Ποια είναι η καλύτερη ηλικία για να αρχίσουν τα παιδιά να χρησιμοποιούν τα social media;
Οι γονείς προσπαθούν να απαντήσουν σε αυτό το ερώτημα εδώ και χρόνια – όμως το θέμα αυτό γίνεται ακόμη πιο επικτακτικό μετά την προειδοποίηση αυτής της εβδομάδας από τον Αμερικανό χειρούργο Vivek Murphy ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συνιστούν «μεγάλο κίνδυνο» για την ψυχική υγεία των εφήβων.
Το μήνυμα που στέλνει είναι σαφές: Η τακτική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να αλλάξει επικίνδυνα την ανάπτυξη του εγκεφάλου των παιδιών, ακόμη και των παιδιών που πληρούν την ελάχιστη ηλικία των 13 ετών για πρόσβαση στις περισσότερες πλατφόρμες.
«Δεν νομίζω ότι κάποιος κάτω των 13 ετών θα πρέπει να το χρησιμοποιεί», αναφέρει αντίστοιχα και ο κλινικός ψυχολόγος Δρ Mitch Prinstein, που υπηρετεί ως επικεφαλής επιστημονικός υπεύθυνος της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας (ΑΡΑ). «Η απεριόριστη πρόσβαση, χωρίς κανέναν έλεγχο ή γονική παρακολούθηση, που πιθανότατα θα πρέπει να καθυστερήσει για όσο το δυνατόν περισσότερο – τουλάχιστον έως τις 16», λέει χαρακτηριστικά.
Η προειδοποίηση του Murphy, η οποία συνοδεύεται από συστάσεις για το πώς η βιομηχανία της τεχνολογίας μπορεί να ανανεώσει τις πλατφόρμες κοινωνικών μέσων δικτύωσης για να τις κάνει πιο ασφαλείς, ακολουθεί μια παρόμοια συμβουλή υγείας που εξέδωσε η APA νωρίτερα αυτόν τον μήνα.
Ο Prinstein και η APA επιμένουν ότι είναι δύσκολο να προσδιοριστεί η ακριβής ηλικία κατά την οποία η τακτική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι ασφαλής, επειδή κάθε παιδί ωριμάζει με διαφορετικούς ρυθμούς. Όταν πρόκειται όμως για την ιδέα να δώσουν οι γονείς στο παιδί ένα smartphone επιτρέποντάς του την πλήρη πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι περισσότεροι ειδικοί συνιστούν προσοχή.
Αυτό βέβαια είναι πιο εύκολο να το πεις κάποιος παρά να το κάνει, ειδικά όταν όλοι οι φίλοι των παιδιών έχουν λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Καλό είναι να γνωρίζετε τα εξής:
Γιατί τα social media είναι επικίνδυνα για τον εγκέφαλο των παιδιών
Τα παιδιά δεν είναι απλώς μικρότεροι στην ηλικία, σημειώνει ο Murphy, αλλά και ο εγκέφαλός τους λειτουργεί διαφορετικά και μπορεί να είναι ευάλωτος κατά την αναπτυξιακή φάση της εφηβείας.
Η στέρηση ύπνου μπορεί να είναι πιο επικίνδυνη για τους εφήβους από τους ενήλικες. Το ίδιο μπορεί και οι διαταραχές που εμποδίζουν τα παιδιά να κάνουν τη σχολική τους εργασία ή να συμμετέχουν σε κοινωνικές αλληλεπιδράσεις στον πραγματικό κόσμο.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πρακτικά κατασκευασμένα για αυτούς τους τύπους διαταραχών: Οι αλγόριθμοι των περισσότερων πλατφορμών είναι κατασκευασμένοι για να οδηγούν στη μέγιστη αφοσίωση και το 50% των εφήβων αναφέρει τουλάχιστον ένα σημάδι κλινικής εξάρτησης από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα.
Αυτό σημαίνει ότι «δεν μπορούν να τα παρατήσουν ακόμη και εάν προσπαθούν», λέει ο Prinstein.
Και σε αυτό θα πρέπει να προστεθούν και οι πρακτικές εκφοβισμού μέσω Διαδικτύου, των διακρίσεων, της ρητορικής μίσους και των αναρτήσεων που προωθούν τον αυτοτραυματισμό με τις οποίες οι έφηβοι θα μπορούσαν να αλληλεπιδρούν τακτικά, σύμφωνα με την APA.
Η λύση ωστόσο δεν είναι η πλήρης απομάκρυνση των εφήβων από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Οι έφηβοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτές τις πλατφόρμες για να βοηθήσουν την κοινωνική τους ανάπτυξη, να συμμετέχουν στον πολιτικό ακτιβισμό και να βιώνουν μορφές εκπροσώπησης ακολουθώντας ή κάνοντας φίλους με άτομα που μοιράζονται μια «υποεκπροσωπούμενη ταυτότητα», λέει ο Prinstein.
Μην υποκύπτετε στις πιέσεις από άλλους γονείς
Εάν διερωτάστε σχετικά το βαθμό ετοιμότητας του παιδιού σας να μπει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Prinstein λέει: «Περιμένετε όσο μπορείτε».
«Η επιστήμη υποστηρίζει ότι ο κίνδυνος για τον εγκέφαλο των εφήβων είναι μεγαλύτερος από τα οφέλη για την κοινωνική τους ζωή», σημειώνει.
Μην επηρεαστείτε από άλλους γονείς που αφήνουν τα παιδιά τους. Μπορεί να φοβάστε ότι το παιδί σας θα εξοστρακιστεί ή θα μείνει πίσω αν είναι το μόνο που δεν είναι στο TikTok ή στο Instagram, όμως αυτός ο φόβος είναι υπερβολικός, λέει ο Prinstein.
Η υποχώρηση σε αυτή τη μορφή πίεσης από άλλους γονείς θα μπορούσε να δημιουργήσει μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία, όπου όλο και περισσότεροι γονείς επιτρέπουν στα παιδιά τους την πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επειδή όλοι οι άλλοι το κάνουν.
Να έχετε συνεχή συζήτηση με τα παιδιά σας
Μόλις το παιδί σας είναι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κάντε μια ανοιχτή και ειλικρινή συζήτηση μαζί του σχετικά με το πώς να το χρησιμοποιούν με σωστό τρόπο, λέει ο Prinstein. Στη συνέχεια, ελέγχετε τακτικά μαζί τους.
Τα θέματα για τέτοιου είδους συζητήσεις μπορεί να περιλαμβάνουν:
-Τα social media δεν είναι πραγματική ζωή
-Τα “like” μπορεί να είναι παραπλανητικά, ειδικά όταν οι χρήστες κάνουν like στις αναρτήσεις των φίλων τους αντανακλαστικά
-Η παραπληροφόρηση υπάρχουν παντού, γι’ αυτό μάθετε να ελέγχετε τα γεγονότα
-Μην σπαταλάτε τη μέρα σας παθητικά σκρολάροντας
-Χρησιμοποιήστε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να έρθετε σε επαφή με φίλους σε πραγματική συνομιλία
-Αποφύγετε τις τοξικές συγκρίσεις με άλλους ανθρώπους στο διαδίκτυο
-Να αναγνωρίζετε και να ασκείτε κριτική σε παραδείγματα διαδικτυακών διακρίσεων και ρητορικής μίσους
-Είναι επίσης σημαντικό να μιλήσετε στο παιδί σας σχετικά με το γιατί υπάρχουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, λέει ο Prinstein: «Ναι, είναι ένα καταπληκτικό, δωρεάν εργαλείο που σας επιτρέπει να συνδεθείτε με ανθρώπους και να έχετε πρόσβαση σε πληροφορίες. Διοικείται επίσης από μια εταιρεία τεχνολογίας που συλλέγει δεδομένα για να αποφέρει κέρδος, ενώ χρησιμοποιεί αλγόριθμους που προωθούν συγκεκριμένο περιεχόμενο μπροστά σας.
«Αυτό βοηθά πραγματικά τους εφήβους να δουν πολύ πιο κριτικά λέγοντας: «Περιμένετε ένα λεπτό, το κάνω αυτό για μένα; Ή το κάνω αυτό επειδή κάποιος άλλος με ανάγκασε να το κάνω;» λέει ο Prinstein.
Παρακολουθήστε τον χρόνο που αφιερώνουν τα παιδιά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Όταν τα παιδιά ξεκινούν για πρώτη φορά τα social media, περιορίστε τα σε 30 λεπτά την ημέρα, συμβουλεύει ο Prinstein.
Αυτό μπορεί να φαίνεται σύντομος χρόνος, ειδικά για τον έφηβο σας, αλλά οι ερευνητές λένε ότι είναι μια αντανάκλαση των εγγενών κινδύνων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για τους εφήβους που δεν είναι έτοιμοι για αυτούς. «Δεν είναι σωστό να τους παρέχουμε κάτι για το οποίο δεν είναι καλά εξοπλισμένοι να χειριστούν», λέει ο Prinstein.
Η APA συνιστά στους γονείς να παρακολουθούν τι βλέπει και αναρτά το παιδί τους στο Διαδίκτυο, πράγμα που θα μπορούσε να σημαίνει ότι μπορείτε να έχετε πρόσβαση στους λογαριασμούς του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Prinstein τονίζει τη σημασία της συνομιλίας των γονιών με τα παιδιά τους προτού πάνε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ώστε να μπορούν να καταστήσουν σαφές ότι θέλουν να σεβαστούν το απόρρητό τους, δίδοντας ταυτόχρονα σωστές οδηγίες.
