Η ηρεμία πριν την «καταιγίδα Τραμπ» μάλλον πέρασε και η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζεται να απαντήσει στην επιβολή δασμούς από τις ΗΠΑ.
Χθες, Παρασκευή, η Κομισιόν έβγαλε μια «ψύχραιμη» ανακοίνωση πως «η ΕΕ θα προστατεύει πάντα τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, τους εργαζόμενους και τους καταναλωτές από αδικαιολόγητα δασμολογικά μέτρα». Ωστόσο την ίδια στιγμή ο Έλληνας υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης προειδοποιεί πως «η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πολύ “soft”, χρειάζεται να κάνει περισσότερα πράγματα» για να στηρίξει την ανταγωνιστικότητα, ενώ ευχήθηκε οι εξελίξεις των τελευταίων ωρών να γίνουν «ξυπνητήρι για τις ευρωπαϊκές ηγεσίες να κάνουν πέντε πράγματα σε αυτόν τον τομέα».
Οι συνέπειες θα φάνταζαν ίσως δυσθεώρητες, από τυχόν επιβολή δασμών έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά και την υπογραφή της σχετικής εντολής από τον Ντόναλντ Τραμπ την περασμένη Πέμπτη.
Όπως τόνισε χθες σε τηλεοπτική συνέντευξη ο κ. Χατζηδάκης, το 80% των ελληνικών εξαγωγών πηγαίνουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και μόλις το 5% των εξαγωγών μας πάει στην Αμερική.
Ωστόσο, όπως σημείωσε, αν δυσκολεύονται οι εξαγωγές της Ευρώπης συνολικά, «αυτό ωθεί την οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς τα κάτω. Αυτό είναι κακό νέο και για εμάς. Εάν προχωρήσουν δασμοί εναντίον της Ευρώπης, αναγκαστικά και η ΕΕ θα προχωρήσει σε τέτοια μέτρα εναντίον της Αμερικής. Θα υπάρχει λοιπόν ένας εμπορικός πόλεμος».
Οι εξελίξεις τις επόμενες μέρες θα κρίνουν πολλά, για το πώς θα διαμορφωθούν οι αμερικανικοί δασμοί ανά χώρα ή εμπορικό εταίρο. Εκπλήξεις δεν αποκλείονται, γιατί ο Πρόεδρος Τραμπ δείχνει πως οι δασμοί που θέλει να επαναφέρει στο παγκόσμιο εμπόριο δεν έχουν στόχο την αύξηση των κρατικών εσόδων, ούτε τόσο ίσως την προστασία των αμερικανικών βιομηχανιών από τον διεθνή ανταγωνισμό, αλλά τους χρησιμοποιεί εν πολλοίς και σαν διαπραγματευτικό εργαλείο σε πολιτικές διαμάχες.
Η Αθήνα εκτιμά πως, ενδεχομένως, όλα γίνονται στο πλαίσιο μιας διαπραγμάτευσης που θα οδηγήσει σε μια νέα ισορροπία πραγμάτων. «Εάν αυτό δεν συμβεί, αυτό προφανώς είναι κακά νέα για όλους» υποστηρίζει ο Κωστής Χατζηδάκης. Και εκτιμά ότι σε τέτοια περίπτωση η ΕΕ θα αναγκαστεί να απαντήσει.
Μια νέα δασμολογική πολιτική, που θα “σηκώνει” τείχη προστασίας στην οικονομία των ΗΠΑ, θα επηρεάσει εξαγωγές αγαθών από την ΕΕ αλλά και τους ρυθμούς μεγέθυνσης των εδώ οικονομιών. Τις προκλήσεις της νέας συγκυρίας έχει περιγράψει πρόσφατο, στα τέλη του 2024, Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων του Τμήματος Οικονομικών Ερευνών – Economic Research – της Alpha Bank, σημειώνοντας ότι “η ενδεχόμενη αύξηση του εμπορικού προστατευτισμού αλλά και η πολιτική αστάθεια σε δύο από τις μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωζώνης αποτελούν τους βασικούς κινδύνους που περιβάλουν τις προβλέψεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα χρόνια.”
Πώς θα αντιδράσει η ΕΕ;
«Βάλτε στην εικόνα και την Κίνα. Όλο αυτό δημιουργεί ένα οικονομικό πόλεμο διεθνώς και, όπως λένε όλοι οι αναλυτές, οι οικονομικοί πόλεμοι με επίκεντρο τους δασμούς έχουν μόνο ηττημένους», υποστηρίζει και ο Κωστής Χατζηδάκης. Ωστόσο αυτό πλήττει ευθέως και τις ΗΠΑ, καθώς «θα ακριβύνουν οι τιμές των εισαγόμενων προϊόντων στην Αμερική, άρα θα υπάρξει πίεση και στην αμερικανική οικονομία».
Επί του παρόντος, πάντως, η Κίνα ανακοίνωσε ήδη περισσότερα οικονομικά κίνητρα για την τόνωση της εγχώριας οικονομίας εν όψει των αμερικανικών δασμών.
«Αντίθετα», όπως σημείωνε η ανάλυση της Alpha Bank, «η Ευρώπη παραμένει σε κατάσταση αναμονής για τις εξελίξεις στο διεθνές εμπόριο», σημειώνοντας όμως ότι «η όξυνση της εμπορικής διαμάχης των ΗΠΑ με την Κίνα δεν θα αφήσει ανεπηρέαστη την ευρωπαϊκή οικονομία (…) Η Ευρώπη θα βρεθεί μεταξύ των ΗΠΑ που είναι πιθανό να επιβάλουν δασμούς, και της Κίνας που επιχειρεί να στρέψει τα εμπορικά της πλεονάσματα προς στην Ευρώπη. Οι οικονομολόγοι της Goldman Sachs σε πρόσφατη έκθεση (“Global economy is forecast to grow solidly in 2025 despite trade uncertainty”, Νοέμβριος 2024) υποστηρίζουν ότι οι αλλαγές στην εμπορική πολιτική των ΗΠΑ θα μπορούσαν να αφαιρέσουν 0,5 ποσοστιαίες μονάδες από το ΑΕΠ της ΖτΕ το 2025, ωστόσο όλα θα εξαρτηθούν από το ύψος των ενδεχόμενων αυξήσεων στους εμπορικούς δασμούς».
Αλλά και στην ΕΚΤ διαβλέπουν κίνδυνο ότι ο εμπορικός πόλεμος θα μπορούσε να «εξάγει» τον αποπληθωρισμό της Κίνας στην Ευρώπη, δηλαδή να αρχίσει να πουλά τα προϊόντα της σε «επιθετικά» μειωμένες τιμές, αν οι ΗΠΑ επιβάλουν νέους δασμούς.
«Η Ευρώπη είναι μια ”soft superpower”, δηλαδή μια ήπια υπερδύναμη. Είμαστε πολύ “soft”. Χρειάζεται να κάνουμε πολλά πράγματα» εκτιμά από πλευράς του ο κ. Χατζηδάκης. Και σημειώνει: «Το ένα είναι να ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητά μας στην οικονομία. Το δεύτερο, να ενισχύσουμε την αυτονομία μας στην ενέργεια και το τρίτο φυσικά στην άμυνα. Εκεί έχει κάποιο δίκιο ο Τραμπ, για να τα λέμε όλα, ότι πολλές ευρωπαϊκές χώρες δεν ξοδεύουν αυτά που υποχρεούνται να ξοδεύουν όντας κράτη – μέλη του ΝΑΤΟ. Ελπίζω οι πρώτες ενέργειες του Τραμπ να λειτουργήσουν ως ξυπνητήρι για τις ευρωπαϊκές ηγεσίες να κάνουν 5 πράγματα σε αυτόν τον τομέα».
