Ο υπουργός Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου Τζέρεμι Χαντ επαίνεσε την αγγλική Premier League σε έκθεσή του νωρίτερα φέτος, επειδή βοήθησε τον βρετανικό αθλητισμό να «σταθεί ψηλά στην παγκόσμια σκηνή».
Ωστόσο, μέσα σε λίγους μήνες, ένας από τους πιο διάσημους συλλόγους του πρωταθλήματος αγωνίζεται να παραμείνει στη ζωή. Η Everton FC πραγματοποίησε συνομιλίες με συμβούλους αναδιάρθρωσης μετά την καθυστέρηση της προτεινόμενης εξαγοράς της από την 777 Partners με έδρα το Μαϊάμι, μια συμφωνία που η Premier League δήλωσε ότι «είχε την πρόθεση να εγκρίνει» μόλις πριν από λίγες εβδομάδες.
Διαδοχικές βρετανικές κυβερνήσεις έχουν εκθειάσει το πιο γνωστό ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα του κόσμου ως πολιτιστικό εξαγωγικό προϊόν που συμβάλλει με δισεκατομμύρια λίρες στην οικονομία και στηρίζει χιλιάδες θέσεις εργασίας. Αλλά μακριά από τη διαφημιστική εκστρατεία, ο κυρίαρχος πολιτικός άνεμος αλλάζει.
Η ιδιοκτησία των συλλόγων, τα οικονομικά τους και ο τρόπος διακυβέρνησης του πρωταθλήματος βρίσκονται υπό εξέταση. Καθώς η φετινή σεζόν πλησιάζει στο τέλος της, όλο και περισσότεροι άνθρωποι μέσα στο αγγλικό ποδόσφαιρο λένε ότι η Premier League υπνοβατεί στο χάος, σύμφωνα με όσα μεταδίδει το Bloomberg.
Οι ιδιοκτήτες των συλλόγων τσακώνονται για τα πάντα, από το πώς θα βγάλουν χρήματα μέχρι την υποστήριξη μικρότερων ομάδων σε χαμηλότερες κατηγορίες, γεγονός που επιδεινώνεται από την πρόσφατη απόφαση της Premier League να επιβάλει αλλαγές στην ιστορική διοργάνωση του FA Cup. Υπάρχει επίσης μια διαμάχη που υποβόσκει σχετικά με την τιμωρία των συλλόγων που παραβιάζουν τους οικονομικούς κανόνες, ενώ η κατά συρροή πρωταθλήτρια Μάντσεστερ Σίτι μάχεται με κατηγορίες για πάνω από εκατό παραβάσεις που χρονολογούνται εδώ και πάνω από μια δεκαετία. Ο σύλλογος αρνείται τις παραβάσεις.
Πώς έχασε την εμπιστοσύνη στον εαυτό του
Τώρα οι πολιτικοί παρεμβαίνουν δημιουργώντας μια ρυθμιστική αρχή, κάτι στο οποίο αντιτίθεται εδώ και χρόνια η 20μελής λίγκα. Η απόφαση αυτή σημαίνει ότι η Premier League θα γίνει το μοναδικό μεγάλο πρωτάθλημα σε όλο τον κόσμο που έχει τη δική του ειδική ρυθμιστική αρχή. Ή, για να το δούμε αλλιώς, είναι πλέον το μοναδικό μεγάλο πρωτάθλημα στον κόσμο που δεν εμπιστεύεται τον εαυτό του για να το διαχειριστεί.
«Σίγουρα, υπάρχει σημαντικά περισσότερος πολιτικός σκεπτικισμός και δυσπιστία», δήλωσε η συντηρητική νομοθέτης Κάρολινε Ντάινινεϊτζ, η οποία είναι πρόεδρος της επιτροπής πολιτισμού, μέσων ενημέρωσης και αθλητισμού στο βρετανικό κοινοβούλιο.
Εκπρόσωπος της Premier League αρνήθηκε να σχολιάσει, παραπέμποντας σε πρόσφατη ακρόαση της κοινοβουλευτικής επιτροπής του Ηνωμένου Βασιλείου και σε κύριο άρθρο του διευθύνοντος συμβούλου της Premier League, Ρίτσαρντ Μάστερς, που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2023.
«Υπάρχει κίνδυνος η ρύθμιση να υπονομεύσει την παγκόσμια επιτυχία της Premier League», έγραψε, «πληγώνοντας έτσι τη χήνα που προσφέρει το χρυσό αυγό του αγγλικού ποδοσφαίρου».
Σύμφωνα με τα στελέχη των συλλόγων και τους οικονομικούς αναλυτές του ποδοσφαίρου, τα προβλήματα δεν βοηθούνται από ένα δυσλειτουργικό επιχειρηματικό μοντέλο για μια διοργάνωση που υπολογίζει ότι συνεισφέρει τουλάχιστον 8 δισεκατομμύρια λίρες (10 δισεκατομμύρια δολάρια) ετησίως στη βρετανική οικονομία.
Κάθε Ιανουάριο, η εταιρεία συμβούλων Deloitte καταγράφει τις ποδοσφαιρικές ομάδες με τα μεγαλύτερα έσοδα στην Ευρώπη. Οι ομάδες της Πρέμιερ Λιγκ κυριαρχούν, με έξι συλλόγους να βρίσκονται φέτος στην πρώτη δεκάδα της Ευρώπης. Αυτό που δεν δείχνει ο πίνακας της Deloitte είναι οι μεγάλες απώλειες των περισσότερων ομάδων της Premier League.
Συλλογικά, τα έσοδα της Premier League έχουν εκτοξευθεί σε σχεδόν 7 δισεκατομμύρια λίρες ετησίως, κυρίως λόγω των πληρωμών για τα δικαιώματα μετάδοσης, ωστόσο οι πιο πρόσφατοι λογαριασμοί έδειξαν ότι μόνο τέσσερις σύλλογοι είχαν λειτουργικό κέρδος.
Οι συνεχείς απώλειες οδήγησαν το πρωτάθλημα να θεσπίσει οικονομικούς κανόνες που αποσκοπούν στον περιορισμό των δαπανών για μισθούς και μεταγραφές παικτών. Μέχρι στιγμής, μετά από 11 χρόνια εφαρμογής των κανόνων, μόνο η Έβερτον και η Νότιγχαμ Φόρεστ – και οι δύο κατά τη διάρκεια της τρέχουσας σεζόν – έχουν υποστεί αφαίρεση βαθμών επειδή δεν τους τήρησαν.
Αυτοί που έχουν τους πόρους και θέλουν να ξοδέψουν δεν είναι πάντα ευχαριστημένοι. Στελέχη όπως η Αμάντα Στέιβελι δήλωσαν ότι οι σύλλογοι είναι πολύ περιορισμένοι οικονομικά και ότι η Premier League περνάει μια «δύσκολη περίοδο».
«Πρέπει να θυμάστε ότι διευθύνουμε μια επιχείρηση ψυχαγωγίας», δήλωσε η Στέιβελι, συνιδιοκτήτρια της Newcastle United που υποστηρίζεται από τη Σαουδική Αραβία, σε πρόσφατη εκδήλωση του Bloomberg. «Έχουμε ξεχάσει ότι πρέπει να αναπτύξουμε αυτή την επιχείρηση», είπε, προσθέτοντας ότι «αυτό δεν είναι εύκολο» στο σημερινό κλίμα, δεδομένων όλων των περιορισμών.
Τέτοιες τεράστιες δαπάνες για μισθούς και μεταγραφές παικτών στην Premier League -το καλοκαίρι του 2022, η Nottingham Forest ξόδεψε περισσότερα για μεταγραφές από ό,τι ευρωπαίοι γίγαντες όπως η Μπαρτσελόνα, η Παρί Σεν Ζερμέν και η Μπάγερν Μονάχου- έρχονται σε αντιπαράθεση με την απροθυμία των ίδιων ιδιοκτητών συλλόγων να αναδιανείμουν μέρος του πλούτου τους στις άλλες 72 ομάδες που αποτελούν τις τέσσερις πρώτες βαθμίδες της λεγόμενης «ποδοσφαιρικής πυραμίδας».
Η αποτυχία επίτευξης συμφωνίας για τη συμφωνία αυτή έπαιξε ρόλο στη δημιουργία μιας ρυθμιστικής αρχής που ο Μάστερς της Premier League λέει ότι φοβάται. «Παίρνουμε ένα μεγάλο ρίσκο με μια πολύ επιτυχημένη βιομηχανία», δήλωσε σε πρόσφατη συνάντηση στο Λονδίνο.
Αναμφισβήτητα, κάθε κριτική που έχει ασκηθεί στην Premier League τα τελευταία χρόνια -από τα υπέρογκα χρέη μέχρι την αμφισβητήσιμη ιδιοκτησία- μπορεί να βρεθεί στην Έβερτον.
Θεωρητικά, ο σύλλογος με έδρα το Λίβερπουλ θα έπρεπε να είναι ένα ελκυστικό περιουσιακό στοιχείο, με τους επενδυτές και τους δισεκατομμυριούχους να έχουν κυριευτεί από μια αθλητική έκρηξη υψηλών δαπανών. Μια από τις πιο ιστορικές ομάδες της Αγγλίας, πρόκειται σύντομα να ολοκληρώσει ένα γήπεδο υψηλής τεχνολογίας αξίας 800 εκατομμυρίων λιρών και διαθέτει μια σημαντική και πιστή βάση οπαδών.
Αλλά ο σύλλογος βρίσκεται κοντά στην κατάρρευση. Ο επενδυτής 777 Partners με έδρα το Μαϊάμι, ο οποίος προσπαθεί να συγκεντρώσει κεφάλαια για την απόκτηση του συλλόγου, του έχει δανείσει πάνω από 100 εκατομμύρια δολάρια τους τελευταίους μήνες για να τον κρατήσει στη ζωή.
Με ιδιοκτήτη τον Φορχάντ Μοσίρι, έναν σχετικά άγνωστο λογιστή μέχρι που άρχισε να συνεργάζεται με τον Ρώσο δισεκατομμυριούχο Αλισερ Ουσμάνοβ, η Έβερτον αγωνίζεται τόσο εντός όσο και εκτός γηπέδου. Ο Ουσμάνοφ έχει υποστεί κυρώσεις, με αποτέλεσμα να ακυρωθούν προσοδοφόρες χορηγίες, ενώ ο Μοσχίρι έχει δημιουργήσει τεράστια χρέη. Η αγορά παικτών υψηλού προφίλ, η χρηματοδότηση του διογκούμενου κόστους του γηπέδου, σε συνδυασμό με τα χρόνια κακής απόδοσης, ανάγκασαν τον Moshiri να πουλήσει.
Η 777 Partners περιμένει από τον Σεπτέμβριο την έγκριση της Premier League για την εξαγορά της. Ενώ πολλοί Αμερικανοί επενδυτές θεωρούνται ως πιθανοί σωτήρες για τους ποδοσφαιρικούς συλλόγους του Ηνωμένου Βασιλείου που αγωνίζονται, η 777 Partners έχει αντιμετωπίσει κριτική για τις δικές της επενδύσεις, οι οποίες εκτείνονται από αεροπλάνα μέχρι άλλους ποδοσφαιρικούς συλλόγους.
Τον Μάρτιο, το διοικητικό συμβούλιο της Premier League δήλωσε ότι «είχε την πρόθεση» να αποδεχτεί τη συμφωνία της 777 Partners, εάν πληρούσε μια σειρά προϋποθέσεων. Εάν τώρα καταρρεύσει, η Έβερτον θα μπορούσε να περιέλθει σε καθεστώς διαχείρισης, πράγμα που σημαίνει ποινή εννέα βαθμών. Θα γινόταν επίσης μόλις η δεύτερη ομάδα της Premier League που θα αντιμετώπιζε τη βρετανική εκδοχή της πτώχευσης μετά την Portsmouth FC, έναν πολύ μικρότερο σύλλογο, το 2010.
Η Premier League έχει σπεύσει να επιβάλει τους κανόνες της και να φέρει νέους. Φέρνει ένα νέο οικονομικό σύστημα σε όλη τη λίγκα, βασισμένο περισσότερο στους κανόνες της UEFA που περιορίζουν το κόστος των παικτών σε ένα ποσοστό των εσόδων, σύμφωνα με ανθρώπους που γνωρίζουν την κατάσταση.
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, οι σύλλογοι συμφώνησαν να προωθήσουν τα σχέδια για ένα ανώτατο όριο δαπανών για τις ομάδες, αν και οι όποιοι κανόνες δεν έχουν ακόμη εγκριθεί.
«Ένα ανώτατο όριο στα έξοδα των παικτών πρέπει να είναι καλό για το ποδόσφαιρο», δήλωσε η Χριστίνα Φιλίππου, λέκτορας λογιστικής, οικονομικών και χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ. «Οι επενδυτές βλέπουν τα έσοδα που παράγουν οι ομάδες της Premier League – τα οποία είναι μεγάλα σε σύγκριση με τους περισσότερους άλλους συλλόγους σε όλα τα αθλήματα και τα οποία θα πρέπει να τις κάνουν πολύ ελκυστικές. Ωστόσο, υπάρχει η τάση να σημειώνουν ζημίες».
Άλλοι, ωστόσο, ανησυχούν ότι τα ανώτατα όρια δαπανών οδηγούν απλώς στο να βρίσκονται πάντα στην κορυφή οι μεγαλύτεροι σύλλογοι και διαλύουν τα όνειρα των φιλόδοξων ομάδων των οποίων οι ιδιοκτήτες είναι διατεθειμένοι να σκάψουν βαθιά οικονομικά.
Η Νότιγχαμ Φόρεστ, που ανήκει στον Έλληνα μεγιστάνα της ναυτιλίας Ευάγγελο Μαρινάκη, αναφέρθηκε στην επίσημη ανακοίνωσή της στην πιθανή «στασιμότητα του εθνικού μας παιχνιδιού», αφού της αφαιρέθηκαν βαθμοί επειδή – κατά την άποψή του – τιμωρήθηκε για την κακή χρονική στιγμή της πώλησης ενός από τους παίκτες-σταρ της.
Ο Νταν Κόρι, σύμβουλος του πρώην πρωθυπουργού Γκόρντον Μπράουν, δήλωσε ότι είχε υποστηρίξει ήδη από το 1993 ότι η έλευση της Premier League θα οδηγούσε στην ανάγκη για μια ρυθμιστική αρχή του ποδοσφαίρου. Αυτό συνέβαινε επειδή «οι δυνάμεις της αγοράς θα έμπαιναν στο παιχνίδι περισσότερο από ό,τι ήταν», είπε. Εκείνες τις ημέρες, όμως, η απειλή ήταν πάντα αρκετή, πρόσθεσε.
