Νέα δεδομένα στον ρωσοουκρανικό πόλεμο, αλλά και περαιτέρω κλιμάκωση της αντιπαράθεσης ανάμεσα σε ΝΑΤΟ και Ρωσία, δημιουργεί η απόφαση της Γερμανίας, των Ηνωμένων Πολιτειών και της Μεγάλης Βρετανίας που ανάβει το πράσινο φως για την παραχώρηση βαρέως τύπου αρμάτων μάχης τύπου Leopard 2A4, Μ1Α2 Abrams και Challenger-2, αντίστοιχα, στον ουκρανικό στρατό.
Οι παραδόσεις των πρώτων αρμάτων μάχης αναμένεται να ξεκινήσουν στα τέλη Μαρτίου με αρχές Απριλίου, ενώ θεωρείται πως η χρήση τους από τις ουκρανικές Ενοπλες Δυνάμεις θα μπορούσε να αποβεί καθοριστική ως προς την έκβαση των μέχρι τώρα πολεμικών επιχειρήσεων, αποτελώντας ταυτόχρονα δείγμα της πρόθεσης των Ουκρανών να συνεχίσουν την αντεπίθεση που ξεκίνησαν στις αρχές Σεπτεμβρίου για την ανακατάληψη των εδαφών που έχασαν κατά τους πρώτους μήνες της ρωσικής εισβολής την περασμένη άνοιξη.
«Το άρμα μάχης, ανεξάρτητα του μεγέθους του και των δυνατοτήτων του, είναι κατά βάση επιθετικό όπλο και αποκτά ιδιαίτερη αξία κατά τη διεξαγωγή επιθετικών επιχειρήσεων. Υπό αυτές τις συνθήκες ενδέχεται οι Ουκρανοί να προσβλέπουν σε επιθετικές ενέργειες με την απόκτηση των αρμάτων, κάτι που ευνοεί και το έδαφος της χώρας. Το άρμα μάχης προσφέρει ικανοποιητική ισχύ πυρός και προηγμένη προστασία θώρακα, ενώ μπορεί να αναπτύξει ταχύτητες που γενικά ευνοούν τον επιθετικό αγώνα ειδικά σε πεδινά εδάφη και οπουδήποτε μπορεί να κινηθεί και να λάβει σχηματισμούς μάχης χωρίς ιδιαίτερους εδαφικούς περιορισμούς.
Σε αυτό το πλαίσιο, πιθανώς, οι Ουκρανοί να έχουν επιτύχει σημαντική πρόοδο στο πεδίο των επιχειρήσεων και να επιδιώκουν με την απόκτηση των αρμάτων να αιφνιδιάσουν τον αντίπαλο με τακτικές κινήσεις ελιγμού και ταχείες μετακινήσεις δυνάμεων, αποσκοπώντας σε απομόνωση περιοχών, κατάληψη εδαφών, και τελικά καταστροφή των εχθρικών δυνάμεων», τονίζουν στρατιωτικοί κύκλοι του υπουργείου Εθνικής Αμυνας, προσθέτοντας ότι το σχετικό αίτημα του Κιέβου πιθανόν να έχει και πολιτικές προεκτάσεις, με στόχο αφενός να επιβεβαιώσει τη δυτική στήριξη στον αγώνα του και αφετέρου να αποτελέσει μια επιτυχία εντυπωσιασμού, στον βαθμό που οι ρωσικές δυνάμεις έχουν καταφέρει να ανακόψουν ή και να επιβραδύνουν τις μέχρι τώρα επιθετικές ενέργειες του ουκρανικού στρατού.
Νατοϊκή κινητοποίηση
Επειτα από εβδομάδες δισταγμών, οι ΗΠΑ και η Γερμανία ανακοίνωσαν την περασμένη Τετάρτη ότι θα συνδράμουν με βαρέα άρματα μάχης την προσπάθεια των Ουκρανών να ανακόψουν τη ρωσική εισβολή στα εδάφη τους. Πρόκειται για μια απόφαση που επί της ουσίας δημιουργεί τις προϋποθέσεις διεξαγωγής μιας ευρείας σύγκρουσης τεθωρακισμένων, με δύναμη πυρός περίπου αντίστοιχη της μεγαλύτερης αρματομαχίας που είχε διεξαχθεί, στα ίδια περίπου εδάφη, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (5 Ιουλίου – 23 Αυγούστου 1943) ανάμεσα στη ναζιστική Γερμανία και τη Σοβιετική Ενωση και έμεινε γνωστή στην Ιστορία ως η Μάχη του Κουρσκ.
Βασικό κορμό σε αυτή τη νέα προσπάθειας της Δύσης να ενισχύσει τον ουκρανικό στρατό, παρέχοντάς του σύγχρονα οπλικά συστήματα, αποτελεί το γερμανικό άρμα μάχης Leopard 2 κυρίως εξαιτίας του γεγονότος ότι χρησιμοποιείται ήδη από τις Ενοπλες Δυνάμεις αρκετών κρατών-μελών του ΝΑΤΟ, μεταξύ των οποίων και οι ελληνικές. Η χώρα μας μάλιστα διαθέτει τα περισσότερα άρματα αυτού του τύπου στην Ευρώπη, γεγονός το οποίο δεν έχει περάσει απαρατήρητο από ξένα ΜΜΕ, τα οποία θεωρούν ότι αργά η γρήγορα η Ελλάδα ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπη με το δίλημμα να αποστείλει στην Ουκρανία έναν αριθμό από τα περίπου 850 άρματα αυτού του τύπου που διατηρεί σε ενεργό υπηρεσία.
Να σημειώσουμε ότι η χώρα μας κατέχει έναν από τους μεγαλύτερους στόλους αρμάτων μάχης Leopard στην Ευρώπη. Τα τελευταία 40 χρόνια έχει προμηθευτεί περίπου 500 τεθωρακισμένα τύπου Leopard 1 και ακόμη περίπου 350 τύπου Leopard 2, ανάμεσά τους και 183 τύπου Leopard 2A4, ενός παλαιότερου μοντέλου, για το οποίο οι ειδικοί λένε ότι θα ήταν ιδιαίτερα κατάλληλο για χρήση στην Ουκρανία.
Επί του παρόντος η Γερμανία έχει ήδη ανακοινώσει ότι σε πρώτη φάση πρόκειται να παράσχει στο Κίεβο 14 άρματα μάχης Leopard 2 τύπου 2A6, προερχόμενα από τα αποθέματα του στρατού της, ενώ ιδιαίτερα σημαντική ήταν και η απόφασή της να επιτρέψει στους Δυτικούς συμμάχους της, που διαθέτουν αυτά τα γερμανικής κατασκευής άρματα, να τα παραχωρήσουν ως βοήθεια στην Ουκρανία. Μετά τη Γερμανία, την πρόθεσή τους να παραχωρήσουν Leopard 2 στην Ουκρανία εξέφρασαν η Δανία, η Ολλανδία, η Πολωνία, η Νορβηγία, η Φινλανδία και η Ισπανία.
Δίπλα-δίπλα με τα γερμανικά τεθωρακισμένα Leopard 2 αναμένεται να πολεμήσουν επίσης και δύο ακόμη σημαντικοί τύποι αρμάτων μάχης που υπηρετούν σε νατοϊκούς στρατούς. Πρόκειται για το βρετανικό άρμα μάχης Challenger 2 και το αμερικάνικο Μ1Α2 Abrams. Οι Βρετανοί έχουν δεσμευτεί ότι αρχικά θα παραχωρήσουν στην Ουκρανία 14 Challenger 2, ενώ και οι ΗΠΑ έχουν ανακοινώσει, ήδη από τις αρχές της περασμένης εβδομάδας, την πρόθεσή τους να ενισχύσουν το Κίεβο με 31 άρματα μάχης τύπου Μ1Α2 Abrams, αξίας 400 εκατ. δολαρίων.
Ρωσική απάντηση
Η κυβέρνηση του Κιέβου έχει ζητήσει την ενίσχυσή της με τουλάχιστον 800 σύγχρονα άρματα Δυτικής προέλευσης, προκειμένου να μπορέσει να αντιμετωπίσει τη ρωσική εισβολή. Τα πρώτα Leopard 2A4, Μ1Α2 Abrams και Challenger-2 θα ενταχθούν επιχειρησιακά στον ουκρανικό στρατό στα μέσα της άνοιξης. Ευθύς αμέσως αναμένεται να ξεκινήσει και η αντιπαράθεσή τους με τα ρωσικά άρματα μάχης τύπου Τ-80 και Τ-72, αλλά και τα παλαιότερου τύπου Τ-62, τα οποία επίσης χρησιμοποίησε σε μεγάλους αριθμούς ο ρωσικός στρατός κατά τη διάρκεια της εισβολής του στην Ουκρανία, παρότι αισίως συμπληρώνουν τα 50 χρόνια ενεργού υπηρεσίας τους.
Η ενίσχυση πάντως των Ουκρανών με σύγχρονα Δυτικής προέλευσης τεθωρακισμένα αναμένεται να αναγκάσει τη Μόσχα να ρίξει άμεσα στη μάχη και τα δικά της σύγχρονα άρματα, τα οποία μέχρι ώρας απέφευγε να χρησιμοποιήσει σε μεγάλους αριθμούς. Πρόκειται για τα άρματα μάχης τύπου T-90M και T-14 Armata. Και τα δύο, όπως και τα αντίστοιχα Δυτικά τεθωρακισμένα, μπορούν να επιχειρούν τόσο την ημέρα όσο και τη νύχτα φέροντας σύγχρονα οπλικά και ηλεκτρονικά συστήματα.
Το T-90M φέρει κινητήρες 1.130 ίππων και είναι ικανό να απομακρύνει εχθρικά άρματα μάχης σε απόσταση 5 χιλιομέτρων – από προστατευμένες και ανοιχτές θέσεις, καθώς και να επιχειρεί σε ποικίλα εδάφη. Η νέα τεχνολογία επιτρέπει στο T-90M να αναπτύσσει οπλισμό οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας ή της νύχτας, ενώ τα δεδομένα μπορούν να μοιράζονται σε πραγματικό χρόνο με άλλα οχήματα μάχης.
Αντίστοιχα, το T-14 Armata θεωρείται πως είναι το πρώτο παγκοσμίως 4ης γενιάς άρμα μάχης που παράγεται και εκτιμάται πως έχει παραχθεί σε έναν αριθμό μεταξύ 100 με 150 μονάδων από τον περασμένο Μάρτιο που ξεκίνησε η παραγωγή του, με τα μισά από αυτά να θεωρείται πως έχουν αναπτυχθεί και έχουν δοκιμαστεί στην ανατολική Ουκρανία. Το Τ-14 έχει πλήρωμα τριών ατόμων, διαθέτει έναν πλήρως αυτοματοποιημένο πυργίσκο, κάτι που λείπει από τα Δυτικά μοντέλα, με αποτέλεσμα το βάρος του ρωσικού τανκ να είναι αρκετά μικρότερο.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το βάρος του κυμαίνεται γύρω στους 48 τόνους, την ώρα που ένα Leopard II A6 ζυγίζει κάτι παραπάνω από 60, άρα με την ίδια ισχύ κινητήρα το T-14 θεωρείται πως είναι πολύ πιο γρήγορο και ευκίνητο. Στα ατού και το μικρό μέγεθος του πυργίσκου, αφού υπολογίζεται ότι για να το πετύχει μία φορά από απόσταση τριών χιλιομέτρων ένα Leopard 2A6 θα πρέπει να ρίξει τέσσερις βολές.
Δυτικά τεθωρακισμένα
Από την άλλη πλευρά, η ενίσχυση των ουκρανικών δυνάμεων με Δυτικού τύπου τεθωρακισμένα εκτιμάται πως θα ενδυναμώσει σημαντικά τη μαχητική ικανότητα του ουκρανικού στρατού έναντι του ρωσικού. Το αμερικανικό άρμα μάχης Μ1Α2 Abrams χρησιμοποιεί κινητήρα τζετ, είναι εξοπλισμένο με ένα πυροβόλο διαμετρήματος 120 χιλιοστών και έχει εμβέλεια αποτελεσματικών πυρών άνω των 4 χιλιομέτρων. Είναι βάρους 71 τόνων, κατασκευάστηκε για πρώτη φορά το 1990, έχει εμβέλεια 425 χιλιομέτρων και τελική ταχύτητα περίπου 68 χιλιόμετρα/ώρα.
Το Leopard 2 είναι από τα πιο ισχυρά τεθωρακισμένα στον κόσμο. Εχει βεληνεκές 500 χλμ., διαθέτει πλήρωμα τεσσάρων ατόμων, είναι εξοπλισμένο με πυροβόλο των 120 χιλιοστών, έχει κινητήρα diesel, διαθέτει εξοπλισμό νυχτερινής όρασης, ώστε να μπορεί να μάχεται όλο το 24ωρο, τηλέμετρο laser, θερμικό περισκόπιο, σύστημα ελέγχου πυρός με σταθεροποίηση οργάνων και άλλες προηγμένες τεχνολογίες. Μπορεί να εξουδετερώνει στόχους εν κινήσει, ενώ το ίδιο κινείται σε ανώμαλο έδαφος.
Τέθηκε σε λειτουργία για πρώτη φορά το 1979, ενώ, εκτός από το ότι χρησιμοποιείται από τον γερμανικό στρατό, περισσότερες από δώδεκα χώρες στην Ευρώπη χρησιμοποιούν το τανκ. Μεταξύ άλλων, τα τανκς έχουν αναπτυχθεί στο Κόσοβο, στη Βοσνία, στο Αφγανιστάν και τη Συρία (από την Τουρκία). Το Leopard 2 είναι πετρελαιοκίνητο -δεν κινείται με αεριωθούμενο καύσιμο που τροφοδοτεί τα αμερικανικά M1A2 Abrams- και είναι ευκολότερο στη χρήση από τα μεγάλα αμερικανικά άρματα μάχης, κι έτσι έχει μικρότερους χρόνους εκπαίδευσης.
Το Challenger 2 φέρει πυροβόλο των 120 χιλιοστών και πολυβόλο των 7,62 χιλιοστών, είναι ένα άρμα μάχης σχεδιασμένο να επιτίθεται σε άλλα άρματα. Θεωρείται το μοναδικό παντός καιρού άρμα μάχης της Βρετανίας, με προστατευμένη ικανότητα άμεσων πυρών ακριβείας και αντιαρματικών ελιγμών. Εχει πλήρωμα τεσσάρων ατόμων και εμβέλεια 340 μιλίων εντός δρόμου και 160 μιλίων εκτός δρόμου.
Αρματομαχίες
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η αξιοποίηση των τεθωρακισμένων στο πεδίο της μάχης δεν είναι εύκολη υπόθεση, αφού θα πρέπει να συντρέχουν κάποιες συνθήκες για να είναι επιτυχής η χρήση τους. «Η επιβιωσιμότητα των αρμάτων μάχης προϋποθέτει αεροπορική υπεροχή σε μεγάλο βαθμό ή στη χειρότερη περίπτωση μοιρασμένη αεροπορική δυνατότητα διεξαγωγής επιχειρήσεων. Σε αντίθετη περίπτωση, τα άρματα μάχης θα αποτελέσουν εύκολο στόχο τόσο για τα ρωσικά αεροσκάφη όσο και τα drones. Επίσης η χρήση τους θα είναι επιτυχής μόνο εφόσον αποφευχθεί η ανάπτυξή τους εντός αστικού ιστού ή σε ακατάλληλα εδάφη που δεν ευνοούν την κίνησή τους, ειδικά τους χειμερινούς μήνες, ενώ θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και άλλες παράμετροι όπως η χρήση από τους Ρώσους αντιαρματικών όπλων και ναρκών», επισημαίνουν οι ίδιοι στρατιωτικοί κύκλοι σημειώνοντας ότι εικόνες με κατεστραμμένα Δυτικά άρματα θα είχαν σοβαρό αρνητικό αντίκτυπο τόσο στο ηθικό των Ουκρανών όσο και στο κύρος της Δυτικής αμυντικής βιομηχανίας.
«Η χρήση των Δυτικών αρμάτων μάχης από τους Ουκρανούς ενδεχομένως να έχει ως αποτέλεσμα να αντιστραφούν οι ρόλοι που είδαμε στις αρχές του πολέμου, όπου τα αντιαρματικά είχαν καθοριστική σημασία στην καταστροφή των ρωσικών ερπυστριοφόρων. Ωστόσο, λόγω των δυνατοτήτων τους τα συγκεκριμένα υπερσύγχρονα άρματα μάχης θα ευνοούνταν σε νυχτερινές επιχειρήσεις. Από στρατιωτικής πλευράς θα είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα η χρήση Δυτικών αρμάτων μάχης στον ρωσοουκρανικό πόλεμο, αφού αυτά θα αναμετρηθούν πιθανώς με τα αντίστοιχα ρωσικά και θα κριθούν στο πεδίο της μάχης», καταλήγουν τα ίδια άτομα, συμπληρώνοντας ότι μέσα από τις επικείμενες αρματομαχίες αναμένεται να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα γι’ αυτά, κάτι που σίγουρα θα ενδιαφέρει τις χώρες που διαθέτουν αυτού του είδους τα οπλικά συστήματα.
