Η έκθεση, που εκπονήθηκε από την Financial Times, προειδοποιεί αρκετές πυκνοκατοικημένες πόλεις κινδυνεύουν τόσο από καύσωνες και πυρκαγιές όσο και από πλημμύρες.
Ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι οι ειδικοί δηλώνουν ότι δεν γνωρίζουν πότε θα συμβούν αυτές οι καταστροφές.
«Σε παγκόσμιο επίπεδο, όμως, γίνονται όλο και πιο πιθανές», δήλωσε ο Guillermo Rein, καθηγητής πυροσβεστικής επιστήμης στο Imperial College του Λονδίνου, σε συνέντευξή του στη Financial Times.
«Τον επόμενο χρόνο θα συμβεί μια μεγάλη πυρκαγιά που θα καταστρέψει μια μεγάλη κοινότητα.
Αλλά δεν έχουμε καμία απολύτως ιδέα πού θα συμβεί αυτό».
Οι εύκολοι στόχοι του αστικού τοπίου
Οι επιστήμονες περιγράφουν ορισμένες πόλεις ως «εύκολος στόχος» και αναφέρουν ότι ορισμένες από αυτές έχουν απλά σταθεί τυχερές και δεν έχουν υποστεί μέχρι στιγμής ακραία κλιματικά φαινόμενα.
Τον Αύγουστο του περασμένου έτους, η Αθήνα, όπου ζουν 3,6 εκατομμύρια άνθρωποι, γλίτωσε παρά τρίχα από ολοκληρωτική καταστροφή, όταν μια πυρκαγιά έφτασε στα περίχωρα της πόλης.
Η πυρκαγιά κατέκαψε 103 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης βορειοανατολικά της πόλης, σκοτώνοντας μια γυναίκα και αναγκάζοντας χιλιάδες να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.
Ωστόσο, οι φλόγες σταμάτησαν λίγο πριν εισέλθουν στο κέντρο της πόλης, όπου θα μπορούσαν να προκαλέσουν σοβαρές ζημιές.
Ο Δρ Tomas Smith, εμπειρογνώμονας περιβαλλοντικής γεωγραφίας από το London School of Economics and Political Science, δήλωσε στη Financial Times: «Αυτό που έλειπε ήταν ο άνεμος».
Αν υπήρχαν ισχυροί άνεμοι, όπως οι άνεμοι Santa Ana που προκάλεσαν τις πυρκαγιές στο Λος Άντζελες, η κατάσταση θα μπορούσε να ήταν πολύ πιο σοβαρή.
Αυτό δυστυχώς δεν ίσχυσε για την περίπτωση της φωτιάς στο Μάτι το 2018. Εκεί ισχυροί άνεμοι και ο ελλιπής αστικός σχεδιασμός την κατέστησε μία από τις πιο φονικές πυρκαγιές του 21ου αιώνα που άφησε πίσω της 103 νεκρούς.
Οι πόλεις που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο κλιματικών καταστροφών
- Άμστερνταμ: Πλημμύρες
- Λισαβόνα: Πυρκαγιές και πλημμύρες στις ακτές
- Νάπολη: Πυρκαγιές και πλημμύρες στις ακτές
- Αθήνα: Πυρκαγιές και κίνδυνος πλημμυρών
- Χιούστον: Ξαφνικές πλημμύρες
- Ντάλας: Ξαφνικές πλημμύρες
- Όστιν: Κίνδυνος πυρκαγιών
- Ουάσιγκτον: Ξαφνικές πλημμύρες
- Νέα Υόρκη: Πλημμύρες
- Κέιπ Τάουν: Πυρκαγιές και κίνδυνος πλημμυρών
- Σίδνεϊ: Πυρκαγιές και κίνδυνος πλημμύρας
- Κράισττσερτς: Πυρκαγιές και κίνδυνος πλημμύρων
Ο παράγοντας της φύσης
Για πόλεις που είναι εύκολος στόχος, όπως η Αθήνα, ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου είναι η εγγύτητά τους με την άγρια φύση.
Καθώς οι πόλεις επεκτείνονται, προωθούνται προς τα έξω, σε λιβάδια, δάση και χωράφια όπου μπορούν να ξεσπάσουν πυρκαγιές.
Οι επιστήμονες αποκαλούν αυτή την περιοχή «αστική-δασική ζώνη» και εκτιμούν ότι καλύπτει περίπου το 4,7% της επιφάνειας του πλανήτη.
Στην Ευρώπη, η αστική-δασική ζώνη καλύπτει το 15% της ηπείρου και φιλοξενεί περισσότερο από το 60% του πληθυσμού.
Αυτό θέτει πόλεις όπως η Νάπολη, η Λισαβόνα και η Αθήνα σε υψηλό κίνδυνο.
Η κλιματική αλλαγή
Αν και η κλιματική αλλαγή δεν προκαλεί άμεσα τις πυρκαγιές, αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες εμφάνισης έντονων πυρκαγιών.
Οι κίνδυνοι πυρκαγιάς αυξάνονται λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας του κλίματος, που προκαλεί ξηρά βλάστηση, εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες και ισχυρούς ανέμους.
Το World Weather Attribution, ένα δίκτυο ερευνητών από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και μια σειρά άλλων ευρωπαϊκών χωρών, προειδοποίησε ότι οι ζεστές, ξηρές και θυελλώδεις συνθήκες που προκάλεσαν τις πυρκαγιές στο Λος Άντζελες ήταν περίπου 35% πιο πιθανές λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Ωστόσο, δεν είναι μόνο οι πυρκαγιές που απειλούν τις πόλεις που βρίσκονται σε ευάλωτη θέση σε όλο τον κόσμο.
Ο κίνδυνος της πλημμύρας
Σύμφωνα με ανάλυση της Moody’s, μιας εταιρείας χρηματοοικονομικών ερευνών, περίπου 2,4 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν σήμερα σε περιοχές που κινδυνεύουν από πλημμύρες σε ποτάμια της ενδοχώρας.
Στις ΗΠΑ, το Ντάλας, το Χιούστον, η Ουάσιγκτον, η Νέα Υόρκη και το Σακραμέντο διατρέχουν εξαιρετικά υψηλό κίνδυνο πλημμύρας λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Το Ντάλας, ειδικότερα, απειλείται ιδιαίτερα από πλημμύρες λόγω της ταχείας ανάπτυξής του.
Καθώς το Ντάλας μεγάλωνε, οι πολεοδόμοι πρόσθεσαν περιοχές από σκυρόδεμα ή άσφαλτο που δεν μπορούν να απορροφήσουν το νερό.
Όταν πέφτει δυνατή βροχή, το νερό τρέχει από αυτές τις αδιαπέραστες επιφάνειες και συσσωρεύεται γρήγορα, προκαλώντας πλημμύρες.
Το 2022, μια ξαφνική καταιγίδα με 38 εκατοστά βροχής σε 24 ώρες προκάλεσε πλημμύρες που κατέκλυσαν σπίτια και παρέσυραν αυτοκίνητα.
Άλλες πόλεις που θεωρούνται ευάλωτες στις πλημμύρες είναι το Άμστερνταμ, το Αχμενταμπάντ και το Μπουένος Άιρες.
Όπως και ο κίνδυνος που ενέχουν οι πυρκαγιές, η κλιματική αλλαγή έχει κάνει τις πλημμύρες πιο συχνές και πιο σοβαρές.
Μετά τις καταστροφικές πλημμύρες στη Βαλένθια της Ισπανίας πέρυσι, οι επιστήμονες δήλωσαν ότι το τραγικό συμβάν τροφοδοτήθηκε από την κλιματική αλλαγή.
Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα
Το ολοένα και θερμότερο κλίμα έχει καταστήσει ορισμένες πόλεις ευάλωτες τόσο στις πυρκαγιές όσο και στις πλημμύρες.
Οι πυρκαγιές καταστρέφουν τη βλάστηση, όπως τα δέντρα, με αποτέλεσμα το έδαφος να απορροφά λιγότερο νερό.
Αυτό σημαίνει ότι οι περιοχές που έχουν πρόσφατα πληγεί από πυρκαγιές είναι πιο επιρρεπείς σε πλημμύρες αν ακολουθήσουν ισχυρές βροχοπτώσεις.
Σύμφωνα με ορισμένες έρευνες, ο αυξημένος κίνδυνος πλημμύρας μπορεί να παραμείνει έως και μια δεκαετία μετά από μια πυρκαγιά σε ορισμένες περιοχές.
Οι πόλεις που θεωρούνται ευάλωτες τόσο στις πυρκαγιές όσο και στις πλημμύρες είναι η Λισαβόνα, η Αθήνα, η Νάπολη, το Κέιπ Τάουν, το Σίδνεϊ και το Κράισττσερ.
Μία καταστροφή που περιμένει να συμβεί
Πρόσφατες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι ορισμένες μεγάλες πόλεις, μεταξύ των οποίων και το Ντάλας, βιώνουν σήμερα μια διαδικασία που ονομάζεται «κλιματική ανατροπή».
Αυτό σημαίνει ότι αντιμετωπίζουν τόσο όλο και πιο σοβαρές περιόδους ξηρασίας όσο και πιο ακραίες περιόδους βροχοπτώσεων.
Αυτοί οι κύκλοι ξηρασίας και πλημμυρών καθιστούν τις πόλεις πιο ευάλωτες στις κλιματικές καταστροφές και αφήνουν στις αρχές λιγότερο χρόνο να προετοιμαστούν για τις μεταβαλλόμενες συνθήκες.
«Η Αθήνα δεν είναι έτοιμη», λέει ο Μιχάλης Διακάκης, εμπειρογνώμονας σε θέματα κλιματικών καταστροφών και ακραίων φαινομένων στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, υποστηρίζοντας ότι η πόλη έχει δυσκολευτεί να αντιμετωπίσει «μέτριες» πλημμύρες ή πυρκαγιές και θα δυσκολευτεί ακόμη περισσότερο να αντιμετωπίσει ένα πιο ακραίο φαινόμενο.
