Αυξάνεται ο αριθµός των ατοµικών επιχειρήσεων, παρά τα «τεκµήρια» και τις υποχρεωτικές e-πληρωµές και τιµολογήσεις. ∆ιαπιστώνονται όµως σηµαντικές ανακατατάξεις σε επιµέρους κλάδους µε «κλείσιµο» εκατοντάδων µπαρ, χώρων εστίασης αλλά και άλλων τοµέων όπου υπάρχουν έντονα σηµάδια κορεσµού, µε δεκάδες χιλιάδες µικρές επιχειρήσεις µε το ίδιο αντικείµενο ανά την επικράτεια.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Καθημερινής, μαζικά ανοίγµατα καταγράφονται, από την άλλη, σε τοµείς που συνδέονται µε το σύγχρονο «ηλεκτρονικό» επιχειρείν: ταχυµεταφορές, συσκευασία, box moving κ.λπ. Το «κοκτέιλ» ριζικών αλλαγών στην αγορά, ειδικά µετά την πανδηµία, αρχίζει και αποτυπώνεται έντονα στις στατιστικές των φορολογικών αρχών και αυτό αναµένεται ότι θα συνεχιστεί µε εντατικούς ρυθµούς και το επόµενο χρονικό διάστηµα.
To τοπίο άσκησης της µικροµεσαίας επαγγελµατικής δραστηριότητας άλλαξε και χιλιάδες αυτοαπασχολούµενοι καλούνται ήδη να προσαρµοστούν.
Το ελάχιστο τεκµαρτό εισόδηµα, η εγκατάσταση των POS παντού και η απευθείας σύνδεση των ταµειακών µηχανών µε τις φορολογικές αρχές, στερούν το… ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα όσων στήριζαν την κερδοφορία τους στην απόκρυψη συναλλαγών και τη µη καταβολή φόρων και ασφαλιστικών εισφορών.
Ατοµικές επιχειρήσεις που να εµφανίζουν συνεχώς ζηµίες και κατά συνέπεια να µην πληρώνουν καθόλου φόρο δεν µπορούν πλέον να υπάρχουν, λόγω των τεκµηρίων. Επίσης, η χρεωστική δήλωση ΦΠΑ µπαίνει για τα καλά στο… κοστολόγιο χιλιάδων µικροµεσαίων µετά τη διασύνδεση των ταµειακών, την υποχρεωτική χρήση των POS αλλά και τη µαζική στροφή των καταναλωτών προς τις ηλεκτρονικές πληρωµές.
Εκτιµάται δε ότι όσο θα περνούν οι µήνες, τόσο µεγαλύτερα θα γίνονται και τα ποσά που θα αποτυπώνονται στις δηλώσεις του ΦΠΑ, καθώς η στροφή προς τις ηλεκτρονικές πληρωµές δεν έχει εξαντλήσει τη δυναµική της.
Το αντίθετο ισχύει, καθώς η επέκταση των POS παντού τώρα αρχίζει να αποδίδει καρπούς, ενώ δυναµικά αυξάνονται και οι πληρωµές µέσω IRIS, για τις οποίες µάλιστα δροµολογείται καθολική υποχρεωτική αποδοχή από την άνοιξη του 2025, αλλά και αύξηση του ποσού από τα 500 ευρώ που ισχύουν σήµερα.
Τι δείχνουν τα στοιχεία
Με αυτά τα δεδοµένα, αξιοσηµείωτα είναι τα ακόλουθα ευρήµατα από την επεξεργασία των φορολογικών δηλώσεων που υπέβαλαν φέτος οι αυτοαπασχολούµενοι:
1. Στον χώρο της εστίασης δραστηριοποιούνταν το 2022 περίπου 33.275 επαγγελµατίας. Εναν χρόνο αργότερα, το 2023, ο αριθµός είχε περιοριστεί σε 31.730. Καταγράφεται δηλαδή µείωση της τάξεως του 4,6% µέσα σε µόλις ένα έτος. Το µέσο και το συνολικό έσοδο στον κλάδο αυξήθηκε κατά 12,3%, παρά τη µείωση του αριθµού των επαγγελµατιών: από τα 83.613 ευρώ στα 98.477 ευρώ, µε τον συνολικό τζίρο των συγκεκριµένων επιχειρήσεων να ανεβαίνει στα 3,12 δισ. ευρώ από 2,78 δισ.
Πολλές οι ερµηνείες που δίδονται: η µείωση του αριθµού σχετίζεται µε τις φορολογικές αλλαγές, µε την αύξηση του λειτουργικού κόστους, αλλά και µε τον µεγάλο αριθµό των δραστηριοποιούµενων επαγγελµατιών, καθώς µε 31.730 χώρους εστίασης (σ.σ. χωρίς να συνυπολογίζονται όσες επιχειρήσεις λειτουργούν ως νοµικά πρόσωπα) αντιστοιχεί περίπου µια επιχείρηση του χώρου ανά 300 άτοµα µόνιµου πληθυσµού, σε µια χώρα βέβαια η οποία υποδέχεται και εξυπηρετεί περισσότερους από 30 εκατοµµύρια επισκέπτες κάθε χρόνο.
2. Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στον κλάδο της παροχής ποτών, εκεί που ανήκουν τα µπαρ, οι καφετέριες και τα αναψυκτήρια. Ο αριθµός των επιχειρήσεων σε λειτουργία µειώθηκε αισθητά (από τις 29.775 σε 28.751), αλλά και πάλι µιλάµε για έναν πολύ µεγάλο αριθµό. Ο «φανερός» τζίρος στην εφορία αυξήθηκε από τα 37.777 ευρώ στα 43.524 ευρώ, κάτι που µπορεί να συνδέεται και µε τα νέα φορολογικά µέτρα, ενώ ο συνολικός τζίρος ανέβηκε περίπου κατά 11,25%, από τα 1,12 δισ. ευρώ στα 1,25 δισ.
3. Χιλιάδες επαγγελµατίες στρέφονται στην κάλυψη των νέων αναγκών που δηµιουργούνται στην αγορά. Η άνθηση του ηλεκτρονικού εµπορίου έχει αυξήσει τον αριθµό των επαγγελµατιών στον χώρο των «ταχυδροµικών και ταχυµεταφορικών δραστηριοτήτων» κατά 2.987, ενώ περισσότεροι κατά 2.154 είναι οι επαγγελµατίες και στον κλάδο της συσκευασίας. Σηµαντικά αυξηµένος είναι ο αριθµός των επαγγελµατιών και στον τοµέα του εµπορίου από απόσταση, του λεγόµενου boxmoving. 4. Οι φόβοι ότι το ελάχιστο τεκµαρτό εισόδηµα θα οδηγήσει σε µαζικά «λουκέτα» ατοµικών επιχειρήσεων δεν έχουν επιβεβαιωθεί, τουλάχιστον προς το παρόν. Ο συνολικός αριθµός αυξήθηκε από 853.757 σε 869.542 από τη µια χρονιά στην άλλη.
Αυτό που είναι εντυπωσιακό, είναι ο βαθµός «συγκέντρωσης» σε λίγα επαγγέλµατα. Από τις συνολικά 869.542 ατοµικές επιχειρήσεις, οι 256.972 –δηλαδή οι 3 στις 10– «συγκεντρώνονται» σε 10 επαγγέλµατα. Κατά σειρά: νοµικοί, µηχανικοί, επαγγελµατίες εστίασης, εκµεταλλευτές ταξί, καφέ και µπαρ, ιατρικά επαγγέλµατα, καταλύµατα διακοπών, κοµµωτήρια, λογιστές και επαγγελµατίες στον χώρο της υγείας.
