Του Κωνσταντίνου Φλαμή (Πελοπόννησος)
Οποτε γίνεται σεισμός εντός χώρας ή και… σε γειτονική, όπως αυτός στην Τουρκία… θυμόμαστε τα δημόσια κτίρια! Και το κατά πόσο «αντέχουν» τα σπίτια μας, τα σχολεία, τα Νοσοκομεία κλπ. Και όχι τυχαία! Από τον σεισμό του 2008 στην Δυτική Αχαϊα «φώναζε» ο καθηγητής Ακης Τσελέντης για τον έλεγχο των σχολικών κτιρίων στην Πάτρα αλλά και την ευρύτερη περιοχή. Κατά καιρούς έχουν γίνει κάποιοι έλεγχοι, όμως μάλλον… βαδίζουμε στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα! Ποιος εγγυάται για την ασφάλειά μας; Μάλλον κανείς! Ποιος μας λέει ότι στην Ανω Πόλη στα παλιά κτίρια που έχουν παραδοθεί στο έλεος του χρόνου δεν θα έχουμε μεγάλες καταστροφές; Με αφορμή τον καταστροφικό σεισμό σε Τουρκία και Συρία, μιλήσαμε με τον μηχανικό και πρόεδρο του ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδας Βασίλη Αϊβαλή, για το ζήτημα της ασφάλειας από σεισμικές δονήσεις.
Όπως μας λέει ο κ. Αϊβαλής, το δομημένο περιβάλλον στη χώρα μας έχει δείξει ότι ανταποκρίνεται σωστά. Οι καλοί μηχανικοί και τα καλής ποιότητας υλικά συμβάλουν σε αυτό. Όπως λέει, το 75% του δομημένου περιβάλλοντος στην χώρα μας είναι κατασκευασμένο πριν το 1985. Έκτοτε μπήκε ο νέος αντισεισμικός κανονισμός. Οι πρότερες κατασκευές γινόντουσαν με πιο απλοϊκή θεώρηση, εκείνη του 1959.
«Για τα κτίσματα πριν το 1985, χρειάζεται ένας ολοκληρωμένος μηχανισμός προσεισμικών ελέγχων που θα ελέγχει τις κατασκευές πρώτα του δημοσίου και έπειτα και τις ιδιωτικές. Έπειτα να υπάρξουν οικονομικές δράσεις ενίσχυσης για την στατική ενίσχυση των κτιρίων και την αντισεισμική θωράκιση», καταλήγει.
Ξεκαθαρίζει ότι δεν είναι μεγάλη η επικινδυνότητα στα κτίρια. Ωστόσο πέραν του τρόπου κατασκευής των παλαιών κτιρίων, παίζει ρόλο η γήρανση των υλικών, η κακή συντήρηση αλλά και οι σεισμικές καταπονήσεις που σωρευτικά επιβαρύνουν ένα κτίριο.
Το ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδος, όπως δηλώνει ο κ. Αϊβαλής, είχε πριν δύο χρόνια στείλει επιστολή στον κ. Σκυλακάκη για θωράκιση των κτιρίων και ένταξη στο πρόγραμμα Ελλάδα 2.0, κάτι που όπως λέει δεν ευοδώθηκε. Από το 1999 και εξής ελέγχθηκε μόνο το 20 – 25% των δημοσίων κτιρίων που έπρεπε να ελεγχθούν, σε σύνολο 80.000 περίπου χιλιάδων.
Να σημειώσουμε ότι συχνά πυκνά για τα δημόσια κτίρια έχει κάνει παρέμβαση και ο καθηγητής σεισμολογίας Ευθύμιος Σώκος. «Πρόληψη, προετοιμασία και κυρίως ψυχραιμία» είναι το τρίπτυχο, θίγοντας το ζήτημα των ελέγχων: «Το κράτος να προσέξει με τα κτίρια. Πέραν της εφαρμογής των αντισεισμικών κανονισμών, παλιά κτίρια πρέπει να ενισχυθούν ή να αντικατασταθούν. Να κάνουμε κάτι με τα παλιά, τα παρατημένα κτίρια. Όχι απλά μια απαγορευτική κορδέλα. Είναι σίγουρο ότι στην Πάτρα, κάποια στιγμή, θα δημιουργήσουν προβλήματα, από σεισμό ή ακόμα και καιρικό αίτιο. Πρέπει να βρει το κράτος κάποιες λύσεις. Είναι σημαντικό. Τόσα χρόνια λέγεται, αλλά δεν υπάρχει κάποια πρόοδος», τονίζει. Από την πλευρά του ο αντιπεριφερειάρχης Αχαϊας Χαράλαμπος Μπονάνος έχει δηλώσει πως τα περισσότερα δημόσια κτίρια είναι σε καλή κατάσταση επισημαίνοντας όμως τον κίνδυνο για αρκετά ιδιωτικά και κυρίως αυτά σε ιστορικές συνοικίες της πόλης.
ΤΑ ΚΤΙΡΙΑ ΣΤΟ ΙΟΝΙΟ… ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΑΛΙΦΟΡΝΙΑ
Το Ιόνιο πέλαγος και η Καλιφόρνια είναι δύο περιοχές που «στενάζουν» από σεισμούς. Στο Los Angeles είχαμε δύο μεγάλες σεισμικές δονήσεις τα τελευταία χρόνια, στα 6,5 Ρίχτερ. Το 1994 είχαμε μόνο δύο νεκρούς και το 2019 κανέναν! Στην Κεφαλονιά στον δίδυμο σεισμό των 6 Ρίχτερ το 2014 είχαμε ελάχιστες καταστροφές σε σχέση με την ένταση των δονήσεων. Και αυτό γιατί Κεφαλονιά, Ζάκυνθος και Λευκάδα είναι «θωρακισμένες» περιοχές. Είναι λοιπόν προφανές πως οι μηχανικοί έχουν απόλυτο δίκιο! Γερές κατασκευές και έλεγχος κτιρίων… ελαχιστοποιεί το αποτέλεσμα ενός «σεισμικού μακελειού» με νεκρούς, τραυματίες και καταστροφές.
ΟΙ ΣΕΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΚΡΑΤΗΡΕΣ ΣΤΟ ΝΕΟ ΛΙΜΑΝΙ
Η Αχαϊκή πρωτεύουσα είναι στις «γκρίζες» σεισμικές ζώνες. Το Αίγιο είναι στην «μαύρη»! Εκτός από αυτόν του 2008 που «τον άκουσε» για τα καλά η Πάτρα, στις 14 Ιουλίου 1993 ένας ισχυρός σεισμός, μεγέθους 5,5 Ρίχτερ, προκαλεί αρκετές ζημιές στην πόλη και τα προάστιά της.
Και στις έρευνες που ακολούθησαν την σεισμική δόνηση και αφού είχε «καταλαγιάσει» η «τρομάρα» ανακαλύφθηκε στην περιοχή του νέου λιμανιού, μόλις μερικές εκατοντάδες μέτρα από την ακτή, ένα πεδίο υποθαλάσσιων κρατήρων το οποίο κατά τη διάρκεια του σεισμού «άτμισε», απελευθερώνοντας μεγάλες ποσότητες αερίων. Το πεδίο αυτό αποτέλεσε το αντικείμενο ενός νέου ερευνητικού προγράμματος από το Πανεπιστήμιο Πατρών, που με τη χρήση νέων τεχνολογιών εξετάζει αν η απελευθέρωση αερίων από τους κρατήρες μπορεί να θεωρηθεί πρόδρομο φαινόμενο σε έναν σεισμό, αλλά και τις συνέπειες της διαφυγής αυτής στο φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Την ευθύνη των ερευνών έχει ο καθηγητής στο τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών Γιώργος Παπαθεοδώρου.
Πριν από την κατασκευή του νέου λιμένα Πατρών το πεδίο αριθμούσε 72 κρατήρες, ο μεγαλύτερος των οποίων έχει διάμετρο 200 μέτρα και βάθος, σε σχέση με τον πυθμένα, 20 μέτρων.
Στον σεισμό της Πάτρας του 1993 καταγράφηκε με ενόργανο μέσο η δραστηριότητα του πεδίου ακόμη και ώρες πριν από τη σεισμική δραστηριότητα, προτείνοντας το σενάριο ότι πιθανώς οι διαφυγές αερίων να εμφανίζονται ως πρόδρομα φαινόμενα λίγες ώρες πριν από την εμφάνιση του σεισμού. Εκτεταμένη δραστηριότητα του πεδίου, με μεγάλες διαφυγές αερίων, διαπιστώθηκε και στον σεισμό της Ηλείας – Δυτικής Αχαϊας στις 8 Ιουνίου 2008 (6,4 R)!
Ο ΔΥΤΙΚΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΣ
Η περιοχή από το Αίγιο έως το Αντίρριο χαρακτηρίζεται από πολύ έντονη σεισμικότητα και μικροσεισμικότητα. Και ποιος δεν θυμάται τα «σμήνη» σεισμών στην περιοχή του Ρίου, τον Σεπτέμβριο του 2020 όταν «νιώθαμε» ότι συνεχώς… έτρεμε η γη κάτω από τα πόδια μας, ενώ στο Ρίο οι κάτοικοι είχαν κατατρομάξει ακούγοντας συνεχώς «βουητά»! Ο δυτικός Κορινθιακός “ανοίγει” κατά 1,5 εκατοστό κάθε έτος, ενώ τον διατρέχουν πολλά μικρά και μεγάλα ρήγματα. Την περίοδο αυτή, η κατάσταση στον δυτικό Κορινθιακό είναι ήσυχη. Ελάχιστοι οι σεισμοί που παρατηρούνται και οι περισσότεροι με ένταση 2,5 έως και 4 Ρίχτερ.
Στις αρχές του 2021, σημειώθηκαν πάλι αρκετοί μικροσεισμοί στο συγκεκριμένο τμήμα σε μια περιοχή από το Επιτάλιο έως τα Τριζόνια. Το μεγαλύτερο και πιο επικίνδυνο από τα ρήγματα της περιοχής είναι του Ψαθοπύργου, που εκτιμάται ότι είναι μεγαλύτερο από 20 χλμ. και μπορεί να δώσει ισχυρούς σεισμούς, αλλά δεν παρουσιάζει δραστηριότητα την περίοδο αυτή! Αγνωστο φυσικά τι μπορεί να κάνει στο μέλλον!
