Το 2023 κλείνει με ανάπτυξη, υπερπλεόνασμα στον κρατικό προϋπολογισμό και παροχές της τελευταίας στιγμής. Παρά το γεγονός ότι στην υπόλοιπη Ευρώπη οι οικονομίες τραβάνε φρένο, το 2024 έρχεται στην Ελλάδα υποσχόμενο να δώσει μια πρώτη ανάσα μετά από πολυετή οικονομική πίεση, ακόμα μεγαλύτερη ανάπτυξη, αύξηση εισοδημάτων και κατανάλωσης, αλλά και μικρότερη ακρίβεια από όση αφήνει πίσω της η φετινή χρονιά.
Με βάση τα βασικά μεγέθη στο τελικό κείμενο του Προϋπολογισμού, το οποίο καταθέτει στη Βουλή σήμερα Τρίτη 21/11 ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, προβλέπεται ότι το 2024 θα είναι μια χρυσή χρονιά για τις επενδύσεις και φέρνει αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις, τουλάχιστον από 3% έως και 10% κατά μέσο όρο, σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα.
Τι αφήνει πίσω του το 2023
Φέτος η χρονιά κλείνει καλύτερα απ’ ό,τι αναμενόταν. Ο νέος Προϋπολογισμός προβλέπει:
■ Ανάπτυξη 2,6% φέτος, αντί 1,8% που προέβλεπε πέρυσι ο Προϋπολογισμός για το 2023 και 2,3% που προέβλεπε στο προσχέδιο Προϋπολογισμού που κατέθεσε την 1η Οκτωβρίου η κυβέρνηση.
■ Πληθωρισμό (εθνικός δείκτης τιμών καταναλωτή) 3,9% για φέτος, αντί 5% που είχε γραφτεί στον Προϋπολογισμό πέρυσι.
Πριν από ενάμιση μήνα στο προσχέδιο Προϋπολογισμού το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας προέβλεπε ότι η χρονιά θα κλείσει με πληθωρισμό 3,8%. Τελικά ο τιμάριθμος αποδεικνύεται πιο επίμονος, η εξέλιξη αυτή όμως έρχεται να κλειδώσει ότι, παρά τις ανησυχίες που είχαν δημιουργηθεί το τελευταίο διάστημα, η αύξηση στις συντάξεις το 2024 δεν θα πέσει κάτω από 3%, καθώς αυτή προκύπτει «διά νόμου» ως μέσος όρος ανάπτυξης και πληθωρισμού της προηγούμενης χρονιάς (2,4% και 3,9% αντίστοιχα), δηλαδή 3,15%. Ωστόσο αφαιρείται 0,15% διότι φέτος δόθηκε αύξηση συντάξεων μεγαλύτερη απ’ όση κανονικά θα προέκυπτε από τα οριστικά μεγέθη του 2022.
Επιπλέον, σύμφωνα με πληροφορίες για φέτος προβλέπεται:
■ Πρωτογενές πλεόνασμα 1,1% του ΑΕΠ.
■ Πτώση της ανεργίας, από 12,4% πέρυσι, σε 11,2% φέτος με βάση την έρευνα εργατικού δυναμικού ή σε 9,9% με βάση τους εθνικούς λογαριασμούς της ΕΛΣΤΑΤ.
Και όλα αυτά σε ένα δύσκολο διεθνές περιβάλλον, με την ακρίβεια (εναρμονισμένος πληθωρισμός) στη χώρα μας να σημειώνει σημαντική επιβράδυνση: από αύξηση 9,3% το 2022, φέτος αναμένεται να κλείσει με αύξηση 4,1%.
Τι έρχεται το 2024
Ακόμα καλύτερα, πάντως, προβλέπεται ότι θα εξελιχθούν τα πράγματα το 2024. Συγκεκριμένα, στο τελικό κείμενο του Προϋπολογισμού, ο οποίος θα είναι ο πρώτος μετά από 13 χρόνια με τη χώρα να βρίσκεται ξανά σε καθεστώς επενδυτικής βαθμίδας:
■ Πληθωρισμός (εθνικός δείκτης): Αναμένεται περαιτέρω πτώση στο 2,6%.
■ Ανάπτυξη: Προβλέπεται αύξηση 2,9% έναντι 2,4% φέτος.
■ Δημόσιο χρέος: Συνεχίζει την κάθετη πτώση και αναμένεται να πέσει στο 152,2% του ΑΕΠ, από 171,4% το 2022 και 159,3% το 2023.
Κλειδί επενδύσεις, τουρισμός, εξαγωγές
Για το 2024 αναμένεται εκ νέου «αύξηση στην αύξηση» στις επενδύσεις. Ο ακαθάριστος σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου αυξάνεται κατά 12,1%, μετά από αύξηση 8,3% που είχε φέτος.
Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών (μαζί με τον τουρισμό) προβλέπεται να αυξηθούν κατά 5,6%, με ρυθμό υπερδιπλάσιο από την αύξηση 2,7% που καταγράφουν φέτος. Σημαντική αύξηση αναμένεται και στις εισαγωγές, αν και σχετικά ισορροπημένη σε σύγκριση με την αύξηση των ελληνικών εξαγωγών.
Οι παράγοντες αυτοί αναμένεται να ενισχύσουν ακόμα περισσότερο την ανάπτυξη, όπως και την ιδιωτική κατανάλωση των νοικοκυριών. Σε καθαρή βάση αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,3%, ποσοστό πάντως μικρότερο από το 2,9% που αυξήθηκε πέρυσι.
2024: Τι προβλέπει ο νέος Προϋπολογισμός για την ελληνική οικονομία
Παροχές στην τσέπη
Ο νέος Προϋπολογισμός ενσωματώνει και πολλές ακόμα παροχές για μισθωτούς και συνταξιούχους, οι οποίες είχαν προαναγγελθεί από τον πρωθυπουργό στη ΔΕΘ.
Με τα νέα δεδομένα:
1 Δημόσιο: Με το νέο Μισθολόγιο οι εργαζόμενοι το 2024 θα πάρουν αύξηση 70 ευρώ στον βασικό μισθό, επίδομα τέκνων στο Δημόσιο (20-50 ευρώ), έμμεση αύξηση λόγω έκπτωσης φόρου σε όσους έχουν παιδιά (6,5-18 ευρώ) ή και μεγαλύτερες αυξήσεις όσοι υπηρετούν σε θέσεις ευθύνης.
2 Κύριες συντάξεις: Θα αυξηθούν τουλάχιστον 3% (περίπου 10-25 ευρώ τον μήνα).
3 Ιδιωτικός τομέας: Από τον Φεβρουάριο ξεκινούν να καταβάλλονται ξανά οι τριετίες (αύξηση 78 ευρώ μεικτά) ενώ τον Απρίλιο θα δουν αύξηση και όσοι αμείβονται με τα ελάχιστα όρια των συλλογικών συμβάσεων (τουλάχιστον από 20 έως 40 ευρώ στον κατώτατο μισθό).
Μέσα στη χρονιά αυξάνονται επίσης τα επιδόματα ΟΠΕΚΑ και ΔΥΠΑ/ΟΑΕΔ κατά 10-15 ευρώ, το επίδομα μητρότητας για επαγγελματίες και αγρότισσες (έως 630 ευρώ τον μήνα) ενώ μειώνεται 10% ο ΕΝΦΙΑ σε όσους κάνουν ασφάλιση κατοικίας (ελάφρυνση 25-100 ευρώ).
Κίνδυνοι
Παρ’ όλα αυτά, στο κείμενο του νέου Προϋπολογισμού καταγράφονται και κίνδυνοι για τη διαμόρφωση του ρυθμού ανάπτυξης τόσο για το 2023 όσο και για το 2024. Αυτοί συνοψίζονται στο ενδεχόμενο περαιτέρω επιβράδυνσης της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας οικονομίας, στις δυσμενείς διεθνείς γεωπολιτικές εξελίξεις (Μέση Ανατολή, Ουκρανία), στη διατήρηση του πληθωρισμού σε υψηλότερα του αναμενομένου επίπεδα, στην όξυνση της ενεργειακής κρίσης, σε ακραία κλιματικά φαινόμενα, στη συνέχιση της αύξησης των επιτοκίων από την ΕΚΤ και την πορεία απορρόφησης των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Στον αντίποδα, το καλό σενάριο για τη νέα χρονιά θα ήταν μια ταχύτερη του αναμενομένου αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, ακόμη και μια ευνοϊκότερη εξέλιξη της τουριστικής κίνησης το 2024, που θα μπορούσαν να συμβάλουν σε ακόμα υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης, πάνω από το 3% του ΑΕΠ.
