Σε Υγεία, Περιβάλλον, Ενέργειας και Γεωργία θα δοθούν κατά κύριο λόγο, αυξήσεις στα κονδύλια κρατικών δαπανών το 2026. Με εγκύκλιο του υφυπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Θάνου Πετραλιά ξεκινά η διαδικασία κατάρτισης του νέου κρατικού προϋπολογισμού που θα κατατεθεί το φθινόπωρο. Και αυτό δίνει το σήμα και για την έναρξη των αιτημάτων για τη «μοιρασιά» της πίτας των 107 δισ. ευρώ που θα διατεθούν συνολικά – με αυστηρούς όμως όρους και «φρένα» – το 2026.
Η νέα εγκύκλιος βάζει ένα πρώτο φρένο στους φορείς για το τι μπορούν να ζητήσουν και να ξοδέψουν. Ορίζει «ταβάνια» και οροφές δαπανών σε κάθε ξεχωριστά και σε όλους μαζί συνολικά. Για το 2026 προβλέπεται πλαφόν 107 δισ. ευρώ στις καθαρές δαπάνες, με βάση τον ευρωπαϊκό δημοσιονομικό κανόνα. Από αυτά, με βάση την εγκύκλιο Πετραλιά, περίπου 85 δισ. αφορούν το σκληρό πυρήνα (στενό δημόσιο τομέα) – έναντι περίπου 82 δισ. ευρώ φέτος. Ενώ θέτει τις βάσεις και τους στόχους και για όλα τα επόμενα χρόνια, μέχρι το 2029.
Η εγκύκλιος εγκαινιάζει και το νέο σύστημα πολυετούς δημοσιονομικού προγραμματισμού, με ορίζοντα τετραετίας. Εκεί εμφανίζεται καθαρά ότι από το 2027 και κυρίως το 2028 οι κρατικές δαπάνες των υπουργείων και φορέων του στενού δημόσιου τομέα υποχωρούν αισθητά, από τα 85 δισ. το 2026 σε περίπου 80 δισ το 2027, αφού τον επόμενο Αύγουστο τελειώνει το μεγαλύτερο μέρος των προγραμμάτων χρηματοδότησης του Ταμείου Ανάκαμψης.
Τα ποσά αυτά δεν περιλαμβάνουν τις δαπάνες άλλων φορέων Γενικής Κυβέρνησης όπως οι ΟΤΑ, των οποίων τα αιτήματα θα εξεταστούν σε δεύτερη φάση. Τα 85 δισ. για το 2026 είναι εκτιμήσεις του Γενικού Λογιστηρίου με βάση τις ήδη ανειλημμένες υποχρεώσεις, χωρίς προβλέψεις π.χ. για νέες προσλήψεις ή αυξήσεις μισθών κ.λπ., πέραν όσων έχουν ήδη νομοθετηθεί και ισχύουν. Αν οι φορείς διαφωνούν και υπολογίζουν περισσότερα, θα πρέπει να αιτιολογήσουν εγγράφως τις αξιώσεις τους.
Υπό επιτήρηση τα υπουργεία
Όλα τα παραπάνω όμως, είναι η βάση επί της οποίας οι κρατικοί φορείς θα πρέπει μέχρι 29 Αυγούστου να έχουν αποστείλει τις προτάσεις και τα αιτήματά τους. Αφού τα λάβει το υπουργείο Οικονομικών, θα απορρίψει όσα θεωρεί «μη ρεαλιστικά». Και τελικά θα εγκρίνει έως και 1 δισ. ευρώ παραπάνω, για να καλύψει τα επιπλέον αιτήματα χρηματοδότησης του 2026.
Η εγκύκλιος Πετραλιά ξεκαθαρίζει ότι κανένα σενάριο αύξησης δαπανών ή νέων προσλήψεων δεν χωρά, εκτός αν είναι ήδη νομοθετημένα ή σε προχωρημένη φάση ωρίμανσης. Ό,τι πέρα και άνω, υπόκειται σε «ψαλίδι»· κάθε απόκλιση πάνω από 5% από το φετινό εκτελεσμένο κονδύλι πρέπει να τεκμηριώνεται γραπτώς, ειδάλλως θα περικοπεί. Όπως αναφέρει, «οι προτάσεις των φορέων συνοδεύονται από έκθεση με αιτιολόγηση κάθε ετήσιας απόκλισης άνω του πέντε τοις εκατό (5%) από τα έσοδα ή τα έξοδα του φορέα κατά το εκάστοτε προηγούμενο έτος»…
Οι νικητές και οι …χαμένοι
Αν και επιδέχονται διαπραγμάτευσης, τα νέα όρια δαπανών του 2026 που θέτει η εγκύκλιος Πετραλιά προδιαγράφει και ποιοι τομείς θα ενισχυθούν ιδιαίτερα με τον νέο προϋπολογισμό.
• στο υπουργείο Υγείας (+270 εκατ.) βασικά λόγω αυξημένων επιχορηγήσεων σε νοσοκομεία.
• στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (+695 εκατ.) για ενίσχυση επενδύσεων, με άλμα απορρόφησης στους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.
• υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης (+296 εκατ.) κυρίως λόγω ενίσχυσης ΕΛΕΓΕΠ.
• στο υπουργείο Πολιτισμού (+71 εκατ.) λόγω επιτάχυνσης και ολοκλήρωσης του Ταμείου Ανάκαμψης.
Μικρότερες αυξήσεις ή και μειώσεις όμως προβλέπονται -εκτός αν προκύψουν έκτακτες ανάγκες ή νέες εξαγγελίες στη ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο- σε κονδύλια των υπουργείων Παιδείας (μείον 334 εκατ.) και Άμυνας (μείον 347 εκατ.) σε σχέση με φέτος.
Μετά το 2026 που τελειώνουν οι επιχορηγήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, η εικόνα αλλάζει. Από το 2027 και μετά προβλέπεται απότομη «βουτιά» κυρίως σε Παιδεία, Πολιτισμό, Περιβάλλον (λόγω λήξης ΤΑΑ και επενδυτικών δαπανών) και Αγροτική Ανάπτυξη, εκτός αν «ενισχυθούν» με νέα προγράμματα από το πρόγραμμα Επενδύσεων ή την ΕΕ.
Καθοδικές τάσεις μετά τη λήξη του Ταμείου Ανάκαμψης
• Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας
2026: 3.036.361.000
2027: 890.255.000 (πτώση -2,146 δισ ή -70,7%)
• Υπ. Παιδείας, Θρησκευμάτων, Αθλητισμού
2026: 6.271.785.000
2027: 6.034.220.000 (πτώση 237,6 εκατ. ή -3,8%)
• Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης
2026: 1.577.589.000
2027: 1.373.070.000 (πτώση 204,5 εκατ. ή -13%)
• Υπ. Πολιτισμού
2026: 646.456.000
2027: 395.529.000 (πτώση 251 εκατ. ή -38,8%)
• Υπ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης
2026: 1.435.573.000
2027: 338.531.000 (πτώση -1,1 δισ. ή -76,5%)
• Υπ. Τουρισμού
2026: 232.721.000
2027: 77.458.000 (πτώση 155,3 εκατ. ή -66,7%)
Αντιθέτως στις Κρατικές Γενικές Δαπάνες παρατηρείται μικρή -αλλά όχι ασήμαντη- αυξητική τάση, κυρίως εξαιτίας των υψηλότερων τόκων. Οι Γενικές Κρατικές Δαπάνες θα αυξηθούν από 15,37 δισ. το 2026 σε 16,45 δισ. το 2027 με αύξηση 1,08 δισ. ή +7%.
