ΠΑΣΟΚ: Η ιστορική ευθύνη

Παναγιωτόπουλος Γιώργος

Αν. καθηγητής πανεπιστημίου Πατρών

Μέλος Κ.Π.Ε ΠΑΣΟΚ

Σε μια περίοδο όπου το πολιτικό σύστημα απαξιώνεται με υπαιτιότητά του και οι προσδοκίες των πολιτών δίνουν την θέση τους στα ανυπέρβλητα προβλήματα και στη ματαίωση της ελπίδας της κοινωνίας, η αναφορά στην ιστορία του κινήματος του Ανδρέα Παπανδρέου που άλλαξε την αρχιτεκτονική του πολιτικού χάρτη της χώρας συμβάλλοντας στον εκδημοκρατισμό αλλά και στην αναγνώριση των αναγκών της μέχρι τότε μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού που βρισκόταν σε ποικιλόμορφο περιθώριο, καθίσταται επίκαιρη και αναγκαία.

Στην πολλαπλώς επικίνδυνη διεθνή συγκυρία όπου μεταβάλλονται «επί το χείρον»  η κλιματική κρίση, οι γεωπολιτικές ισορροπίες, η οικονομική πραγματικότητα, τα ανθρώπινα και δημοκρατικά δικαιώματα, οι κάθε είδους απειλές της κοινωνικής υπόστασης των λαών και βέβαια η υποχώρηση της πολιτικής ως «ιστορία εν δράσει»  από τις  δυνάμεις του άκρατου λαϊκισμού που εκτελούν διατεταγμένη υπηρεσία μεγάλων οικονομικών συμφερόντων  για να θέσουν τις κοινωνίες υπό την κυριαρχία του φόβου και της υποταγής, η παρακαταθήκη της διακήρυξης της 3^ης Σεπτεμβρίου 1974 , ως ιστορικό-πολιτικό κείμενο αρχών και τηρουμένων των αναλογιών της εποχής, αποκτά σήμερα περισσότερο από ποτέ, βαρύνουσα πολιτική σημασία.

Οι 4 βασικές αρχές που συνοψίζονται στα ακόλουθα:

• Εθνική Ανεξαρτησία
• Λαϊκή Κυριαρχία
• Κοινωνική Απελευθέρωση και
• Δημοκρατική διαδικασία

αναδύονται από το παρελθόν με κρίσιμο συμβολικό και ουσιαστικό περιεχόμενο στον παρόντα χρόνο. Ο κινηματικός τους χαρακτήρας και η έντονη πύκνωση των πολιτικών τους μηνυμάτων, αντιστοιχίζεται ουσιαστικά με τις αγωνίες των πολιτών και τα διακυβεύματα της κρίσιμης εποχής που διανύουμε.

Ουδείς αμφιβάλλει, ακόμα και οι αρνητές και πολέμιοι, για την ιστορική καμπή, στο διάβα χρόνου της κοινωνικοπολιτικής ζωής της χώρας, που γέννησε το κίνημα (ΠΑΣΟΚ) στην εμβληματική ημερομηνία της  3^ης Σεπτέμβρη του 1974.

Ίσως να συγκρίνει ο ιστορικός του μέλλοντος, την 3^η Σεπτεμβρίου 1974 με την 3^η Σεπτεμβρίου 1843, όταν η λαϊκή αγανάκτηση για την  απόλυτη μοναρχία (1832-1843) οδήγησε στην ψήφιση του Συντάγματος, που ήταν και το πρώτο του ανεξάρτητου, από το 1830, ελληνικού κράτους. Αιτιολογώ αυτό και το αναφέρω, κάνοντας ταυτόχρονα επίκληση της ιστορικής μνήμης του λαού σε σχέση με τις δεκαετίες που προηγήθηκαν του 1974. Μάλλον ο ιστορικός ηγέτης της δημοκρατικής παράταξης, Ανδρέας Παπανδρέου, δεν επέλεξε τυχαία την 3^η Σεπτεμβρίου ούτε τυχαία ονοματοδότησε την ιδρυτική διακήρυξη του ΠΑΣΟΚ με τον αναφερόμενη ημερομηνία.

Η ωρίμανση του πολιτικού χρόνου, από το 1974 έως το 1981, ήταν μια κατά βάση κοινωνική διαδικασία που έφερε το ΠΑΣΟΚ στην διακυβέρνηση της χώρας και πρόταξε ένα νέο πολιτικό πατριωτισμό ως ανάγκη και ως αλλαγή των προτεραιοτήτων. Βέβαια το  ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να κριθεί με βάση τις επικρατούσες συνθήκες, και τις προσδοκίες της συγκεκριμένης χρονικής περιόδου, στο εσωτερικό και στο διεθνή χώρο.

Μεγάλο μέρος του λαού που για πολλά χρόνια ζούσε υπό «επιτήρηση», βίωσε την ελευθερία και την δημοκρατία, επιτρέποντας να επανεκκινηθεί η κοινωνική δυναμική και να αλλάξει η μοίρα του.

Είναι φανερό ότι το ιστορικό ίχνος που άφησε το ΠΑΣΟΚ, συμπεριλαμβάνει θετικά αλλά και αρνητικά αποτελέσματα. Αναμφισβήτητα όμως έχει θετικό ισοζύγιο και του αναλογεί η αναγνώριση της ανάπτυξης της χώρας και της δημιουργίας και ενίσχυσης των δημοκρατικών θεσμών.

Σήμερα και προσωπικά εμένα, δεν αρκούν μόνο οι επετειακές – λατρευτικές εκδηλώσεις ως πολιτικά γεγονότα ουσίας. Κρίνω, κατά την ταπεινή μου άποψη, ότι επιβάλλεται πρωτίστως πολιτική ευθύνη για να δημιουργηθεί το νέο όραμα με συνοδό τον οδικό χάρτη που θα απαντά σε κάθε στάση του, στα μεγάλα και μικρά προβλήματα του κοινωνικού συνόλου.

Μια νέα 3^η Σεπτέμβρη για μετάβαση στο μέλλον.

Θεωρώ ότι χρειάζεται μια νέα αρχή για τον δημοκρατικό χώρο.

Το ΠΑΣΟΚ μπορεί, σεβόμενο την ιστορία του και αναγνωρίζοντας λάθη και παραλείψεις, να σηματοδοτήσει, ως σοσιαλδημοκρατική πολιτική οντότητα, τη νέα αλλαγή.

Ας ελπίσουμε η νέα ηγεσία του να σταθεί με σεβασμό στην ιστορική ευθύνη και να συμβάλλει σε αφετηρία προοπτικής για κάθε πολίτη και ιδιαίτερα για τη νέα γενιά.