Σπίτια υπάρχουν αλλά δεν νοικιάζονται! Χιλιάδες ακίνητα μένουν κλειστά ή μπαίνουν σε βραχυχρόνιες μισθώσεις και η αγορά στενάζει. Το αποτέλεσμα είναι η Ελλάδα να εμφανίζει έλλειμμα περίπου 180.000 κατοικιών σε σχέση με το 2011 (σύμφωνα με έρευνα της τράπεζας Πειραιώς), με την αγορά να μιλά για μια στεγαστική ασφυξία χωρίς προηγούμενο.
Η εικόνα που αποτυπώνει η ΕΛΣΤΑΤ είναι αποκαλυπτική. Από τα 6,6 εκατομμύρια σπίτια της χώρας, τα 4,3 εκατ. χρησιμοποιούνται ως κύρια κατοικία. Από τα υπόλοιπα 2,2 εκατ., τα 857 χιλ. είναι εξοχικές, τα 627 χιλ. δευτερεύουσες, τα 327 χιλ. κενές και περίπου 466 χιλ. δηλώνονται «προς πώληση ή ενοικίαση». Όμως, όπως τονίζουν μεσίτες και φορείς της αγοράς, μεγάλο μέρος αυτών δεν μπορεί να αξιοποιηθεί: είναι παλιά, χωρίς ανακαινίσεις, ενεργοβόρα ή μπλεγμένα σε τίτλους και κληρονομιές.
Στο μεταξύ, οι βραχυχρόνιες μισθώσεις, σύμφωνα με την Πειραιώς έχουν αφαιρέσει περίπου 208.000 ακίνητα από τη μακροχρόνια αγορά. Στην Αθήνα, ειδικά στο κέντρο και σε τουριστικές γειτονιές, η διαθεσιμότητα έχει σχεδόν εξαφανιστεί. Στη Θεσσαλονίκη, όπου η βραχυχρόνια μίσθωση εξαπλώθηκε σε περιοχές γύρω από τα πανεπιστήμια και το παραλιακό μέτωπο, οι μόνιμοι ενοικιαστές βρίσκουν ελάχιστες επιλογές. Στα νησιά, όπως η Σαντορίνη και η Μύκονος, η κατάσταση έχει φτάσει στα άκρα: οι εργαζόμενοι στον τουρισμό αναγκάζονται να μοιράζονται σπίτια ή να μένουν σε πρόχειρες λύσεις γιατί η Airbnb απορροφά σχεδόν όλο το απόθεμα.
Η οικοδομή δεν ακολουθεί. Με μόλις 35.000 νέες κατοικίες τον χρόνο, το έλλειμμα δύσκολα θα καλυφθεί. Οι εργολάβοι προειδοποιούν ότι με τις άδειες οικοδομής να έχουν πέσει κατά 50% το 2025, «η παραγωγή έχει παγώσει» και το πρόβλημα θα μεγαλώσει. Η Τράπεζα Πειραιώς υπολογίζει ότι με αυτούς τους ρυθμούς θα χρειαστούν τουλάχιστον πέντε χρόνια για να καλυφθεί το κενό, αν και η εικόνα δείχνει ότι η τάση είναι καθοδική.
Η κοινωνική πίεση είναι ασφυκτική. Η Τράπεζα της Ελλάδος καταγράφει ότι ένα στα τρία νοικοκυριά ξοδεύει πάνω από το 40% του εισοδήματός του για στέγη, η χειρότερη επίδοση στην ΕΕ. Οι ιδιοκτήτες μέσω της ΠΟΜΙΔΑ τονίζουν ότι χωρίς κίνητρα για ανακαινίσεις και λύσεις στις κληρονομιές, χιλιάδες διαμερίσματα θα μείνουν κλειστά. Οι μεσίτες ζητούν κανόνες που θα βάλουν όρια στη βραχυχρόνια μίσθωση σε συγκεκριμένες περιοχές, ενώ οι κατασκευαστές πιέζουν για επιτάχυνση αδειοδοτήσεων, επενδύσεις σε αναπλάσεις και νέα προγράμματα προσιτής κατοικίας.
Η εικόνα που προκύπτει είναι πως η κρίση δεν αφορά μόνο τις τιμές αλλά κυρίως τη διαθεσιμότητα. Εκατοντάδες χιλιάδες σπίτια βρίσκονται εκτός μακροχρόνιας αγοράς και το έλλειμμα των 180.000 κατοικιών δείχνει ότι το στεγαστικό πρόβλημα είναι δομικό.
