ. ευρώ την αναβάθμιση των εγκαταστάσεων ορειβατικών καταφυγίων και 310.000 ευρώ τη δημιουργία πλατφόρμας για τον ορεινό τουρισμό.
Η συζήτηση έχει ανοίξει προ πολλού στο εξωτερικό, και δη στην Ευρώπη, με αντίστοιχο προβληματισμό στους εδραιωμένους προορισμούς λόγω και του μείζονος ζητήματος της κλιματικής αλλαγής. Οι μεγάλοι χειμερινοί προορισμοί των Αλπεων, εκτός της πρωτοβουλίας των πράσινων πρακτικών, π.χ. κατανάλωση ενέργειας από ΑΠΕ, ήδη προωθούν εναλλακτικές εμπειρίες στα χιονοδρομικά τους κέντρα πέραν της υψηλής περιόδου του σκι, προκειμένου να εξασφαλίσουν επιπλέον έσοδα σε ένα κορυφαίο κομμάτι του τουριστικού τους προϊόντος. Μόνο στην Ιταλία ο τομέας του σκι γενικότερα δημιουργεί τζίρο που αγγίζει τα 11 δισ. ευρώ και υπολογίζεται ότι αφορά περίπου 400.000 εργαζομένους.
Πέρυσι η χιονοδρομική περίοδος στην Ευρώπη ήταν κακή, με κορυφαία χιονοδρομικά, από το Σαμονί στη Γαλλία έως το Ινσμπρουκ στην Αυστρία να κλείνουν νωρίτερα τις πίστες τους. Γι’ αυτό και δεν είναι τυχαίο ότι σε δημοφιλείς χειμερινούς προορισμούς όπως το Ζέρματ της Ελβετίας προβάλλονται κατά κόρον οι εναλλακτικές δραστηριότητες και εμπειρίες για το καλοκαίρι, από την πεζοπορία, το ποδήλατο και το καρτ στο βουνό μέχρι την αναρρίχηση και το αλεξίπτωτο πλαγιάς. Αντίστοιχα, ευρωπαϊκές ομάδες ποδοσφαίρου προτιμούν το καλοκαίρι για την προετοιμασία τους τις προπονητικές εγκαταστάσεις στον προορισμό του Ζίφελντ στην Αυστρία (κάτι που είχε κάνει και ο Ολυμπιακός ήδη από την περασμένη δεκαετία), πέραν φυσικά των λοιπών δραστηριοτήτων για γκολφ, ποδήλατο βουνού, πεζοπορία, αναρρίχηση, ακόμη και κολύμπι στις λίμνες. Ο συγκεκριμένος προορισμός έχει φιλοξενήσει κατά καιρούς ουκ ολίγους κορυφαίους αγώνες σκι.
«Στη νοτιότερη χώρα της Ευρώπης, με συνολικά 22 χιονοδρομικά κέντρα -όταν η Βουλγαρία έχει πέντε- και με βασικό τουριστικό προϊόν το μοντέλο “ήλιος και θάλασσα” είναι αναγκαίο να ληφθούν δομικές και ουσιαστικές αποφάσεις ώστε να επενδύσουμε στην επόμενη μέρα του ορεινού τουρισμού 12 μήνες τον χρόνο. Η αλλαγή του μοντέλου με στροφή από τον χειμερινό στον ορεινό τουρισμό θα μπορούσε να αυξήσει σε πρώτη φάση τους ξένους επισκέπτες της χώρας εκτός της θερινής περιόδου. Αντί να στηρίζονται οι ηπειρωτικοί προορισμοί της χώρας στον εσωτερικό τουρισμό στη διάρκεια της χειμερινής σεζόν, θα μπορούσαν να προσελκύσουν κοινό και από το εξωτερικό, με στόχο σε πρώτη φάση να κερδίσει η χώρα τουλάχιστον 1 εκατομμύριο επιπλέον ξένους επισκέπτες, πέραν φυσικά του οφέλους της άμβλυνσης της εποχικότητας», δηλώνει στο «business stories» o κ. Αγγελος Καλλίας, γενικός γραμματέας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ) και επικεφαλής της ομάδας ξενοδόχων ορεινών και ημιορεινών προορισμών της ΠΟΞ. Ο ίδιος επισημαίνει ότι αυτή την περίοδο και αμέσως μετά τις γιορτές καταγράφεται κατακόρυφη πτώση στους ηπειρωτικούς προορισμούς: η πληρότητα είναι μόλις στο 10%-20% στη διάρκεια της εβδομάδας και ανεβαίνει μόνο τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες σε ικανοποιητικά επίπεδα, με αποτέλεσμα, τελικά, να καλύπτονται οριακά τα λειτουργικά έξοδα των επιχειρήσεων αλλά και των ίδιων των χιονοδρομικών κέντρων, όπου τίθεται θέμα βιωσιμότητας, με μειωμένες τις ημέρες λειτουργίας και αποκλειστικούς επισκέπτες τους Ελληνες.
Γι’ αυτό και οι τουριστικοί φορείς αντιτείνουν σε αυτή τη φάση, αντί για τη χρηματοδότηση που σκοπό έχει να δημιουργήσει υποδομές αποκλειστικά και μόνο για χιονοδρομία στα ελληνικά βουνά, τη μεγαλύτερη επένδυση σε περισσότερες και οργανωμένες δομές, σε ορεινά καταφύγια και ανάπτυξη εμπειριών – αθλητικών δραστηριοτήτων, τομείς στους οποίους οι προορισμοί της ηπειρωτικής Ελλάδας μπορούν να βρουν πεδίο δόξας λαμπρό για περισσότερα έσοδα και αφίξεις.
Σημειωτέον ότι για τη σεζόν 2023-2024 αυτές οι ημέρες σηματοδοτούν και το άνοιγμα των δύο μεγαλύτερων χιονοδρομικών κέντρων που βρίσκονται κοντά στην Αθήνα. Το μεγαλύτερο χιονοδρομικό της χώρας στον Παρνασσό, που βρίσκεται υπό τη διαχείριση της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ), δέχτηκε μεν τους πρώτους επισκέπτες για βόλτα λίγο πριν από τις γιορτές, ωστόσο η πρώτη μέρα που άνοιξαν για πρώτη φορά οι πίστες του ήταν στις 10 Ιανουαρίου με το ύψος του χιονιού πάντως να μην επαρκεί τις επόμενες ημέρες, αφού χρειάζεται μεγαλύτερη χιονόπτωση ώστε οι πίστες να είναι σταθερά και καθημερινά σε πλήρη λειτουργία. Αντίστοιχα συμβαίνει και στο άλλο μεγάλο χιονοδρομικό των Καλαβρύτων, που συγκεντρώνει αρκετούς Αθηναίους επισκέπτες, όπου και φέτος το άνοιγμα της σεζόν άργησε λόγω της μη ικανοποιητικής χιονόπτωσης.
Οι επιδόσεις και τα πλάνα
Με βάση τα στοιχεία από τη διαχειρίστρια ΕΤΑΔ για τις δύο τελευταίες περιόδους μετά τον κορωνοϊό, το Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού είχε μειωμένες ημέρες λειτουργίας πέρυσι σε σχέση με πρόπερυσι, ακριβώς λόγω των πιο ήπιων καιρικών συνθηκών. Τη σεζόν 2020-2021 το κέντρο δεν λειτούργησε, ενώ και την περίοδο 2019-2020 έκλεισε νωρίτερα λόγω των μέτρων για την πρόληψη έναντι του COVID-19. Συγκεκριμένα, τη χιονοδρομική περίοδο 2022-2023 οι ημέρες λειτουργίας μειώθηκαν στις 108 από τις 127 της περιόδου 2021-2022, όπως και ο αριθμός των χιονοδρόμων που άγγιξαν τις 80.000 από τις σχεδόν 140.000 της αμέσως προηγούμενης περιόδου. Συνολικά η επισκεψιμότητα (χιονοδρόμοι και επισκέπτες) στο μεγαλύτερο χιονοδρομικό της χώρας ξεπέρασε τις 196.500 την καλύτερη σεζόν 2021-2022 και μειώθηκε σε λιγότερο από 114.000 τη σεζόν 2022-2023.
Ο Παρνασσός διαθέτει 17 αναβατήρες και 23 πίστες συνολικού μήκους 34 χιλιομέτρων, ενώ μετά και τον εκσυγχρονισμό των αναβατήρων και την ενοποίηση των εγκαταστάσεων Κελαριών – Φτερόλακας είναι το πιο σύγχρονο τεχνολογικά χιονοδρομικό κέντρο της χώρας. Ηδη από τον περασμένο Νοέμβριο έχει υποβληθεί αίτηση ενίσχυσης στο ΤΑΑ του υπουργείου Τουρισμού «Αναβάθμιση Χιονοδρομικών Κέντρων», κυρίως για τον εκσυγχρονισμό του εναέριου αναβατήρα «Ηρακλή», μέγιστου προϋπολογισμού περίπου 10 εκατ. ευρώ.
Οπως επισημαίνουν στο «b.s.» αρμόδιες πηγές από την ΕΤΑΔ, η οποία διαχειρίζεται και το Χιονοδρομικό Κέντρο Βόρα – Καϊμακτσαλάν, που διαθέτει συνολικά 10 πίστες με 6 αναβατήρες, εξετάζεται «η ενεργοποίηση των δύο χιονοδρομικών και την περίοδο που δεν έχουν χιόνι για περιπατητικούς, φυσιολατρικούς και ψυγαγωγικούς σκοπούς». Το συγκεκριμένο (μικρότερο) χιονοδρομικό την περσινή σεζόν είχε μειωμένες ημέρες λειτουργίας, 98 από τις 108 της χιονοδρομικής περιόδου 2021-2022, με τον αριθμό των χιονοδρόμων να είναι λίγο λιγότεροι των 15.000 από τις πάνω από 18.000 της αμέσως προηγούμενης σεζόν. Η ΕΤΑΔ, όπως δηλώνουν οι επιτελείς της, ετοιμάζει «ένα πλάνο συνεργειών με σχετικούς φορείς και βασικό στόχο την ενίσχυση της λειτουργίας των χιονοδρομικών κέντρων και την ενίσχυση και των τοπικών οικονομιών με την προώθηση μεγαλύτερου τουριστικού ρεύματος όλο τον χρόνο». Επισημαίνεται ότι και για το Χιονοδρομικό Βόρα – Καϊμακτσαλάν υπεβλήθη εντός του περασμένου Δεκεμβρίου αίτηση ενίσχυσης για την αναβάθμιση των υποδομών του στο ΤΑΑ του υπουργείου Τουρισμού.
Αντίστοιχο φάκελο στο Ταμείο Ανάκαμψης με χρηματοδότηση 10 εκατ. ευρώ υπέβαλε και το Χιονοδρομικό Καλαβρύτων, όπως επισημαίνει στο «b.s.» o γενικός του διευθυντής Αλέξης Αγριος, «με στόχο μας να υλοποιήσουμε υποδομές και για τις τέσσερις εποχές του χρόνου, έχοντας ήδη και το επιτυχημένο παράδειγμα του περασμένου καλοκαιριού με πάνω από 10.000 επισκέπτες μέσα από τη δράση του Helmos Mountain Festival με ένα τριήμερο φεστιβάλ μουσικής, υπαίθριων δραστηριοτήτων και αναψυχής τον Ιούνιο».
Σημειώνεται ότι ήδη το Χιονοδρομικό των Καλαβρύτων βρίσκεται σε διαδικασία αναβάθμισης των εγκαταστάσεών του (νέος υποσταθμός του χιονοδρομικού, αναβάθμιση αναβατήρων, σύστημα ηλεκτρονικής έκδοσης εισιτηρίων, αναμόρφωση κτιριακών εγκαταστάσεων, λειτουργία εστιατορίου κ.λπ.) με επένδυση άνω των 22,6 εκατ. ευρώ, που υλοποιείται μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων από τη χρηματοδότηση της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.
