Eγραψε ο σκηνοθέτης Σπύρος Ματθαιόπουλος:
Αυτοδίδακτος μηχανικός. Φτιάχνεις τόρνους μόνος σου. Είσαι περιζήτητος σε όλα τα μηχανουργεία και στα εργοστάσια. Στο Λαδόπουλο όταν έρχονται οι μηχανικοί από Γερμανία, εσένα φωνάζουνε. Έχεις στο σπίτι και σχεδιαστήριο με χάρακες και γωνιές και μολύβια. Με λάμπα πετρελαίου από πάνω και με μεγεθυντικό φακό. Θέλεις να βάλεις και φτερωτή στο χαντάκι από πίσω από το σπίτι, στο ρυάκι, να φτιάχνετε ρεύμα για όλους στη γειτονιά. Να ‘χεις ηλεκτρικό και στο σχεδιαστήριο… ‘Κει από πίσω, είχατε κρύψει και το Ζαχαριάδη πριν κάμποσα χρόνια. Ευτυχώς δε σας πήρανε χαμπάρι τα τσιράκια του Μεταξά…
Η γυναίκα σου είναι έγκυος στο πέμπτο παιδί. Ξεκοκαλίζεις τις εφημερίδες κάθε μέρα. Ξέρεις ότι έρχεται. Το βλέπεις. Στη δουλειά δε, στο μηχανουργείο, το αφεντικό είναι Ιταλο-έλληνας. Τα ξέρεις από πρώτο χέρι. Ο ένας στους πέντε εξάλλου στην Πάτρα, είναι Ιταλός. «Χριστίνα… Αν ακούστε αεροπλάνα σήμερα, βούτα κατευθείαν τα παιδιά και τρέξτε στο χαντάκι από πίσω και χωθείτε ‘κει μέσα κι ό,τι και να γίνει μην τρομάξτε… Μόνο μείνετε ‘κει μέχρι να φύγουνε… Είναι όλο εργοστάσια εδώ ολούθε… Θα ρίξουνε… Και για μένα μην ανησύχησετε πού θα είμαι και τι θα κάνω και τα τοιαύτα… Θα σας βρω εγώ μετά… Μόνο τα παιδιά και τα μάτια σου! Μου τ’ ορκίζεσαι;»
Τριών Ναυάρχων κάτω-κάτω πριν τη θάλασσα, πίσω από την τελευταία αποθήκη. «Έξω! Έξω όλοι!!!»
Ουρλιάζεις να βγούνε οι πάντες απ’ το κτίριο. Οι κερατάδες βομβαρδίζουνε. Βγαίνεις κι εσύ. «Κατά κάτω να κάνουμε!» Γυρνάς και κοιτάς. Μία βόμβα πέφτει στο μηχανουργείο. Ένα κάψιμο. Σίδερο στο στομάχι, ένα μικρό θραύσμα όλο κι όλο, αλλά αιμοραγείς. Δεν είναι δα και τίποτα τρομερό. Ο χωροφύλακας σου λέει καλού κακού να το δούνε να στο δέσουνε. Σκέφτεσαι τα παιδιά και τη Χριστίνα… Παρακαλάς μέσα σου το Θεό να μη ρίξανε κι εκεί, στα εργοστάσια… Πας στην κλινική του {παραλείπεται} γιατρέ μου σώσε με, έχω τέσσερα στόματα να ταΐσω, κι ένα στην κοιλιά…
Η αντάρα πέρασε. Η Χριστίνα αφήνει τα παιδιά στη νόνα και τρέχει με την κοιλιά στο στόμα να σε βρει. Της έχουνε ορμηνέψει, πως είσαι στην κλινική του {παραλείπεται}. Είσαι στο κρεβάτι με τα σεντόνια μούσκεμα στο αίμα. «Χριστίνα τα παιδιά κι ότι σου πει ο γιατρός, αντέχω ‘γω». Θέλεις ενέσεις της λέει ο γιατρός, ο κλινικάρχης. Αντιβιωτικές. Γερμανικές πανάκριβες. Τρέχει πάλι στη νόνα η Χριστίνα. Λεφτά της λέει, θέλουμε λεφτα για τις ενέσεις. Και δώστου πάλι πίσω, τρέχοντας, απ’ του Λαδόπουλου στην Κανακάρη, στο φαρμακείο…
Ο γιατρός στην κλινική δεν αφήνει τη Χριστίνα να σε δει. Παίρνει τις ενέσεις και την ανεβάζει πάνω στο λιακωτό, στο πλυσταριό στην ταράτσα, να πλένει τα σεντόνια από τους φτισικούς να του ξεπληρώσει τη χάρη που σας κάνει. Όλη μέρα έπλενε η Χριστίνα. Και με το που έπεσε το φως και δεν έβλεπε πια να πλύνει, όταν κατέβηκε κάτω, ούτε γιατρός ούτε κανείς. Ένας στο θάλαμο μόνος του, που ‘χε ξεμείνει, της λέει, φύγανε όλοι στα περίχωρα να μη τους βρούνε οι μπόμπες. Το κρεβάτι άδειο το δικό σου. Ένα στρώμα ματωμένο μόνο.
Ίσα που πρόλαβε και σε είδε τελευταία στιγμή σ’ ένα σεντόνι πεταμένονε στην άκρη του δρόμου στο νεκροταφείο πριν σας παραχώσουνε όλους στον ομαδικό…
Στον παππού μου το Σπύρο. Σε αυτόν που του χρωστάω τ’ όνομά μου. Πέθανε από απλή αιμοραγία χωρίς να χειρουργηθεί ποτέ. Δευτέρα 24-10-1940. Στα τριάντα του. Ογδόντα πέντε χρόνια πριν, ακριβώς.
_______________________________________________________________
Η εξιστόρηση από πιστή απομαγνητοφώνηση διήγησης της γιαγιάς μου της Χριστίνας. Στις φωτογραφίες τα λίγα πράγματα που μας έμειναν από αυτόν: Η φωτογραφική του η Κόντακ η Μπράουνυ, οι χάρακές του, τα βαρίδια για τα χαρτιά στο σχεδιαστήριο, το μαχαίρι του από το Πολεμικό Ναυτικό όταν ήτανε φρεσκοπαντρεμένος ήδη, ναύτης στο Αβέρωφ. Στην άλλη φωτογραφία με τη γιαγιά μου τη Χριστίνα το ’33 με τη θεία μου τη Μίνα στην αγκαλιά, μωρό ακόμη. Στον ξύλινο το χάρακα, ιδιόχειρη σημείωσή του από την ίδια χρονιά. Περίπου 20 χρόνια αργότερα, όλα τα παιδιά του μαζί, με τη γιαγιά μου. Ο Κώστας, η Λία, η Μίνα, η Πία και ο Γιώργος.
Αιωνία σου η μνήμη.
Κάτω: Ο Σπύρος Ματθαιόπουλος
