Μια μικρή αβλεψία, μια καθυστέρηση της τελευταίας στιγμής ή μια ξεχασμένη δήλωση μπορεί να κοστίσουν τόσο στους φορολογουμένους όσο και στις επιχειρήσεις. Η φορολογική διοίκηση έχει θέσει σε λειτουργία τον μηχανισμό προστίμων, που ενεργοποιείται όχι μόνο για τη φορολογία εισοδήματος, αλλά και για μια σειρά από δηλώσεις: ΦΠΑ, πληροφοριακού χαρακτήρα, στοιχείων ακινήτων, και άλλες τυπικές αλλά υποχρεωτικές υποβολές. Από την πλήρη απουσία δήλωσης μέχρι και μια καθυστέρηση λίγων ημερών, κάθε παράβαση αξιολογείται και κοστολογείται ανάλογα με τη σοβαρότητα, τη φύση της υποχρέωσης και το λογιστικό καθεστώς του υπόχρεου.
Ρεπορτάζ της Καθημερινής παρουσιάζει αναλυτικά τις περιπτώσεις που ενεργοποιούν το «καμπανάκι» των προστίμων, τι προβλέπει ο νόμος για καθεμία, καθώς και συγκεκριμένα παραδείγματα που βοηθούν τον φορολογούμενο να καταλάβει πότε απειλείται με χρηματική επιβάρυνση, αλλά και πώς μπορεί να γλιτώσει.
Σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών, σε φορολογουμένους που παραλείπουν να υποβάλουν ή υποβάλλουν εκπρόθεσμα φορολογικές δηλώσεις και δηλώσεις πληροφοριακού χαρακτήρα, από τις οποίες δεν προκύπτει υποχρέωση καταβολής φόρου ή δεν ανταποκρίνονται σε αίτημα της φορολογικής διοίκησης για παροχή πληροφοριών ή στοιχείων, επιβάλλεται πρόστιμο 100 ευρώ για κάθε παράβαση. Συγκεκριμένα το πρόστιμο επιβάλλεται για:
α) Μη υποβολή ή εκπρόθεσμη υποβολή δήλωσης πληροφοριακού χαρακτήρα ή φορολογικής δήλωσης, συμπεριλαμβανομένων των δηλώσεων που υποβάλλονται στη φορολογία κεφαλαίου, από την οποία δεν προκύπτει υποχρέωση καταβολής φόρου, και των δηλώσεων παρακράτησης φόρου. Για τις παραβάσεις τής μη υποβολής ή εκπρόθεσμης υποβολής δήλωσης πληροφοριακού χαρακτήρα, ως τέτοιες δηλώσεις νοούνται οι ανακεφαλαιωτικοί πίνακες ενδοκοινοτικών συναλλαγών, το έντυπο απολογιστικού κόστους οικοδομής, η δήλωση πληροφοριακών στοιχείων μίσθωσης κ.λπ.
β) Παράλειψη υποβολής ή εκπρόθεσμη υποβολή δήλωσης φόρου εισοδήματος.
γ) Παράλειψη υποβολής ή εκπρόθεσμη υποβολή δήλωσης φόρου προστιθέμενης αξίας.
δ) Παράλειψη υποβολής ή εκπρόθεσμη υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Ε9). Σε περίπτωση υποβολής δηλώσεων στοιχείων ακινήτων για περισσότερα του ενός έτη, επιβάλλεται ένα μόνο πρόστιμο εφόσον στις δηλώσεις αυτές επαναλαμβάνονται οι ίδιες μεταβολές. Δεν επιβάλλεται πρόστιμο στις δηλώσεις ενιαίου φόρου ιδιοκτησίας ακινήτων – πράξεις προσδιορισμού φόρου, οι οποίες συντίθενται μηχανογραφικά από τη φορολογική διοίκηση.
ε) Το πρόστιμο των 100 ευρώ επιβάλλεται και στη μη υποβολή δήλωσης φόρου πλοίων πρώτης και δεύτερης κατηγορίας, καθώς και για τη μη υποβολή του ψηφιακού τέλους συναλλαγής, φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίων, τέλους συνδρομητών κινητής και σταθερής τηλεφωνίας / συνδρομητικής τηλεόρασης, ειδικού φόρου σε είδη πολυτελείας, τέλους ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση, φόρου ασφαλίστρων, εισφοράς δακοκτονίας, περιβαλλοντικού τέλους πλαστικής σακούλας, τέλους ανακύκλωσης.
Σε φορολογουμένους που δεν υποβάλλουν ή υποβάλλουν εκπρόθεσμα φορολογική δήλωση επιβάλλεται πρόστιμο 250 ευρώ ανά παράβαση αν είναι υπόχρεοι τήρησης απλογραφικού λογιστικού συστήματος και 500 ευρώ ανά παράβαση αν είναι υπόχρεοι τήρησης διπλογραφικού λογιστικού συστήματος.
Παραδείγματα:
α) Φυσικό πρόσωπο που ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα και τηρεί απλογραφικό λογιστικό σύστημα εισπράττει επιπλέον και μισθώματα από την εκμίσθωση ακινήτου. Από τη σχετική μισθωτική σχέση είχε εισπράξει ποσό μισθωμάτων το οποίο δεν συμπεριέλαβε στην αρχική δήλωση φορολογίας εισοδήματός του και υποβάλλει εκπρόθεσμη τροποποιητική δήλωση προκειμένου να συμπεριλάβει το σχετικό ποσό. Για την παράβαση αυτή θα επιβληθεί πρόστιμο 100 ευρώ και όχι πρόστιμο 250 ευρώ (παρά την τήρηση απλογραφικού λογιστικού συστήματος), καθόσον με τη σχετική τροποποιητική δήλωση μεταβάλλονται στοιχεία που δεν σχετίζονται με την επιχειρηματική δραστηριότητά του.
Αντιθέτως, σε περίπτωση που ένα φυσικό πρόσωπο υποβάλλει εκπρόθεσμη τροποποιητική δήλωση φορολογίας εισοδήματος λόγω μη αναμόρφωσης στην αρχική δήλωσή του μη εκπιπτόμενης επιχειρηματικής δαπάνης, θα επιβληθεί πρόστιμο 250 ευρώ καθόσον μεταβάλλονται στοιχεία που σχετίζονται με την επιχειρηματική δραστηριότητά του.
β) Υπόχρεος σε δήλωση ΦΠΑ που τηρεί απλογραφικό λογιστικό σύστημα υποβάλλει εκπρόθεσμα την αρχική δήλωση ΦΠΑ του πρώτου τριμήνου 2025, με ποσό φόρου για καταβολή μεγαλύτερου των 30 ευρώ. Για τη δήλωση αυτή επιβάλλεται πρόστιμο 250 ευρώ.
γ) Υπόχρεος σε δήλωση ΦΠΑ που τηρεί απλογραφικό λογιστικό σύστημα υποβάλλει εκπρόθεσμα την αρχική δήλωση ΦΠΑ του πρώτου τρίμηνου 2025, με ποσό προς έκπτωση ή μηδενική ή προς επιστροφή. Για τη δήλωση αυτή επιβάλλεται πρόστιμο 250 ευρώ.
δ) Υπόχρεος σε δήλωση ΦΠΑ που τηρεί διπλογραφικό λογιστικό σύστημα υποβάλλει εκπρόθεσμα την αρχική δήλωση ΦΠΑ του 10ου μήνα 2024, με ποσό προς έκπτωση ή μηδενική ή με ποσό προς επιστροφή. Για τη δήλωση αυτή επιβάλλεται πρόστιμο 500 ευρώ.
