Του Αχιλλέα Ροδίτη
Η Πάτρα, μια πόλη που βιώνει εδώ και χρόνια τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, παρακολουθεί με αγωνία τις διακυμάνσεις της τιμής του χρυσού. Ενώ για κάποιους ο χρυσός αποτελεί επένδυση, για πολλούς Πατρινούς έχει μετατραπεί σε σωσίβιο, σε ένα μέσο αντιμετώπισης των ολοένα αυξανόμενων οικονομικών δυσκολιών. Η εικόνα των πολιτών που σπεύδουν στα καταστήματα αγοράς χρυσού, πουλώντας από σταυρουδάκια και βέρες μέχρι και πιο πολύτιμα αντικείμενα, είναι ένα σύμπτωμα της βαθιάς οικονομικής αβεβαιότητας που επικρατεί. Τι χαρακτηριστικότερο δε, είναι ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένη κατηγορία πολιτών που πουλάει χρυσό. Δεν είναι μόνο οι ασθενέστεροι οικονομικά συμπολίτες. Είναι και οι πάλαι ποτέ πιο «δυνατοί» στην τσέπη που όμως η κρίση τους έχει επίσης αγγίξει αισθητά. Άλλωστε, εκείνοι είναι που έχουν στην κατοχή τους τα πιο… ακριβά χρυσαφικά.
Η ΕΚΤΙΝΑΞΗ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΙΤΙΑ
Η τιμή του χρυσού έχει πρωτόγνωρη άνοδο το τελευταίο διάστημα, φθάνοντας σχεδόν στα 130.000 ευρώ το κιλό, φαινόμενο που αποδίδεται σε ένα σύνθετο πλέγμα παραγόντων. Ο Μ.Ζ., ιδιοκτήτης καταστήματος αγοράς χρυσού στην Πάτρα, που μίλησε στην «Πολιτεία», εξηγεί: «Παλιά υπήρχε ο κανόνας του χρυσού. Δηλαδή έπρεπε η κάθε χώρα, το αντίκρισμα που έχει σε χρυσός το σύσταφο της φυλακειότητας, να κόβεται τα ανάλογα χρήματα. Μετά αυτό σταμάτησε και λειτουργεί ως εμπόρευμα».
Σήμερα, ο χρυσός λειτουργεί κυρίως ως ασφαλές καταφύγιο σε περιόδους κρίσης. «Και μετά από τον κανόνα του χρυσού, μετά δηλαδή που σταμάτησε η αντιπαράθεση, η αντιπαραβολή του χρυσού, πια χρησιμοποιείται ως ένα ασφαλό καταφύγιο, για αυτό και λέγεται και bools. Δεν αγοράζει κάποιος για να κερδίσει αλλά για να διασώσει τα χρήματά του, για να κρατήσει σταθερή την αξία τους. Δηλαδή δεν το κάνεις αυτό με σκοπό να επενδύσεις και να κερδίσεις. Δεν είναι χρηματιστήριο».
Η λειτουργία του στο χρηματιστήριο, με την τιμή του να διαμορφώνεται από τη ζήτηση, κυρίως την επενδυτική, έχει οδηγήσει σε μεγάλες διακυμάνσεις. Ο Μ.Ζ. θυμάται: «Δηλαδή είχε ανέβει στα 43.000 ευρώ, το 2014-2015, μετά έπεσε στα 29.000 ευρώ και ξανά πάλι διόρθωσε πολύ γρήγορα ακολουθώντας ανοδική πορεία».
Σήμερα, η πολιτική αστάθεια, οι πόλεμοι (Ουκρανία, Ισραήλ) και η υποτίμηση του δολαρίου έχουν επίσης συμβάλει στην άνοδο. «Πριν τους τρεις πολέμους, είχε σταθεροποιηθεί, γιατί η κρίση δεν είχε σταματήσει καθόλου. Αλλά τώρα με τους πολέμους σε εξέλιξη, την αστάθεια που υπάρχει και εδώ στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς, αλλά και με τις διαφωνίες που υπάρχουν και στις ΗΠΑ μεταξύ Fendκαι Τραμπ, με συνέπεια την σταδιακή αποδολαριοποίηση της παγκόσμιας αγοράς το πρόβλημα είναι τεράστιο κι έτσι οι επενδυτές δεν έχουν που να καταφύγουν πέρα από την αγορά χρυσού. Αυτή λοιπόν η αύξηση ζήτησης είναι που εκτίναξε και την τιμή του χρυσού σε τόσο υψηλά επίπεδα».
Η ΠΑΤΡΑ ΠΟΥΛΑΕΙ, ΑΠΟ…
ΣΤΑΥΡΟΥΔΑΚΙΑ ΜΕΧΡΙ ΒΕΡΕΣ
Η αύξηση της τιμής του χρυσού, σε συνδυασμό με την επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης, έχει φέρει πολλούς Πατρινούς στην ανάγκη να πουλήσουν τα χρυσαφικά τους. Ο Μ.Ζ. περιγράφει την κατάσταση: «Δεν σώζεσαι, έτσι, με ένα, δύο, τρία χιλιάρικα. Δεν λύνει τα προβλήματά σου, εκτός κι αν έχεις μια τελευταία δόση δανείου, για παράδειγμα».
Όσο για το «ποιοι» πουλάνε, η κρίση έχει πλήξει όλα τα κοινωνικά στρώματα. «Όταν κατέρρευσε η οικονομία και η κοινωνία, συνάμα, το 2010, το 2011, ήρθαν όλοι σχεδόν. Πρώτα, είχαμε κάποιους με πάθη. Τσογαδόρους, περιθωριακούς. Μετά την κρίση, πρώτοι ήρθαν οι οικοδόμοι αφού είχε καταρρεύσει ο κατασκευαστικός κλάδος. Πολλοί πουλούσαν χρυσό για να φύγουν μετανάστες. Μετά όμως η κρίση άγγιξε τους πάντες και έρχονταν οι πάντες. Και έρχονται ακόμα…», λέει ο πατρινός επιχειρηματίας.
Και συμπληρώνει: «Ακόμα και οικογένειες που στο παρελθόν είχαν οικονομική ευμάρεια, βρέθηκαν αντιμέτωπες με την ανάγκη να πουλήσουν. Γόνοι εργοστασιαρχών και βιοτεχνών, άνθρωποι της ευμάρειας και γνωστά ονόματα που είχαν οικονομική επιφάνεια στη μεταΠΑΣΟΚ εποχή. Κι αυτούς τους ακούμπησε η κρίση».
Περιγράφει μάλιστα και μία ιστορία πασίγνωστου πατρινού ο οποίος πούλησε «μέχρι και τους μεγάλους πολυελαίους του σπιτιού του»!
ΟΙ ΧΡΥΣΕΣ ΛΙΡΕΣ
Η διαδικασία πώλησης χρυσού είναι συχνά επώδυνη, καθώς οι πολίτες αναγκάζονται να αποχωριστούν αντικείμενα με συναισθηματική αξία. Ο Μ.Ζ. εξηγεί τις τιμές και αιτιολογεί το «γιατί» δεν πρέπει οι πωλητές να κατηγορούν τους εμπόρους που αγοράζουν σε μια μικρότερη τιμή. Τονίζει: «Λένε, για παράδειγμα: μου πήρε ο Μ. το χρυσαφικό μου για 100 ευρώ ενώ έκανε 130. Ενώ εγώ από τα 130, από τα 30 αυτά ευρώ, θα είναι τα 10 δικά μου, τα 10 του χοντρέμπορου και τα 10 της ‘μαμάς’, της τράπεζας δηλαδή». Άλλο παράδειγμα είναι με τις χρυσές λίρες. Μια χρυσή λίρα αγοράζεται σήμερα για 700 ευρώ και μεταπωλείται στο χονδρέμπορο και στην Τράπεζα προς 730 ευρώ το πολύ. Μετά μπορεί να πωληθεί (από την Τράπεζα) σε πολλαπλάσια τιμή!
Πρόκειται για μια πρακτική που λειτουργεί αντίστροφα από την κανονική αγορά, όπως εξηγεί ο έμπορος χρυσού. «Αντί μια τιμή να πηγαίνει προς τα εμπρός, δηλαδή το πουλάει ο κατασκευαστής στο χοντρέμπορο κ.ο.κ., πάει προς τα πίσω. Εν ολίγοις, γυρίζει το αντικείμενο στη βάση του».
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Η κατάσταση αυτή, όπου οι πολίτες αναγκάζονται να πουλήσουν τα λιγοστά τους υπάρχοντα για να επιβιώσουν, είναι μια τραγική απόδειξη των επιπτώσεων της κρίσης. Η Πάτρα, όπως και πολλές άλλες πόλεις, αποτελεί ένα μικρόκοσμο της ευρύτερης οικονομικής πραγματικότητας, όπου ο χρυσός, από σύμβολο πλούτου έχει μετατραπεί σε σύμβολο αγώνα για την καθημερινή επιβίωση.
Σε αυτό το πλαίσιο, η εικόνα των χρυσοχοείων και των καταστημάτων αγοράς χρυσού έχει αλλάξει δραματικά. Αντί για λαμπερές βιτρίνες και αγορές για επενδυτικούς σκοπούς, βλέπουμε τώρα ανθρώπους να προσπαθούν να βρουν μια λύση στα αδιέξοδά τους. Ο χρυσός, ένα μέταλλο με διαχρονική αξία, αποτελεί πλέον την τελευταία ελπίδα για πολλούς, ένα μέσο για να κερδίσουν λίγο χρόνο απέναντι στην οικονομική ανασφάλεια.
