Στις πρώτες 100 μέρες του 2024 θα κριθούν οι αντοχές και η αξιοπιστία του νέου κρατικού Προϋπολογισμού που ψηφίζεται απόψε στη Βουλή. Συνολικά προβλέπεται να «παίρνει» έσοδα 68,4 δισ. ευρώ (τα 63 δισ. από πάσης φύσεως φόρους) και να «δίνει» 74,6 δισ. ευρώ (εκ των οποίων τα 47 σε μισθούς, συντάξεις, επιδόματα και 8,8 δισ. τόκους για χρέη του “στενού” δημόσιου τομέα).
Μέσα σε ένα πολύ δύσκολο διεθνές περιβάλλον -γεμάτο αβεβαιότητες, συγκρούσεις και κρίσεις στην Ευρώπη- βάζει φιλόδοξους στόχους. Μέχρι το Πάσχα θα μπορέσει να διαφανεί εάν είναι εφικτό να πετύχει το 2024:
- αύξηση του ΑΕΠ κατά 11 δισ. ευρώ (σε τρέχουσες τιμές) με Ανάπτυξη της ελληνικής Οικονομίας κατά 2,9% (σχεδόν τριπλάσια από την Ευρωζώνη που την έχει όμως
- απόλυτη ανάγκη η εθνική οικονομία μετά την «καθίζηση» που υπέστη όλη την προηγούμενη δεκαετία
- πρωτογενές πλεόνασμα σχεδόν διπλάσιο από το 2023 (2,1% του ΑΕΠ έναντι 1,1% φέτος)
- να μειώσει στο μισό το έλλειμμα γενικής κυβέρνησης (δηλαδή αφαιρώντας από το πρωτογενές πλεόνασμα τους τόκους 8,8 δισ. ευρώ που θα πληρώσει για το χρέος της) σε 1,1% του ΑΕΠ από 2,1% το 2023.
Και όλα αυτά, ενώ θα είναι ο πρώτος κρατικός προϋπολογισμός μετά από 13 χρόνια που θα δίνει 1,9 δισεκατομμύρια ευρώ περισσότερα σε σχέση με φέτος, σε μισθούς και συντάξεις.
Η χρονιά που φεύγει πάντως έδειξε πως αυτά είναι εφικτά, καθώς το 2023 ο προϋπολογισμός καταγράφει 16,1 δισ. ευρώ μεγαλύτερο ΑΕΠ από πέρυσι (με σχεδόν τριπλάσια ανάπτυξη έναντι της Ευρωζώνης), δεκαπλάσιο πρωτογενές πλεόνασμα ως ποσοστό του ΑΕΠ εν σχέσει με πέρυσι (1,1% έναντι 0,1% το 2022) και μείωση στο έλλειμμα γενικής κυβέρνησης (σε 2,1% από 2,4% του ΑΕΠ πέρυσι) έχοντας μάλιστα προπληρώσει πλήρως ήδη από φέτος στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) τις δόσεις του 2024 και του 2025 ύψους 5,3 δισεκατομμυρίων, για τα «ακριβά» δάνεια που έλαβε την περασμένη δεκαετία η χώρα από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (EFSF).
Για να συμβούν αυτά, με βάση τον προϋπολογισμό που ψηφίστηκε χθες, το κράτος θα πρέπει να εισπράξει σχεδόν 1 δισ. παραπάνω για φόρους εισοδήματος φυσικών προσώπων (13,3 δισ. ευρώ έναντι 12,4 δισ. φέτος), αλλά και 1,1 δισ. ευρώ περισσότερα για ΦΠΑ και έμμεσους φόρους στην κατανάλωση.
Ποιοι κερδίζουν
«Κερδισμένοι» βγαίνουν το 2024 κυρίως οι πιο ευάλωτοι, στην πλειοψηφία τους μισθωτοί και συνταξιούχοι. Το κράτος θα δαπανήσει σχεδόν 2 δισ. ευρώ περισσότερα από φέτος, για μισθούς, συντάξεις και φοροελαφρύνσεις.
Συνολικά για το 2024 ενσωματώνονται περί 2,661 δισ. ευρώ για νέα μέτρα ενίσχυσης του εισοδήματος των πολιτών που δεν προβλέπονταν πέρυσι στον προϋπολογισμό του 2023 (καθώς τότε κυριαρχούσαν κυρίως δαπάνες για κάλυψη της ενεργειακής κρίσης).
Τα μέτρα αυτά αναλύονται ως εξής:
Σημείωση: Στα ανωτέρω, δεν περιλαμβάνονται η κατάργηση της περικοπής των συντάξεων 30% όσων εργάζονται και ενδεχόμενα μέτρα αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών, ενεργειακής κρίσης κλπ..
Και γενικότερα, η ενίσχυση του κοινωνικού κράτους αποτελεί βασική προτεραιότητα του νέου Προϋπολογισμού.
Είναι ενδεικτικό ότι οι δαπάνες του Υπουργείου Υγείας ανήλθαν σε 5,58 δισ. ευρώ το 2023, αυξημένες κατά 679 εκατ. ευρώ έναντι των 4,77 δισ. ευρώ που είχαν προβλεφθεί στην εισηγητική του 2023, ενώ το 2024 για πρώτη φορά ξεπερνούν τα 6 δισ. ευρώ. Μέγεθος 46,5% υψηλότερο από τα 4,1 δισ. ευρώ που ήταν το 2019.
Η επιχορήγηση των νοσοκομείων αυξάνεται το 2024 κατά 20% και φτάνει τα 2,86 δισ. ευρώ, μέγεθος διπλάσιο από τα 1,44 δισ. ευρώ που ήταν το 2019.
Η φαρμακευτική δαπάνη του ΕΟΠΠΥ το 2024 εκτιμάται σε 2,95 δισ. ευρώ έναντι 2,3 δισ. ευρώ το 2019, δηλαδή 26,3% υψηλότερη, ενώ οι λοιπές παροχές ασθενείας σε
2,22 δισ. ευρώ έναντι 1,88 δις ευρώ το 2019, 17,3% υψηλότερες.
Ο τακτικός προϋπολογισμός του Υπουργείου Παιδείας αυξάνεται το 2024 κατά 255 εκατ. ευρώ και ο συνολικός προϋπολογισμός ανέρχεται σε 6,55 δισ. ευρώ το 2024, έναντι 5,66 δισ. ευρώ που ήταν το 2019.
Ενώ και τα επιδόματα του ΟΠΕΚΑ, παρόλη την αύξηση των εισοδημάτων και τη μείωση της ανεργίας έχουν αυξηθεί σε 3,56 δισ. ευρώ το 2024 έναντι 3,18 δισ. το 2019, δηλαδή 11,8%, καθώς αυξήθηκε μόνιμα το ύψος του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, των επιδομάτων αναπηρίας και επεκτάθηκαν άλλες ενισχύσεις.
Τέλος, η συνταξιοδοτική δαπάνη το 2024 ανέρχεται σε 32,78 δισ. ευρώ, αυξημένη κατά 895 εκατ. ευρώ έναντι του 2023 και κατά 4,62 δις ευρώ ή 16,4% έναντι του 2019.
Ποιοι πληρώνουν
Ωστόσο για να προκύψει αύξηση εισπράξεων φόρων -σε μια χρονιά μάλιστα που αυξάνεται και το αφορολόγητο για όσους έχουν παιδιά ενώ μειώνεται και ο ΕΝΦΙΑ 10% για όσους ασφαλίζουν τις κατοικίες τους- θα πρέπει να συμβούν τρία πράγματα:
- να μειωθούν το λαθρεμπόριο και η φοροδιαφυγή των επιχειρήσεων που εισπράττουν αλλά δεν αποδίδουν τον ΦΠΑ στο δημόσιο
- οι ελεύθεροι επαγγελματίες να πληρώσουν συνολικά 550 εκατ. ευρώ παραπάνω εξαιτίας του τεκμαρτού τρόπου φορολόγησης
- να μειωθεί η ανεργία κάτω από 11% το 2024 και να αυξηθούν οι εργαζόμενοι και οι μισθοί στον ιδιωτικό τομέα.
