Οι Αμερικανοί κάτω των 30 ετών λαμβάνουν τις περισσότερες ειδήσεις στο TikTok. Εκεί ακούν πολλά για τα χρήματα και αυτό διαμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο αποταμιεύουν, ξοδεύουν και βλέπουν τις οικονομικές τους προοπτικές, σύμφωνα με τα λεγόμενα νεαρών ενηλίκων και οικονομολόγων.
Η Κέιτλιν Σπρίνκλ, 27 ετών, περιγράφει τη ροή στον λογαριασμό της στο TikTok ως ένα μείγμα οικονομικής μελαγχολίας και καταναλωτισμού που έχει ξεπεράσει τα όρια. Από τη μια πλευρά είναι λογαριασμοί στο TikTok όπως αυτός του Ντέιβ Ράμσεϊ που προειδοποιεί για τα δεινά του χρέους και από την άλλη, ακολουθούν οι influencers που επιδεικνύουν τα ψώνια τους για προϊόντα περιποίησης δέρματος και τσάντες.
Η Σπρίνκλ, οικονομική αναλύτρια σε μια εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων στο Νάσβιλ του Τενεσί, χρησιμοποιεί εφαρμογή προϋπολογισμού και μαγειρεύει στο σπίτι τον τελευταίο καιρό για να εξοικονομήσει χρήματα ώστε να μπορεί να αντέξει οικονομικά τα πράγματα που νιώθει ότι πρέπει να αγοράσει, όπως κολάν Lululemon. «Ανάμεσα στο TikTok και στο να έχεις τους φίλους σου κοντά σου, πιέζεσαι να αγοράζεις πράγματα επειδή θέλεις να ταιριάζεις στις παρέες», λέει η ίδια. «Αυτό συνέβαινε πάντα, αλλά με το TikTok είναι πιο εμφανές.»
Το ράλι των μετοχών, η αύξηση των μισθών και η σταθερότητα στην αγορά εργασίας υποδηλώνουν ότι η οικονομία είναι στην ισχυρότερη φάση της εδώ και χρόνια. Οι νεότεροι επαγγελματίες που παίρνουν τους χαμηλότερους μισθούς δεν αισθάνονται έτσι— εν μέρει επειδή ένα μεγάλο μέρος από αυτούς φέρει καταναλωτικό χρέος και εν μέρει λόγω των όσων παρακολουθούν στο TikTok.
Παρόλο που η πλατφόρμα αντιμετωπίζει πιθανή απαγόρευση στις ΗΠΑ, παραμένει μια τεράστια πολιτιστική επιρροή που διαμορφώνει τις αποφάσεις και τις απόψεις των νεαρών ενηλίκων. Περισσότεροι από τους μισούς ενήλικες στις ΗΠΑ, ηλικίας 18 έως 34 ετών, το χρησιμοποιούν, σύμφωνα με το Pew Research Center, ενώ περίπου το ένα τρίτο αυτών που είναι κάτω των 29 χρόνων δηλώνουν ότι λαμβάνουν τακτικά νέα στο TikTok, αριθμός που δείχνει αύξηση στην συγκεκριμένη τάση περίπου στο εύρος του 10% σε σχέση με το 2020.
Λοιπόν, τι συμβαίνει όταν η κύρια πηγή ειδήσεων σας λέει ότι κανείς στη γενιά σας δεν θα μπορεί να αγοράσει σπίτι, οι τιμές των τροφίμων ξεφεύγουν από τον έλεγχο και το χρέος των πιστωτικών καρτών είναι αναπόφευκτο, αλλά και ότι οι τσάντες Louis Vuitton των 2.500 δολαρίων καθώς και οι ενυδατικές κρέμες των 70 δολαρίων είναι, όπως λένε πολλά βίντεο, «απαραίτητες»;
Συνεντεύξεις με εξειδικευμένους οικονομολόγους και περισσότερους από δώδεκα νεαρούς ενήλικες υποδηλώνουν ότι το αποτέλεσμα είναι αφενός η σύγχυση και αφετέρου η μελαγχολία. Οι κάτω των 30 ετών αναλαμβάνουν χρέη καθώς ασπάζονται μια παλιά ιδέα: Εάν η προοπτική είναι κακή, γιατί να μην απολαύσουμε τη ζωή τώρα;
Η δική τους χρηματική συμπεριφορά
Το TikTok δημιουργεί σύγχυση μεταξύ του πόσο πραγματικά ευκατάστατοι είναι οι νεαροί ενήλικες και του ποια πιστεύουν ότι είναι η κατάστασή τους, σύμφωνα με τους οικονομολόγους αλλά και τους ίδιους τους 20άρηδες. Αυτή η παρανόηση επέφερε έναν όρο που χρησιμοποιούν οι οικονομικοί σύμβουλοι για να περιγράψουν τη διαστρεβλωμένη άποψη των νεαρών ενηλίκων σε σχέση με την οικονομική τους ευημερία: «χρηματική παραμόρφωση».
Η Έβελιν Χιντάλγκο, 29 ετών, βγάζει τα προς το ζην ως δημιουργός περιεχομένου πλήρους απασχόλησης, αφού απολύθηκε από την εργασία της σε θέση σχεδιασμού στρατηγικής στα social media πριν από περίπου ένα χρόνο. Ενώ δημοσιεύει ότι είναι μαμά με χαμηλό προϋπολογισμό, η ροή TikTok της δείχνει συχνά τα μοντέρνα αντικείμενα ή τη ζωή που θα ήθελε να είχε και φαίνεται απίστευτα μακριά σε σύγκριση με τη δική της, όπως το να έχει ένα μεγάλο, όμορφο σπίτι.
«Δεν αισθάνεσαι ότι ο κανόνας είναι το δικό σου φυσιολογικό», λέει η Χιντάλγκο, η οποία ζει στο Νάσβιλ με τον σύζυγό της και τον 20 μηνών γιο της. Καθώς παρακολουθεί την οικονομική κατάσταση στο TikTok και σε άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η ροή της φαίνεται «μοιρασμένη στη μέση», μεταξύ εκείνων που ζουν μια αξιοζήλευτη ζωή και εκείνων που αγωνίζονται.
Τα ανάμεικτα οικονομικά συναισθήματα της Gen Z ενδεχομένως να έχουν αντίκτυπο στο αποτέλεσμα των εκλογών το ερχόμενο φθινόπωρο, ωστόσο ο μεγαλύτερος αντίκτυπος θα μπορούσε να είναι στην οικονομική τους υγεία μακροπρόθεσμα, παρατηρούν οι οικονομολόγοι. Το αίσθημα οικονομικής αβεβαιότητας μπορεί να οδηγήσει σε κακές επιλογές, όπως το χρέος της πιστωτικής κάρτας που απομυζεί χρηματικούς πόρους από συνταξιοδοτικές αποταμιεύσεις και βασικά αγαθά, όπως είναι η διατροφή και η στέγαση, σχολιάζει ο Τζέικομπ Τσάνελ, ανώτερος οικονομολόγος στην διαδικτυακή αγορά δανεισμού LendingTree.
Τα τελευταία δύο χρόνια, νέοι της Γενιάς Ζ – στην κατηγορία αυτών που γεννήθηκαν από το 1997 έως το 2012 – ουσιαστικά διπλασίασαν το χρέος τους ,το οποίο δεν περιλαμβάνει στεγαστικά δάνεια, λαμβάνοντας περίπου σε δανεισμούς επιπλέον 11.000 δολάρια κατά μέσο όρο, σύμφωνα με το LendingTree.
Ωστόσο, οι νέοι Αμερικανοί, γεννημένοι στη δεκαετία του ’90, είδαν τον πλούτο τους να τετραπλασιάζεται κατά μέσο όρο σε περισσότερα από 40.000 δολάρια από το 2019 μέχρι το 2022, σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα Αποθεμάτων του Σεντ Λούις. Το νούμερο αυτό έχει ξεπεράσει τους ρυθμούς ανάπτυξης των προηγούμενων γενεών στην αντίστοιχη ηλικία, λέει ο στατιστικολόγος Λόουελ Ρίκετς.
Ενώ πολλά ορόσημα ενηλικίωσης, όπως η ιδιόκτητη στέγη, φαίνονται μακρινά, οι νεαροί ενήλικες καρπώνονται τα οφέλη από το τρέχον οικονομικό κλίμα, σχολιάζει η Μονίκ Μόρισεϊ, ανώτερη οικονομολόγος στο Ινστιτούτο Οικονομικής Πολιτικής, μη κερδοσκοπικό οργανισμό οικονομικής έρευνας και πολιτικής,
«Η γενιά Z και οι νεότεροι μιλένιαλ έχουν ούριο άνεμο στον δρόμο τους, ωστόσο δεν δείχνουν να συνειδητοποιούν ότι επωφελούνται από την σταθερότητα στην αγορά εργασίας, η οποία έχει οδηγήσει σε μια ασυνήθιστα ταχεία αύξηση των πραγματικών μισθών στις νεότερες ηλικίες και στους χαμηλόμισθους εργάτες», σημειώνει.
Στην διόγκωση της γενικής σύγχυσης συμβάλλει η ίδια η οικονομία. Αφού μια σειρά στατιστικών έδειξαν δυναμική ώθηση στην αγορά εργασίας, η ανάπτυξη αρχίζει τώρα να επιβραδύνεται. Οι εργοδότες στις ΗΠΑ πρόσθεσαν 175.000 εποχικές θέσεις εργασίας τον Απρίλιο, σε χαμηλότερα επίπεδα από τον στόχο των 240.000 θέσεων που ανέμεναν οι οικονομολόγοι και λιγότερες από τον Μάρτιο, ενώ η ανεργία αυξήθηκε στο ποσοστό του 3,9%, σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας.
Συμβαδίστε με τους άλλους
Πολλοί χρήστες του TikTok λένε ότι στη ροή των δημοσιεύσεων τους σχηματίζεται ένας ατέρμονος κύκλος αναρτήσεων, διαφημίσεων, συνεργασιών με influencers και βίντεο που τους ενθαρρύνουν να αγοράζουν προϊόντα από το εικονικό κατάστημα του TikTok. Περίπου το 91% των χρηστών της Γενιάς Ζ δηλώνουν ότι έχουν αγοράσει προϊόν που είδαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σύμφωνα με έρευνα της Citizens Pay, μιας υπηρεσίας «αγοράζεις τώρα, πληρώνεις μετά» από την Citizens.
Η ΜπριΌνα Ροντρίγκεζ, 23χρονη μαμά δύο παιδιών στο Χιούστον, αγοράζει τα δημοφιλή βρεφικά ρούχα της TikTok και άλλα μικροπράγματα για τον εαυτό της, όπως εξτένσιον βλεφαρίδων, στοματικό διάλυμα με λάδι καρύδας και ελαφρόπετρα που σύμφωνα με τις influences, μειώνει τις ραγάδες.
«Είναι δύσκολο να μην αγοράσω πράγματα αν λένε ότι είναι καλό για μένα», παραδέχεται η ίδια.
Το TikTok έχει επηρεάσει και σημαντικότερες αποφάσεις, λέει η Ροντρίγκεζ. Η ιστοσελίδα For You παρουσιάζει πολλούς νέους επιχειρηματίες που σνομπάρουν την ιδέα μιας δουλειάς από τις 9 το πρωί ως τις 5 το απόγευμα. Αυτό την ενέπνευσε να εγκαταλείψει τη δουλειά της ως βοηθός μάνατζερ σε κτηματομεσιτική εταιρεία στα τέλη του 2022 και να ξεκινήσει δουλειά από το σπίτι με βάση την προμήθεια για λογαριασμό μιας εταιρείας τηλεπικοινωνιών.
«Είδα έναν 19χρονο πωλητή στο TikTok που εργάζεται μόνο δύο ώρες την ημέρα και σκέφτηκα, «Πώς μπορώ να το κάνω αυτό;»»
Η Ροντρίγκεζ υποστηρίζει ότι κερδίζει περισσότερα χρήματα τώρα, συνεισφέρει στο συνταξιοδοτικό της πρόγραμμα, εξοφλεί τους λογαριασμούς της πιστωτικής της κάρτας κάθε μήνα και αποταμιεύει την ετήσια επιστροφή φόρου της σε έναν λογαριασμό ταμιευτηρίου προκειμένου να βοηθήσει στη διαχείριση των οικογενειακών εξόδων καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Η μεγαλύτερη μηνιαία δαπάνη της είναι τα 2.000 δολάρια που πληρώνει στον παιδικό σταθμό για τα δύο παιδιά της.
Στα συνεχή καταναλωτικά βίντεο που προωθούνται—είτε πρόκειται για ένα θέρμος Stanley, είτε για ένα βελούδινο Jellycat ή για ένα σετ μακιγιάζ —είναι δύσκολο να αντισταθεί κανείς. Το TikTok δημιούργησε το 2023 τη δική του μηχανή ηλεκτρονικού εμπορίου, το TikTok Shop, για να ανταγωνιστεί τους διαδικτυακούς λιανοπωλητές.
Πριν από περίπου έξι μήνες, η Σπρινκλ αγόρασε ένα θέρμος Stanley. «Άντεξα όσο μπορούσα», παραδέχεται η ίδια, προσθέτοντας ότι αγόρασε πολλά ακόμα θέρμος νερού που ήταν στα κορυφαία trend στο TikTok.
«Υπάρχει μια γενικευμένη πίεση ανάμεσα στα άτομα της ηλικίας μου να έχουμε συνέχεια ανάλογες εμπειρίες και να τις μοιραζόμαστε», λέει ο Ίβαν Νάαρ, 28χρονος δικηγόρος στη Νέα Υόρκη που έχει στο ενεργητικό του δημοσιεύσεις στο TikTok για παραστάσεις που είδε στο Μπρόντγουεϊ καθώς και για μια συναυλία της Τέιλορ Σουίφτ που παρακολούθησε.
Ο Ναάρ, ο οποίος μετρά εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια σε φοιτητικό χρέος, λέει ότι θέλει να εξοικονομήσει περισσότερα χρήματα και να αγοράσει ένα σπίτι. «Ένα μεγάλο μέρος από τον μισθό μου πηγαίνει σε έξοδα διαβίωσης, ταξίδια και παραστάσεις στο Μπρόντγουεϊ», σχολιάζει.
Εντάξει, καταστροφέα
Το να βλέπεις απανωτές δημοσιεύσεις σχετικά με τα προβλήματα της οικονομίας συμβάλλει στην «καταστροφολογία», η οποία διαμορφώνει ένα συντριπτικό αίσθημα απόγνωσης. Αυτό έχει κάνει κάποιους νέους φειδωλούς.
«Δεν πρόκειται να ξοδέψω το τελευταίο μου δολάριο για να συμβαδίσω με τους άλλους», λέει η Τάναγια Τόμας, 23χρονη σχεδιάστρια ρούχων και οικονομική σύμβουλος στο Στέιτεν Άϊλαντ της Νέας Υόρκης «Πρέπει να προετοιμαστούμε για αυτό που θα ακολουθήσει.» Για την ώρα ζει με τη μαμά της για να εξοικονομήσει χρήματα.
Ο Τόμι Τσάνταβονγκ, 27χρονος από το Χιούστον που διαχειρίζεται λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για μικρές, τοπικές επιχειρήσεις, μετακόμισε επίσης στην πατρίδα του. Λέει ότι είναι δύσκολο να αναλύσει κανείς τις πληροφορίες που εμφανίζονται στο TikTok: Το ένα λεπτό βλέπει βίντεο που λένε ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται στο χείλος της ύφεσης ενώ στο επόμενο λεπτό πληροφορείται ότι ο πληθωρισμός υποχωρεί.
Στην τελευταία τριμηνιαία έρευνα της Wall Street Journal με επιχειρηματίες και ακαδημαϊκούς οικονομολόγους, οι ερωτηθέντες τοποθέτησαν χαμηλά τις προβλέψεις τους για τις πιθανότητες ύφεσης μέσα στο επόμενο έτος, στο 29% από 39% που ήταν τον Ιανουάριο, ποσοστό που βρίσκεται στο κατώτερο επίπεδο πιθανοτήτων από τον Απρίλιο του 2022.
Η Σπρινκλ, η οποία μοιράζεται ένα διαμέρισμα με έναν συγκάτοικο, λέει ότι θα ήθελε να αποκτήσει σπίτι μια μέρα, αλλά το νιώθει σαν ένα μακρινό όνειρο.
«Πρέπει να έχεις ένα επίπεδο ευτυχίας και το να μπορείς να κάνεις τα πράγματα που θέλεις, αλλά και να αγοράζεις αυτά που θέλεις, είναι μέρος του», λέει η ίδια. «Αποθηκεύω όλα τα χρήματά μου για το μέλλον; Όχι. Προσπαθώ να ζω περισσότερο τη στιγμή».
