Η Ένωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Πελοποννήσου, Ηπείρου-Νήσων – ΕΣΗΕΠΗΝ, ο Πανηπειρωτικός Σύλλογος Πατρών και ο Σύνδεσμος Αχαΐας-Κύπρου «Αχαιών Ακτή», συνδιοργανώνουν εκδήλωση ιστορικής μνήμης με θέμα: «Κύπρος-Ήπειρος- Κύπρος», αυτή τη Δευτέρα 19 Δεκεμβρίου 2022 στις 18.00, στο Αμφιθέατρο του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Πατρών.
Η εκδήλωση αναφέρεται αφενός στην εθελοντική συμμετοχή Κυπρίων στους Βαλκανικούς πολέμους, έχοντας ως παράδειγμα τον εν ενεργεία Δήμαρχο Λεμεσού Χριστόδουλο Σώζο, που έπεσε στο Μπιζάνι στις 6 Δεκεμβρίου 1912 για την Απελευθέρωση των Ιωαννίνων και αφετέρου την «Κυπριακή τραγωδία», για τον άνισο ηρωικό αγώνα αξιωματικών και στρατιωτών, με αναφορά στον Γιαννιώτη Ανθυπολοχαγό Π.Ζ. Γεώργιο Παπαλαμπρίδη, που με «δική του θέληση πολέμησε στην πρώτη γραμμή», ως διοικητής του Β΄Λόχου του 399 τάγματος Πεζικού και έπεσε στις 22 Ιουλίου 1974, κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής.
Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα του Πρέσβη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ελλάδα, Κυριάκου Κενεβέζου, που θα απευθύνει χαιρετισμό, ενώ θα ακολουθήσουν οι χαιρετισμοί των Πρόεδρων, της ΕΣΗΕΠΗΝ Κυριάκου Κορτέση, του Πανηπειρωτικού, Αλέξανδρου Χάιδα και της «Αχαιών Ακτή», Αναστάσιου Στασή.
Συμμετέχει και ο Σύλλογος Αγωνιστών Κύπρου 1974 Νομού Αχαΐας «Η Ενότητα», με χαιρετισμό-παρέμβαση του γενικού γραμματέα, Γιώργου Βουρλιόγκα. Την εκδήλωση επιμελείται ο δημοσιογράφος, γενικός γραμματέας ΤΕΑΣ της ΕΣΗΕΠΗΝ, Κώστας Θεοδωρόπουλος και συντονίζει ο δημοσιογράφος και Πρόεδρος ΤΕΑΣ της ΕΣΗΕΠΗΝ, Θανάσης Μπαμπανέβας.
Στην εκδήλωση θα μιλήσουν, η αρχιτέκτων Βασιλική Φαρμάκη, για τον «ήρωα Γεώργιο Παπαλαμπρίδη» και ο επίκουρος καθηγητής Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας στο τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, Πέτρος Παπαπολυβίου, για «τις σχέσεις της Ηπείρου με την Κύπρο στη νεότερη εποχή, με έμφαση την κυπριακή συμβολή στην απελευθέρωση της Ηπείρου».
Η Βασιλική Φαρμάκη έχει γεννηθεί στα Ιωάννινα και είναι απόφοιτος της Ζωσιμαίας Σχολής. Δίδαξε επί 12ετία, στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών. Δραστηριοποιήθηκε αρχικά στα Γιάννενα και μετά στην Πάτρα, όπου κατοικεί, εκπονώντας ιδιωτικές και Δημόσιες μελέτες. Μετείχε σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς με μελέτες που απέσπασαν βραβεία και διακρίσεις, σε συνέδρια με ανακοινώσεις και δημοσιεύσεις. Συνεργάστηκε με το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης και το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς. Με τον ήρωα Γιώργο Παπαλαμπρίδη την συνδέουν κοινά παιδικά χρόνια διανθισμένα με αδελφική φιλία.
Ο Πέτρος Παπαπολυβίου γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1960. Έζησε τα πρώτα 14 χρόνια της ζωής του, μέχρι την τουρκική εισβολή του 1974 και την προσφυγιά, στην κατεχόμενη, σήμερα, Λάπηθο της επαρχίας Κερύνειας. Σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Από το 2002 διδάσκει στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, όπου σήμερα είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας.
-2-
Στο συγγραφικό του έργο περιλαμβάνονται μονογραφίες και άρθρα για την κυπριακή συμβολή στην Επανάσταση του 1821, στους ελληνικούς και στους δύο Παγκοσμίους πολέμους, τον Αγώνα της ΕΟΚΑ και την ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας και την περίοδο της γερμανικής Κατοχής και του Εμφυλίου στην Ελλάδα. Είναι μέλος της Ειδικής Επιτροπής για την έκδοση από τη Βουλή των Ελλήνων και τη Βουλή των Αντιπροσώπων του «Φακέλου Κύπρου» (εννιά τόμοι μέχρι σήμερα), πρόεδρος της Ακαδημίας Ιστορικών Σπουδών Αγώνα ΕΟΚΑ 1955-1959 και επιστημονικός διευθυντής του Κέντρου Μελετών Τάσσος Παπαδόπουλος.
Ο Χριστόδουλος Σώζος, γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1872. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Εθνικού Πανεπιστημίου Αθηνών και μετά την απόκτηση του πτυχίου, άσκησε το δικηγορικό επάγγελμα το 1892 στην Κερύνεια και το 1894 στο Κτήμα. Το 1898 εγκαταστάθηκε στη Λεμεσό και από το γάμο του με την Ερμιόνη Ζαχαριάδου, απέκτησαν ένα γυιό. Εξελέγη βουλευτής Λεμεσού-Πάφου σε δυο περιόδους, το 1901-1906 και το 1906-1911, καθώς και μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου. Διετέλεσε Δήμαρχος Λεμεσού από το 1908. Μετά την κήρυξη του Βαλκανικού πολέμου, όντας εν ενεργεία Δήμαρχος, αυθόρμητα και επίμονα ζήτησε να καταταγεί εθελοντής στον Ελληνικό Στρατό. Ήδη ο πατέρας του, Σώζων Λοΐζου, είχε υπηρετήσει στην Κρήτη, στον πόλεμο του 1866 ως εθελοντής, καθώς και ο παππούς του, Αντώνιος Ιακώβου Λοΐζου, είχε υπηρετήσει επίσης ως εθελοντής στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης και πολέμησε υπό τον Φαβιέρο στην Αθήνα, όπου είχε πληγωθεί. Ο Χριστόδουλος Σώζος, έπεσε στο Μπιζάνι μαχόμενος για την Απελευθέρωση των Ιωαννίνων, στις 6 Δεκεμβρίου 1912.
Ο εθνικός ποιητής της Κύπρου Βασίλης Μιχαηλίδης, διερμηνεύοντας τα αισθήματα του Κυπριακού Ελληνισμού, του αφιέρωσε το ποίημα «Εἰς τόν ἡρωϊκῶς πεσόντα Χριστόδουλον Σῶζον», που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Σάλπιγξ την 1η Φεβρουαρίου 1913. Οι Ηπειρώτες, σε ένδειξη τιμής κι ευγνωμοσύνης προς το άξιο τέκνο της Μεγαλονήσου, τοποθέτησαν προτομή του στο παραλίμνιο πάρκο Κάτσαρη Ιωαννίνων, ενώ στη γενέτειρά του ανηγέρθη μνημείο του στον δημόσιο κήπο Λεμεσού.
Ο Γεώργιος Παπαλαμπρίδης, γεννήθηκε το 1946 στα Γιάννενα. Το 1958 εισήχθη στο Γυμνάσιο της Ζωσιμαίας Σχολής και το 1965 στη Σχολή Ευελπίδων. Αποφοίτησε το 1969 ως Ανθυπολοχαγός Πεζικού και το 1973 ήλθε στην Κύπρο, για να υπηρετήσει στην Εθνική Φρουρά. Στις 19 Ιουλίου 1974, αυτοβούλως, εντάχθηκε στο 399 Τάγμα Πεζικού και αναλαμβάνοντας την διοίκηση του Β’ Λόχου, κράτησε απόρθητα από τους τούρκους εισβολείς, επί τρεις ημέρες, τα υψώματα στην περιοχή Αλωνάγρα του Πενταδακτύλου. «Στις 22 Ιουλίου 1974, στεκόταν όρθιος και ακάλυπτος πάνω σε βράχο, δίνοντας οδηγίες στους στρατιώτες του». «Έπεσε» μαχόμενος, για την προάσπιση των ιδεωδών του Ελληνισμού. Επί 44 χρόνια θεωρούνταν αγνοούμενος.
Μόλις το 2018 ταυτοποιήθηκαν τα τρία ευρεθέντα οστά του. «Επέστρεψε» στην πατρίδα και ετάφη στο μνήμα των γονιών του, στο Κοιμητήριο Παπάγου. Ο Δήμος Ιωαννιτών και ο Σύλλογος Αποφοίτων Ζωσιμαίας Σχολής, τοποθέτησαν «τιμής ένεκεν» αναμνηστική πλάκα στον «Κήπο Ηρώων» της πλατείας Πύρρου και αναθηματική στήλη σε πλατεία που φέρει το όνομά του επί της οδού Κυβέλης, ενώ στην Πυρσόγιαννη του Δήμου Κονίτσης, όπου έλκει εκ πατρός την καταγωγή του, στήθηκε μαρμάρινο ανάγλυφο που απεικονίζει τη μορφή του.
Ο Δήμος Παπάγου-Χολαργού, τιμώντας τον ήρωα της «Κυπριακής τραγωδίας», ανήγειρε προτομή του στο «Πάρκο Παπάγου» και ονοματοδότησε την πλατεία έμπροσθεν του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου. Το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης του απένειμε τον βαθμό του Λοχαγού και το 2008, με Προεδρικό Διάταγμα, τον προήγαγε στο βαθμό του Αντιστρατήγου.
Φωτογραφία: Μαρίνα Γκαρτζονίκα-Πάππου.
Προτομή Γεώργιου Παπαλαμπρίδη. Δήμος Παπάγου-Χολαργού, Αθήνα. Δαπάνη Γ.Ε.Σ. Πάρκο Παπάγου.(Φωτογραφία Διαδικτύου).
Ανάγλυφο Γεώργιου Παπαλαμπρίδη. Ηρώον Πυρσόγιαννης Ιωαννίνων. (ευγενική παραχώρηση-αρχείο: «Προοδευτική Ένωση Πυρσόγιαννης»).
