Την προκήρυξη ανοικτού διαγωνισμού για την επιλογή του προέδρου και των μελών του συμβουλίου διοίκησης της υπό σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής Πιστοληπτικής Αξιολόγησης δρομολογεί εντός των επόμενων εβδομάδων η κυβέρνηση με τελικό στόχο ο φορέας που θα βαθμολογεί στην Ελλάδα την πιστοληπτική ικανότητα κάθε πολίτη να είναι πλήρως λειτουργικός έως το τέλος του χρόνου ή το αργότερο μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2026.
Όπως αναφέρει ρεπορτάζ της Καθημερινής, η νέα αρχή θα ενημερώνεται για οποιαδήποτε οφειλή και οποιαδήποτε αθέτηση υποχρέωσης και θα εκδίδει βεβαίωση «βαθμολόγησης» του κάθε συναλλασσομένου. Η πληροφορία δεν θα προέρχεται μόνο από τις τράπεζες, όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα με την «Τειρεσίας Α.Ε.», αλλά θα εμπλουτίζεται με τα χρέη στο Δημόσιο, στους δήμους ακόμη και στις εταιρείες στις οποίες το Δημόσιο έχει συμμετοχή (π.χ. ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ κ.λπ.).
Με αυτή τη βεβαίωση, ο πολίτης θα μπορεί να αποδεικνύει την ικανότητά του να εκπληρώνει οικονομικές υποχρεώσεις ακόμη και σε άλλους ιδιώτες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η ενοικίαση ενός ακινήτου. Ηδη, και λόγω της αύξησης των ενοικίων, πολλαπλασιάζονται τα φαινόμενα ιδιοκτήτες να ζητούν ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα όπως είναι οι φορολογικές δηλώσεις ή τα «Ε9» προκειμένου να προχωρήσουν στην υπογραφή μισθωτηρίου συμβολαίου. Με τη λειτουργία της Αρχής, θα αρκεί η βεβαίωση σε έναν ενοικιαστή προκειμένου να πείσει για τη φερεγγυότητά του.
Με την προώθηση και της Ανεξάρτητης Αρχής ουσιαστικά θα ολοκληρωθεί η «χαρτογράφηση» των οφειλών και του λεγόμενου ιδιωτικού χρέους, το ύψος του οποίου ανέρχεται σήμερα στα 224 δισ. ευρώ, χωρίς στο ποσό αυτό να περιλαμβάνονται οι οφειλές μεταξύ ιδιωτών αλλά και τα χρέη προς τις ΔΕΚΟ. Στην πράξη, η παρακολούθηση θα γίνεται από τέσσερα πληροφοριακά συστήματα: Αυτό της Ανεξάρτητης Αρχής, το Μητρώο Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους, το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων της Τράπεζας της Ελλάδας και τον Τειρεσία της Ενωσης Ελληνικών Τραπεζών.
Η σύσταση της Ανεξάρτητης Αρχής Πιστοληπτικής Αξιολόγησης έχει νομοθετηθεί από το 2022. Ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχει προχωρήσει καν η επιλογή της διοίκησης. Με δεδομένο ότι η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση αποτελεί και «προαπαιτούμενο» του Ταμείου Ανάκαμψης, στο νομοσχέδιο για την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (σ.σ. ήταν ανοικτό για δημόσια διαβούλευση μέχρι την Παρασκευή και τώρα παίρνει τον δρόμο για ψήφιση από τη Βουλή) συμπεριελήφθησαν νομοθετικές αλλαγές ώστε να προχωρήσει η διαδικασία προκήρυξης του ανοικτού διαγωνισμού.
Η πιστοληπτική βαθμολόγηση για φυσικά και νομικά πρόσωπα θα παράγεται, κατόπιν αίτησης του ενδιαφερομένου, από το πληροφοριακό σύστημα μέσω της επεξεργασίας, με αυτοματοποιημένη διαδικασία και με τη χρήση αλγορίθμου, των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς που αντλούνται από τους φορείς του δημόσιου τομέα. Συγκεκριμένα, μεταξύ των δεδομένων που θα αντλούνται θα περιλαμβάνονται για τα φυσικά πρόσωπα το όνομα και το επώνυμό τους και ο αριθμός φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ) και για τα νομικά πρόσωπα η επωνυμία τους, η νομική τους μορφή, ο αριθμός καταχώρισής τους στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ) και ο ΑΦΜ.
Ως προς τις οφειλές μεταξύ των δεδομένων θα περιλαμβάνονται οι βασικοί όροι της οφειλής, όπως το αρχικό και το τρέχον ύψος της, κατά κεφάλαιο, προσαυξήσεις και πρόστιμα, η διάρκεια αποπληρωμής, το επιτόκιο και οι μεταβολές τους, οι καταβολές που πραγματοποιήθηκαν, ο χρόνος των καταβολών και το τρέχον υπόλοιπο της οφειλής, ρυθμίσεις της οφειλής, πληροφορίες για την πορεία δικαστικών διενέξεων μεταξύ οφειλέτη και πιστωτών, πληροφορίες σχετικά με τις οφειλές των φορέων του δημόσιου τομέα προς το υποκείμενο των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς καθώς και στοιχεία εισοδήματος και περιουσιακής κατάστασης.
Επιπλέον, το πληροφοριακό σύστημα της Αρχής θα διαλειτουργεί με άλλα ηλεκτρονικά συστήματα (δημόσια και ιδιωτικά, όπως η Τειρεσίας Α.Ε.), με σκοπό την ανταλλαγή βαθμολογιών πιστοληπτικής ικανότητας και τη δημιουργία ενιαίας βαθμολόγησης για την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων.
Για να φτάσουμε στο σημείο ο ενοικιαστής να αποδεικνύει τη φερεγγυότητά του ή ο συναλλασσόμενος να πείθει ότι μπορεί να πληρώσει μια μεγάλη παραγγελία στον προμηθευτή του, θα πρέπει να ολοκληρωθεί η διασύνδεση της Αρχής και με δύο ακόμη μητρώα δεδομένων:
• To Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων. Σε αυτό –το οποίο τελεί υπό την εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδας– θα καταγράφεται, σε αναλυτική βάση, το ιστορικό πληρωμών, τα είδη των παρεχόμενων εξασφαλίσεων και κάθε άλλη πληροφορία που σχετίζεται με κάθε μορφής πίστωση προς φυσικά ή νομικά πρόσωπα από πιστωτικά και εν γένει χρηματοδοτικά ιδρύματα που έχουν την καταστατική τους έδρα στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό.
• Το Μητρώο Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους. Το πληροφοριακό σύστημα του μητρώου θα συλλέγει και θα επεξεργάζεται δεδομένα από πιστωτές του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Θα περιλαμβάνονται η φύση της οφειλής, οι βασικοί όροι της οφειλής, όπως το αρχικό και το τρέχον ύψος της, κατά κεφάλαιο, προσαυξήσεις και πρόστιμα, η διάρκεια αποπληρωμής, το επιτόκιο και οι τυχόν μεταβολές τους, οι εμπράγματες και ενοχικές εξασφαλίσεις της οφειλής και η αποτίμησή τους, οι καταβολές που πραγματοποιήθηκαν, ο χρόνος των καταβολών και το τρέχον υπόλοιπο της οφειλής, ρυθμίσεις της οφειλής, πληροφορίες για την πορεία δικαστικών διενέξεων μεταξύ οφειλέτη και πιστωτών, μέτρα διοικητικής ή αναγκαστικής εκτέλεσης που λήφθηκαν, καθώς και η πορεία της δικαστικής προσβολής τους.
