Τα Προμήθεια, τα οποία τελούνται με μεγαλοπρέπεια άπαξ του έτους, περί τις αρχές του Ιουλίου, στους πρόποδες του Ολύμπου ώστε να υπάρχει η απαραίτητη εγγύτης με τη μυθική έδρα του Διός και των υπολοίπων αρχαιοελληνικών θεοτήτων, είναι αναμφίβολα η πλέον διάσημη εορταστική εκδήλωση των Ελλήνων δωδεκαθεϊστών.
Παρόμοιο ενδιαφέρον με τα «Πλυντήρια» προσελκύουν πλείστες άλλες δωδεκαθεϊστικές εκδηλώσεις, οι οποίες πολλαπλασιάζονται συν τω χρόνω και μονιμοποιούνται, εμπλουτίζοντας βαθμηδόν ένα εορτολόγιο παράλληλο με εκείνο του χριστιανικού, το οποίο τυγχάνει να είναι και το επίσημο για το ελληνικό κράτος. Ενδεικτικά και μόνο, επισημαίνεται πως η λατρευτική κοινότητα «Λάβρυς» εκδίδει κάθε χρόνο ένα ειδικό, «Αττικό» όπως αποκαλείται, ημερολόγιο, στο οποίο περιλαμβάνονται όλες οι εορτές του έτους. Του ελληνικού σεληνιακού έτους, βεβαίως, το οποίο δεν συμπίπτει με τη συνήθη μέθοδο χρονολόγησης, μια και για τους Δωδεκαθεϊστές η αφετηρία του χρόνου είναι η πρώτη Ολυμπιάδα και όχι η γέννηση του Ιησού Χριστού. Κάπως έτσι, τα Κρόνια, τα Θεογάμια, τα Ανθεστήρια, τα Πομπαία, μαζί με δεκάδες άλλες γιορτές και, οπωσδήποτε, τα Πλυντήρια διατηρούν σε διαρκή εγρήγορση τους πιστούς του σύγχρονου Δωδεκαθεϊσμού. Μάλιστα, η κοινότητα «Λάβρυς» πραγματοποιεί τις τελετές της τακτικά στον Βωμό του Λόφου Μουσών (aka Φιλοπάππου), στον Ναό του Ολυμπίου Διός των Αθηνών, στο Βωμό του Διονύσου στους πρόποδες της Πεντέλης, ενίοτε στον Ναό του Νεμείου Διός στην αρχαία Νεμέα και αλλού.
Η τυχαίως προαναφερθείσα «Λάβρυς» είναι μία από τις δεκάδες ενεργές οργανώσεις των Δωδεκαθεϊστών και δεν είναι καν η μεγαλύτερη. Το προφίλ του σωματείου «Ατθίς – Τελετουργικά δρώμενα» στο TikTok ακολουθούν περισσότερα από 5.100 άτομα. Παρομοίως, η λατρευτική κοινότητα «Λάβρυς» έχει δεδηλωμένους 2.855 followers, το @athenas.sofia 2.168 και 1.802 το ΕΛΛΗΝ.Α.Ι.Σ-ΑΕΘ, ενώ κάποια μεμονωμένα βίντεο με κατανυκτικά στιγμιότυπα από τις δωδεκαθεϊστικές τελετές υπερβαίνουν τα 10.000 likes.
Ως πιο κραταιό, με αξιώσεις ανωτερότητας στον χώρο των θιασωτών της «εθνικής» λατρείας, φέρεται το «Υπατο Συμβούλιο των Ελλήνων Εθνικών», με 14.000 ακολούθους στο Facebook και εκτενέστατη ποικιλία δράσεων. Δυστυχώς όμως για την ενότητα των Δωδεκαθεϊστών, για λόγους οι οποίοι κρίνονται ως εξαιρετικά σοβαροί από τα εμπλεκόμενα μέρη, το Υπατο Συμβούλιο απέχει από τα Προμήθεια, τα οποία διοργανώνονται από έναν διαφορετικό φορέα, τον πολιτιστικό σύλλογο «Προμηθεύς Πυρφόρος». Κοινός θρησκευτικός προσανατολισμός δεν σημαίνει απαραιτήτως και κοινή λατρευτική πρακτική. Οι Δωδεκαθεϊστές έχουν κι αυτοί τις εσωτερικές διαφορές και τις έριδές τους – τιμώντας ίσως και τηρώντας μια χαρακτηριστικά ελληνική παράδοση «εθνικών» διχασμών.
Τα Θεογάμια, τα Αφροδίσια, τα Μαιμακτήρια, όπως και οι πανηγυρισμοί για την εαρινή ή τη φθινοπωρινή ισημερία, μαζί με το πέρασμα στο θερινό ή το χειμερινό ηλιοστάσιο, είναι μερικές από τις εορτές που τιμούν κάθε χρόνο, αδιαλλείπτως και με τη δέουσα μεγαλοπρέπεια τα μέλη του Υπατου Συμβουλίου των Ελλήνων Εθνικών. Ωστόσο, από το πυκνό ετήσιο εορτολόγιο του Συμβουλίου απουσιάζουν τα Προμήθεια, η πλέον διάσημη ίσως αφορμή για δοξολόγηση των αρχαιοελληνικών θεών. Δεδομένης της επιμέλειας και της ευλάβειας του Υπατου Συμβουλίου των Ελλήνων Εθνικών, η παράλειψη αυτή ερεθίζει αυτομάτως την περιέργεια – αν και η εξήγηση είναι απλή: το Υπατο Συμβούλιο εχολώθη με τους διοργανωτές των Προμηθείων σε τέτοιο βαθμό ώστε να επέλθει η μεγαλύτερη ρήξη στην ιστορία των Ελλήνων δωδεκαθεϊστών, το Big Bang του χώρου. Η δε μήνις του Υπατου Συμβουλίου δεν είναι πρόσφατη, αλλά αντιθέτως χρονολογείται στο -μακρινό πλέον- 2009. Ενώ η Ελλάδα όδευε ολοταχώς προς την εποχή της οικονομικής κρίσης, των μνημονίων κ.λπ., στους κόλπους των Ελληνων Εθνικών ξεσπούσε μείζων διχόνοια, ακριβώς εξ αφορμής των Προμηθείων. Τον Μάιο του 2009, το Υπατο Συμβούλιο κατήγγειλε δημοσίως και δι’ οργίλων ανακοινώσεων ότι ο πολιτιστικός σύλλογος «Προμηθεύς Πυρφόρος» -ήτοι οι διοργανωτές των εορταστικών εκδηλώσεων- απεργαζόταν «με λύσσα και μανία» τον αποκλεισμό του Συμβουλίου από τα Προμήθεια εκείνης της χρονιάς. Η αποκάλυψη σχετικά με τα καθέκαστα αυτής της σύγκρουσης είναι, ομολογουμένως, συνταρακτική: «Η νεοσύστατη ομάδα υπό το όνομα “Προμηθεύς Πυρφόρος”», έγραφε το Υπατο Συμβούλιο, «έθεσε εφέτος ωμά και κυνικά ως όρο στον Ιεροπρακτικό μας Θίασο “Δελφύς” – Υ.Σ.Ε.Ε. το να συναινέσει στην ηθική κατάντια μιας κοινής τελετής με ανθρώπους που μας χωρίζει αξιακή, ηθική και ιδεολογική άβυσσος. Εστειλαν τελεσίγραφο ότι απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνει δεκτός στις εκδηλώσεις “τους” ο σοβαρότερος και πολυπληθέστερος φορέας της Ελληνικής Εθνικής Θρησκείας [σ.σ.: δηλ. το Υπατο Συμβούλιο] ήταν να δεχθεί δίπλα του ως ισότιμες 3 μικρο-ομάδες, που είναι τοις πάσι γνωστό ότι δεν έχουν τις καλύτερες διαθέσεις απέναντί του. Ο Ιεροπρακτικός Θίασος “Δελφύς” – Υ.Σ.Ε.Ε. εκβιάστηκε» κ.λπ. Ηταν, λοιπόν, το «συλλείτουργο», όπως θα έλεγαν και οι χριστιανοί ορθόδοξοι, η πέτρα του σκανδάλου, το αίτιο του σχίσματος μεταξύ των Ελλήνων Εθνικών εν έτει 2009. Και θα αποδεικνυόταν τόσο σημαντικό, ώστε το χάσμα ανάμεσα στις κυριότερες θρησκευτικές οργανώσεις του εν Ελλάδι Δωδεκαθεϊσμού να παραμείνει αγεφύρωτο εις το διηνεκές.
Πάντως, μέσα από την αγανάκτηση του Υπατου Συμβουλίου, εμμέσως αποκτά κανείς μια εποπτική εικόνα των διαφόρων συλλογικών φορέων και των μεταξύ τους συγκρούσεων, προϊόν των οποίων είναι ένα κατακερματισμένο τοπίο, χωρίς μία ενιαία «εκκλησία» για τους δωδεκαθεϊστές – ή όπως αλλιώς επιθυμούν να ονομάζονται. Το Υπατο Συμβούλιο των Ελλήνων Εθνικών, ο Προμηθεύς Πυρφόρος, η Ελληνική Εταιρεία Αρχαιοφίλων, η Τετρακτύς, η Λάβρυς, το Ελλήνων Αρχαιοθρήσκων Ιερόν Σωματείον (ΕΛΗΝΑΙΣ), ανάμεσα σε αρκετές ακόμη οργανώσεις, βρίσκονται σε μια διαρκή και ζωηρή κινητικότητα, πρεσβεύοντας η καθεμία τη δική της, υποτίθεται αυθεντική, προσέγγιση στην αρχαία ελληνική θρησκεία. Ενώ παράλληλα συνάπτουν μεταξύ τους συμμαχίες και, φυσικά, αντιμάχονται η μία την άλλη για διάφορα ζητήματα. Ενδεικτικά, η φρασεολογία την οποία μετήλθε το Υπατο Συμβούλιο των Ελλήνων Εθνικών για να αποκηρύξει τον Προμηθέα Πυρφόρο περιλαμβάνει βαρείς χαρακτηρισμούς όπως προβοκάτσια, εξαπάτηση του ελληνικού κοινού, σύγχυση, ύβρεις και χυδαιότητες, ύπουλη και διαλυτική δράση, προδοσία κ.ο.κ. Μάλιστα, το μίσος ανάμεσα στις διχασμένες οργανώσεις του χώρου φτάνει μέχρι του σημείου του να εκτοξεύονται εκατέρωθεν προσβλητικά σχόλια, τα οποία μόνο όσοι χλευάζουν συλλήβδην τη στροφή στη λατρεία του Δωδεκάθεου θα τολμούσαν να χρησιμοποιήσουν. Με πιο χαρακτηριστικό τον νεολογισμό «χλαμυδόπληκτοι».
Χλαμύδα και ασπίδα
Για όποιους λόγους και αν αυτό έχει προκύψει, τα Προμήθεια είναι αναμφίβολα η πλέον διάσημη, καθιερωμένη -εφόσον τελείται σταθερά τα τελευταία 30 χρόνια- αλλά και θεαματική σύναξη του σύγχρονου ελληνικού δωδεκαθεϊστικού εορτολογίου. Προσελκύει εκατοντάδες πιστούς της αρχαίας ελληνικής θρησκείας ως αμέσως μετέχοντες στη λατρευτική μυσταγωγία, πολλούς επιτόπου θεατές και λοιπούς φιλοπερίεργους, ενώ απασχολεί παραδοσιακά τα ΜΜΕ και την ελληνική κοινή γνώμη ευρύτερα.
Το πομπωδώς επιτηδευμένο τελετουργικό, οι αρχαιοπρεπείς αμφιέσεις που αναπόφευκτα θυμίζουν μεταμφιέσεις, οι ρήσεις που απευθύνονται προς τους Ολύμπιους θεούς σε μεικτή διάλεκτο (αρχαία και νέα ελληνικά), υπό τη συνοδεία εξαιρετικά υψίσυχνων συριστικών ήχων από τους αυλούς, μαζί με τις ρέπλικες της λύρας και το σύνολο των αξεσουάρ που φορούν ή χρησιμοποιούν οι ιερουργούντες (αρωματικά θυμιατήρια που καπνίζουν, χοές, σπονδές, παρελάσεις κ.λπ.) συνθέτουν ένα οπτικοακουστικό αποτέλεσμα το οποίο ακροβατεί ακριβώς στην κόψη ανάμεσα στην κωμική γραφικότητα και μια εντελώς ιδιότυπη θρησκευτική ευλάβεια. Την ίδια στιγμή οι δωδεκαθεϊστές αρνούνται -στην πλειονότητά τους- ότι είναι δωδεκαθεϊστές/παγανιστές ή οτιδήποτε παρόμοιο και μη ευγενές. Παράλληλα, ενθαρρύνουν τα μέλη τους να συνάπτουν «γάμους» μεταξύ τους – με την προϋπόθεση, βεβαίως, ότι αμφότεροι οι μελλόνυμφοι έχουν δηλώσει στο ληξιαρχείο ότι ασπάζονται την εθνική θρησκεία και, γενικότερα, διεκδικούν τον χώρο που θεωρούν πως δικαιούνται. Τα δύο αυτά ζητήματα, δηλαδή η κατοχύρωση του (πολιτικού) γάμου, όπως και η ευρύτερη απαίτηση για «ισονομία και ισοπολιτεία» συνιστούν μάρτυρα της δύναμης που προσκτά το ρεύμα των δωδεκαθεϊστών στην Ελλάδα. Το οποίο μάλλον είναι πιο σοβαρό από τις εντυπώσεις που αφήνουν οι αλλόκοτες τελετουργίες.
Παρ’ όλα αυτά, στο θεμελιώδες ερώτημα «τελικά, είστε ή δεν είστε δωδεκαθεϊστές;», η απάντηση που δίνεται είναι η μετ’ επιτάσεως άρνηση ότι θα μπορούσε ποτέ να ισχύει κάτι τέτοιο. «Ο όρος “δωδεκαθεϊσμός” είναι εφεύρημα της χριστιανικής προπαγάνδας», ξεκαθαρίζει το Υπατο Συμβούλιο των Ελλήνων Εθνικών, «για να απαξιώσει την Ελληνική Εθνική Θρησκεία ως αφελή πίστη σε μυθολογικά πρόσωπα ή για να την ταυτίσει με διάφορους αρχαιόπληκτους που τελούν αστειότητες». Από εδώ και κάτω, όμως, αρχίζουν τα δύσκολα. Και πάλι το μανιφέστο του Υπατου Συμβουλίου εξηγεί ότι «η θρησκεία μας έχει, ως άπειρη πλήθυνση τους Ενός, χιλιάδες Θεούς. Το Δωδεκάθεο απλώς συμβολίζει την τελειότητα του κόσμου, την αιώνια ευταξία του σύμπαντος μέσω 6 “αρσενικών” και 6 “θηλυκών” θεών, τη θεϊκή πεμπτουσία που πληροί τον Κόσμο, τον συνέχει» κ.λπ.
Αναγνωρίστε μας
Ατύπως, οι σύγχρονοι Ελληνες δωδεκαθεϊστές επικαλούνται τη στήριξη όχι μόνο μιας πολυάριθμης κοινότητας απλών πολιτών, αλλά και διαπρεπών δημοσίων προσώπων – ακόμη και πολιτικών πρώτης γραμμής. Και, παίρνοντας δύναμη από αυτή την υποστήριξη, αρθρώνουν λόγο περί ουσιαστικής αναγνώρισης της πίστης τους. Πρόσφατα, το Υπατο Συμβούλιο των Ελλήνων Εθνικών εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία τονίζει ότι το υπουργείο Παιδείας προτίθεται να διευθετήσει με νέο νομοσχέδιο ορισμένα χρονίζοντα ζητήματα σχετικά με τη λειτουργία λατρευτικών χώρων για διάφορες εν Ελλάδι θρησκευτικές μειονότητες, όπως π.χ. των Μπεκτασήδων Αλεβιτών της Θράκης, της Εκκλησίας της Σουηδίας στην Ελλάδα κ.ά. Ωστόσο, η παράλειψη αντίστοιχων αναγκών προκαλεί «λύπη και έκπληξη» στο Υπατο Συμβούλιο, δεδομένου ότι από το νομοσχέδιο απουσιάζει οποιαδήποτε νύξη περί αναγνώρισης της Ελληνικής Εθνικής Θρησκείας ως Θρησκευτικού Νομικού Προσώπου, παρά το γεγονός ότι πληροί όλες τις απαιτούμενες προϋποθέσεις, πάντα κατά την άποψη του Υπατου Συμβουλίου Ελλήνων Εθνικών.
Το έρεισμα των «εθνικών» είναι ότι ήδη από το 2017, με απόφαση του υπουργείου Παιδείας, στην Ελληνική Εθνική Θρησκεία χορηγήθηκε άδεια ίδρυσης και λειτουργίας ευκτηρίου οίκου – δηλαδή «ναού» στην Αθήνα. Η απόφαση αυτή, εκ των πραγμάτων, αναβίβασε την «εθνική» θρησκεία στο επίπεδο των γνωστών και σημαντικών θρησκευμάτων. Κατόπιν όμως τα ελληνικά δικαστήρια, όπως και τα ευρωπαϊκά, απέρριψαν το αίτημα πλήρους αναγνώρισης του Δωδεκαθεϊσμού/«εθνικής» θρησκείας. Οπότε, το Υπατο Συμβούλιο ενίσταται και εξανίσταται αναφέροντας, με μια υποδόρια ειρωνεία, ότι «θεωρώντας καλόπιστα ότι δεν ζούμε σε θεοκρατικό καθεστώς, αλλά σε μια σύγχρονη, δημοκρατική και ευρωπαϊκή χώρα, καλούμε την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων να συμπεριλάβει στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο την πρόβλεψη της αναγνώρισης του Θρησκευτικού Νομικού Προσώπου για την Ελληνική Εθνική Θρησκεία, όπως ακριβώς πράττει και με άλλες θρησκείες και δόγματα. Ελπίζουμε και ευχόμαστε να μην διαψευσθούν οι προσδοκίες μας για μια ακόμη φορά. Τιμή και μνήμη σε Θεούς και Προγόνους».
