Περισσότερους αδήλωτους εργαζόμενους και εκμετάλλευση αλλοδαπών λόγω έλλειψης εργαζομένων εντόπισαν φέτος στις τουριστικές περιοχές οι επιθεωρητές της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας, παραβάσεις που έρχονται στο προσκήνιο και λόγω της ψηφιακής κάρτας εργασίας που εφαρμόζεται επισήμως από τον Μάρτιο στους κλάδους του τουρισμού και του επισιτισμού.
Από την άλλη πλευρά, η εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εμφάνισε τις κρυφές υπερωρίες, οι οποίες σημείωσαν αύξηση στον τουρισμό – μόνο τον Ιούνιο κατά 800%. Μάλιστα τον Αύγουστο οι έλεγχοι αυξήθηκαν κατά 5% έως 10%, με στόχο να εντοπιστούν περισσότεροι παραβάτες. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί μεγάλο ξενοδοχείο σε νησιωτικό προορισμό στο οποίο εντοπίστηκαν 10 αδήλωτοι εργαζόμενοι. Ο έλεγχος έγινε με τη συνδρομή της Αστυνομίας, καθώς σε πολλές περιπτώσεις οι επιθεωρητές συναντούν αντίσταση, πέφτοντας θύματα ακόμη και σωματικής βίας. Τις περισσότερες φορές τα κλιμάκια φτάνουν από άλλες περιοχές για να μην έρθουν αντιμέτωποι οι ελεγκτές με τις γνωστές αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας: «Ελα, βρε κουμπάρε, εμείς θα τα βρούμε, μη μου κόψεις πρόστιμο. Τόσα χρόνια γνωριζόμαστε». Οπως τονίζουν οι επιθεωρητές που διεξήγαγαν τον έλεγχο στο συγκεκριμένο ξενοδοχείο, «οι αδήλωτοι ήταν προφανώς περισσότεροι, αφού τους είδαμε να τρέχουν για να ξεφύγουν στα χωράφια αφήνοντας παντού τα σύνεργα της δουλειάς τους, τσουγκράνες, σκούπες και σφουγγαρίστρες».
Το σκηνικό θυμίζει παλιότερα χρόνια, όταν οι αδήλωτοι έπεφταν στη θάλασσα, λιάζονταν στις ξαπλώστρες και προσποιούνταν τους πελάτες. Τα εν λόγω περιστατικά είχαν περιοριστεί τα τελευταία χρόνια με τους αυστηρούς ελέγχους, τα υψηλά πρόστιμα, τις μετακλήσεις εργαζομένων από τρίτες χώρες και την εφαρμογή της κάρτας εργασίας. Εκείνο όμως που παρατήρησαν φέτος οι επιθεωρητές είναι ότι έχει αυξηθεί το εργασιακό trafficking, η εκμετάλλευση των αλλοδαπών που βρίσκονται παράνομα στη χώρα -ειδικά στον τουρισμό- λόγω της έλλειψης εργαζομένων.
«Επιτήδειοι που έχουν στήσει γραφεία τούς παίρνουν από το χέρι και τους βρίσκουν δουλειά με μισό μεροκάματο. Σήμερα στη Ρόδο εργάζονται 5.000 άτομα από τρίτες χώρες», επισημαίνει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στον Τουρισμό – Επισιτισμό (ΠΟΕΕΤ) Γιώργος Χότζογλου. «Οι μετακλήσεις που ενέκρινε το υπουργείο Μετανάστευσης για τον κλάδο του τουρισμού ήταν περίπου 10.000. Δεν μπορεί οι μισοί να πήγαν στη Ρόδο. Επομένως είναι παράνομοι. Αυτοί οι άνθρωποι όταν λήξει η τουριστική περίοδος θα κοιμούνται στα πάρκα. Είναι αλήθεια επίσης ότι ένα σημαντικό ποσοστό μετακλητών μόλις φτάσουν στο αεροδρόμιο εξαφανίζονται. Δεν παρουσιάζονται ποτέ να πιάσουν δουλειά στον εργοδότη που φρόντισε για τη μετάκλησή τους».
«Ανθρωποι σαν κι εμάς, προερχόμενοι από χώρες που τις μαστίζουν ο πόλεμος, οι φυσικές καταστροφές ή και η πείνα, αναγκάζονται να διασχίσουν εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόμετρα με την ελπίδα ενός καλύτερου αύριο. Πολλοί από αυτούς πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης, εργαζόμενοι στη γεωργία, στην κτηνοτροφία και σε εφοδιαστικές αλυσίδες. Από το ξεκίνημα λειτουργίας μας ως ανεξάρτητη αρχή, εδώ και περίπου δυόμισι χρόνια, έχουμε εντάξει στις δραστηριότητές μας, σε συνεργασία με το Τμήμα Καταπολέμησης Εμπορίας Ανθρώπων της Ελληνικής Αστυνομίας, δράσεις σε αυτόν τον τομέα. Πολύ σύντομα, τόσο με τη χρήση της τεχνολογίας όσο και με νέες τακτικές ελέγχων, θα είμαστε περισσότερο αποτελεσματικοί προς όφελος της ελληνικής κοινωνίας», τόνισε ο διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας Γιώργος Τζιλιβάκης.
Ειδικά φέτος, σύμφωνα με τους επιχειρηματίες του τουρισμού και του επισιτισμού, η έλλειψη εργαζομένων προκάλεσε σοβαρά προβλήματα, με αποτέλεσμα κάποια ξενοδοχεία να μη λειτουργήσουν καθόλου, ενώ εστιατόρια και καφέ μείωσαν τις ώρες λειτουργίας τους. Για παράδειγμα, μεγάλο ξενοδοχείο στην Κρήτη αφού έψαχνε απεγνωσμένα επί δύο μήνες σεφ και μετρ, αποφάσισε να μη λειτουργήσει καθόλου τα τρία εστιατόρια της μονάδας.
Η ψηφιακή κάρτα
Από την άλλη πλευρά, η εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας στους δύο κλάδους επισήμως από το Πάσχα έφερε στην επιφάνεια την αύξηση στις δηλωμένες υπερωρίες, οι οποίες παρέμεναν ως τώρα κρυφές.
Συγκεκριμένα, τον Ιούλιο έγιναν 7.689 έλεγχοι και επιβλήθηκαν 1.489 κυρώσεις με πρόστιμα ύψους 4.464.810 ευρώ. Οι 287 αφορούσαν την ψηφιακή κάρτα εργασίας, οι 75 τους αδήλωτους εργαζόμενους, οι 85 την άρνηση εισόδου στην επιχείρηση και πρόσβαση σε στοιχεία, οι 121 τη μη καταβολή δεδουλευμένων, οι 160 πλημμελή στοιχεία στους πίνακες προσωπικού, οι 41 υπέρβαση χρόνου εργασίας και οι 50 παραβάσεις στα χρονικά όρια λειτουργίας της επιχείρησης. Σωρευτικά, το εξάμηνο Ιανουαρίου – Ιουλίου πραγματοποιήθηκαν 46.042 έλεγχοι, επιβλήθηκαν 9.631 κυρώσεις, ενώ το συνολικό ποσό των προστίμων ανήλθε σε 27.105.542,00 ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 29,7%, τρεις στις δέκα περιπτώσεις, αφορά την ψηφιακή κάρτα εργασίας.
