Σε κόμβο μεταφοράς πράσινης ενέργειας και υδρογόνου που θα παράγεται σε χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής μετουσιώνεται η Ελλάδα χτίζοντας ένα σταθερό ηλεκτρικό δίκτυο διεθνών διασυνδέσεων που θα εξάγει ηλεκτρική ενέργεια στην Ευρώπη.
Το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία και η ανάγκη να υποκατασταθεί το ρωσικό αέριο από άλλες πηγές τροφοδοσίας επιταχύνουν τον σχεδιασμό και δημιουργούν ένα πλέγμα γιγαντιαίων επενδύσεων που αναμένεται να ξεπεράσουν τα 10 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια με τη συμμετοχή ισχυρών επιχειρηματικών παραγόντων, διαχειριστών και κορυφαίων ιδιωτικών ομίλων της χώρας.
Στους νέους ηλεκτρικούς διαδρόμους ο ΑΔΜΗΕ διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, την ίδια ώρα που επενδυτές όπως η Elica S.A. του ομίλου Κοπελούζου ρίχνουν τις γέφυρες για την κατασκευή του ηλεκτρικού καλωδίου Αιγύπτου – Ελλάδας με σκοπό τη μεταφορά 3.000 MW καθαρής και φθηνής ενέργειας στη χώρα μας.
Η ενέργεια αυτή θα παράγεται από 9,5 GW ΑΠΕ που θα κατασκευάσει και θα λειτουργήσει ο όμιλος Κοπελούζου στην Αίγυπτο και θα μπορούν να αντικαταστήσουν 4,5 bcm φυσικού αερίου ετησίως, αλλά και να μειώσουν τις εκπομπές CO2 κατά 10 εκατομμύρια τόνους.
Στο πρότζεκτ συνολικού ύψους 3,5 δισ. και 13 δισ. ευρώ μαζί με την ανάπτυξη του χαρτοφυλακίου των ΑΠΕ προβλέπεται και η συμμετοχή του ΑΔΜΗΕ, ενώ αντίστοιχο μετοχικό ποσοστό θα αποκτήσει ο Διαχειριστής και στο έργο του Euroasia Interconnector.
To καλώδιο Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας αποτελεί τη δεύτερη ηλεκτρική διασύνδεση-μαμούθ, συνολικού ύψους 2,5 δισ. ευρώ, η οποία ωριμάζει και ένα έργο που θα γίνει το όχημα για τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας από τη Μέση Ανατολή στην Ευρώπη. Για το ίδιο έργο φαίνεται να έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον και η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, με τις πληροφορίες που δεν έχουν διαψευστεί να αναφέρουν ότι θυγατρική του ομίλου συμμετέχει ήδη στο μετοχικό κεφάλαιο της Euroasia Interconnector, η οποία κατασκευάζει το έργο.
Ο νέος διεθνής χάρτης των ηλεκτρικών διασυνδέσεων εμπλουτίστηκε πρόσφατα και μια νέα ηλεκτρική λεωφόρο στην καρδιά της Ευρώπης προβλέπει τη διασύνδεση Ελλάδας – Αυστρίας, για τη μεταφορά πράσινης ενέργειας έως τη Γερμανία.
Το νέο καλώδιο αρχικής δυναμικότητας 3 GW, με προοπτική να φτάσει στα 9 GW, θα ξεκινάει από την Ελλάδα και θα φτάνει στην Αλβανία, ενώ εξετάζονται εναλλακτικές οδεύσεις για να καταλήξει στη Βόρεια Ευρώπη.
Η χερσαία όδευση προβλέπεται να διασχίζει Μαυροβούνιο, Κροατία και Σλοβενία και από εκεί να φτάνει στην Αυστρία και τη Νότια Γερμανία. Η υποθαλάσσια θα ξεκινά από τα παράλια της Αλβανίας, θα συνεχίζει στη Σλοβενία και θα βγαίνει ξανά χερσαία με προορισμό την Αυστρία και τη Νότια Γερμανία.
Το σχέδιο, όπως έχει ανακοινώσει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, έχει υποβληθεί στο Βερολίνο και τη Βιέννη και οι συνομιλίες βρίσκονται σε αρχικό στάδιο.
«Θέλουμε να γίνουμε καθαρός εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας στην υπόλοιπη Ευρώπη. Θέλουμε να συμβάλουμε στη μεταφορά ενέργειας και υδρογόνου από τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή στην Ευρώπη», δήλωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης την περασμένη εβδομάδα από το βήμα της Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP27), που διεξάγεται στην Αίγυπτο. Παρουσιάζοντας την εθνική στρατηγική, επισήμανε ότι η μελλοντική ανταγωνιστικότητα της χώρας θα βασίζεται στους άφθονους αιολικούς και ηλιακούς πόρους.
«Η Ελλάδα είναι ήδη πρωτοπόρος σε ό,τι αφορά τις ΑΠΕ. Σχεδόν το ήμισυ της ηλεκτρικής μας ενέργειας προέρχεται σήμερα από τον άνεμο, τον ήλιο και το νερό».
Το αναθεωρημένο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα προβλέπει την εγκατάσταση περίπου 25 GW έως το 2030. Σήμερα στη χώρα μας υπάρχουν σε λειτουργία 10 GW και πληθώρα έργων συνολικής ισχύος 12 GW, που δέσμευσαν ηλεκτρικό χώρο με όρους σύνδεσης χωρίς να έχει ξεκινήσει η κατασκευή τους. Η διαχείριση των έργων αυτών θα αποτελέσει την επόμενη πρόκληση για την κυβέρνηση.
Οι κομβικές ηλεκτρικές διασυνδέσεις
Τον περασμένο Σεπτέμβριο ο ΑΔΜΗΕ επισφράγισε τη συμμετοχή του στο σημαντικό από πλευράς γεωπολιτικού ενδιαφέροντος έργο της διεθνούς ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, καθώς έγιναν αποδεκτοί οι όροι της αρχικής πρότασης που κατέθεσε για επενδυτική συμμετοχή του με ποσοστό 25% στο μετοχικό κεφάλαιο της Euroasia Interconnector, του φορέα υλοποίησης της μεγάλης ενεργειακής υποδομής.
Το έργο προβλέπει την κατασκευή υποθαλάσσιου καλωδίου συνολικού μήκους περίπου 1.200 χλμ. με μεταφορική ικανότητα 2.000 MW.
Η διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ θα ολοκληρωθεί σε δύο φάσεις, καθώς ωριμότερο είναι το τμήμα Κρήτη – Κύπρος. Θα ακολουθήσει το Κύπρος – Ισραήλ, με προβλεπόμενο χρόνο ολοκλήρωσης το 2029. Πρόκειται για ένα έργο στρατηγικής σημασίας για την Κύπρο, καθώς θα συμβάλει στην έξοδο από την ενεργειακή απομόνωσή της και έχει ήδη διασφαλισμένους ευρωπαϊκούς όρους ύψους 657 εκατ. ευρώ, μέσω του μηχανισμού Connecting Europe Facility.
Πρότζεκτ με μεγάλη αποδοχή τόσο από την ελληνική όσο και από την αιγυπτιακή κυβέρνηση χαρακτηρίζεται η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου, η οποία παρουσιάστηκε στο πλαίσιο της COP27 στο περίπτερο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από στελέχη της Elica S.A. Για το έργο έχουν ολοκληρωθεί οι τεχνικές μελέτες και πρόσφατα ανατέθηκε η οριστική μελέτη σε συνεργασία με τον Διαχειριστή της Αιγύπτου, με στόχο το φθινόπωρο του 2023 να ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση.
Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου, μέσω ενός υποθαλάσσιου καλωδίου μήκους περίπου 950 χλμ., με δυνατότητα αμφίδρομης μεταφοράς ενέργειας, χαρακτηρίζεται από τα σημαντικότερα ενεργειακά έργα της Ευρώπης, με κομβικό ρόλο στον νέο ενεργειακό χάρτη που αυτή τη στιγμή διαμορφώνεται στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή υπό το πρίσμα των πρόσφατων γεωπολιτικών εξελίξεων και της ενεργειακής κρίσης.
«Το έργο Green Energy Interconnector (GREGY) είναι ένα εμβληματικό έργο για τη ΝΑ Ευρώπη και υποστηρίζει πλήρως την πολιτική της Ε.Ε. για τη δημιουργία ενεργειακών διαδρόμων, και μάλιστα πράσινων, Βορρά – Νότου διασυνδέοντας τα ηλεκτρικά συστήματα της Ευρώπης με τη Βόρεια Αφρική», τονίζουν στελέχη του ομίλου Κοπελούζου.
Την ίδια στιγμή ο ΑΔΜΗΕ ξεδιπλώνει ένα εκτεταμένο σχέδιο αναβάθμισης και επέκτασης των υφιστάμενων ηλεκτρικών διασυνδέσεων με γειτονικές χώρες.
Ο Διαχειριστής κατασκευάζει τη δεύτερη διασύνδεση με τη Βουλγαρία που θα τριπλασιάσει τη δυναμικότητα για μεταφορά ενέργειας μεταξύ των δύο χωρών, ωριμάζουν οι μελέτες για τη δεύτερη διασύνδεση με την Ιταλία, ισχύος τουλάχιστον 1 GW, ενώ μελετά δύο νέες διασυνδέσεις με την Τουρκία και την Αλβανία και την αναβάθμιση της υφιστάμενης διασύνδεσης με τη Βόρεια Μακεδονία.
