Το Λουξεμβούργο ανακοινώνει ότι θα γίνει η πρώτη χώρα που θα προσφέρει δωρεάν όλες τις μετακινήσεις με τα μέσα μεταφοράς.
Μοιάζει λίγο παράδοξο, γιατί οι κάτοικοι του Λουξεμβούργου είναι οι τελευταίοι άνθρωποι στη γη που χρειάζεται να γλιτώσουν τα 2 ευρώ του εισιτηρίου. Για την ακρίβεια, οι περίπου 640.000 πολίτες του Λουξεμβούργου απολαμβάνουν το υψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα από τους πολίτες κάθε άλλου ανεξάρτητου κράτους. Οι Λουξεμβούργιοι βγάζουν περισσότερα ακόμα και από τους κατοίκους του Μονακό ή του Λιχτενστάιν.
Όμως ακόμα και αυτός ο προνομιούχος λαός της Ευρώπης έχει τα προβλήματά του. Και ένα από αυτά είναι τα αυτοκίνητα.
Στους δρόμους του Μεγάλου Δουκάτου του Λουξεμβούργου, εκεί όπου όλα μοιάζουν κατά τ΄ άλλα τακτοποιημένα και βουκολικά, το μποτιλιάρισμα είναι τεράστιο πρόβλημα.
Πέραν των μόνιμων κατοίκων της πόλης, περισσότερα από 180.000 άτομα περνούν καθημερινά τα σύνορα από το Βέλγιο, τη Γαλλία και τη Γερμανία, όπου μένουν, για να δουλέψουν. Με τον μέσο μισθό λίγο πάνω από τα 50.000 ευρώ τον χρόνο, το Λουξεμβούργο πληρώνει περίπου 40% καλύτερα από τη γειτονική Γαλλία. Όμως η στέγαση είναι πανάκριβη και έτσι πολλοί από αυτούς τους εργαζόμενους δεν έχουν την πολυτέλεια να μένουν εντός των συνόρων του Δουκάτου. Για αυτό και καθημερινά, με τη λήξη του ωραρίου εργασίας, στους δρόμους δημιουργούνται ατελείωτες ουρές αυτοκινήτων, από όλους εκείνους που παίρνουν τον δρόμο της επιστροφής.
Οι υψηλοί μισθοί, οι χαμηλοί δασμοί και η φθηνότερη βενζίνη στην Ευρωπαϊκή Ένωση σημαίνουν ότι το Λουξεμβούργο έχει περισσότερα αυτοκίνητα από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Για την ακρίβεια, αντιστοιχούν 696 αυτοκίνητα ανά 1.000 κατοίκους.
Σχεδόν 9 στα 10 νοικοκυριά έχουν τουλάχιστον ένα αυτοκίνητο, ενώ μία στις δέκα οικογένειες έχει τρία ή και περισσότερα αμάξια. Στις μικρές πόλεις, οι αντιπροσωπείες αυτοκινήτων πουλάνε Ferrari και Maserati.
Έτσι, ενώ η πόλη του Λουξεμβούργου είναι πανέμορφη, η κίνησή της είναι δραματική. Το καλοκαίρι, όλα αυτά τα αυτοκίνητα «μετακομίζουν» στις ακτές των λιμνών, ενώ εκείνοι που προσπαθούν να γλιτώσουν το μποτιλιάρισμα αναζητούν εναλλακτικές διαδρομές μέσα από χωριά, εξοργίζοντας τους κατοίκους τους.
Κάπως έτσι, λοιπόν, αυτή η μικροσκοπική χώρα αποφάσισε να εφαρμόσει μια μεγάλη ιδέα. Οι ανακοινώσεις έγιναν τον Δεκέμβριο του 2018, όμως στις 29 Φεβρουαρίου του 2020, το Λουξεμβούργο έγινε το πρώτο κράτος στον κόσμο που έκανε τη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς εντελώς δωρεάν για όλους. Με εξαίρεση τα εισιτήρια πρώτης θέσης (που λίγοι χρησιμοποιούν έτσι και αλλιώς), είναι εντελώς δωρεάν να πάρεις το λεωφορείου, το τραμ ή το τρένο μέσα στα σύνορα του Λουξεμβούργου.
Το πρωτοποριακό πρόγραμμα επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό με 41 εκατ. ευρώ κάθε χρόνο.
Ανάλογα προγράμματα έχουν εφαρμοστεί σε διάφορα μέρη του κόσμου, προκειμένου να αντιμετωπιστούν ενεργειακές κρίσεις ή προβλήματα κίνησης. Όπως γράφει το Bloomberg, η Ρώμη πειραματίστηκε με τα δωρεάν λεωφορεία το 1971, ενώ το Όστιν του Τέξας το δοκίμασε το 1989 και το 1990. Στην πρωτεύουσα της Εσθονίας, το Ταλίν, τα μέσα συγκοινωνίας είναι δωρεάν για τους κατοίκους από το 2013. Και στη Γερμανία, ανάμεσα στα μέτρα που εφαρμόστηκαν το προηγούμενο διάστημα έναντι του αυξανόμενου πληθωρισμού ήταν το μηνιαίο εισιτήριο των 9 ευρώ για όλες τις αστικές και περιφερειακές μετακινήσεις.
Πέτυχε, όμως, το πείραμα του Λουξεμβούργου; Ενώ οι πολίτες εκφράζονται θετικά για την πολιτική των δωρεάν μετακινήσεων, αυτή δεν φαίνεται να έχει μειώσει τον αριθμό των αυτοκινήτων που κυκλοφορούν στους δρόμους. Τον Μάιο του 2022 η κίνηση στους δρόμους ήταν παρόμοια ή και χειρότερη με τον Μάιο του 2019, δηλαδή πριν εφαρμοστεί το μέτρο.
Και αυτό γιατί όπως έχουν δείξει έρευνες, οι δωρεάν μετακινήσεις με τη συγκοινωνία δεν δελεάζουν τους ανθρώπους να αφήσουν τα αυτοκίνητά τους. Το να μην πληρώνεις εισιτήριο είναι ένα κίνητρο, όμως όταν τα τρένα είναι γεμάτα και καθυστερούν, θα το σκεφτείς διπλά. Τα στοιχεία δείχνουν ότι αυτοί που εκμεταλλεύονται περισσότερο το μέτρο των δωρεάν μετακινήσεων είναι άνθρωποι που διαφορετικά θα πήγαιναν κάπου με τα πόδια ή με ποδήλατο.
