Τεχνάσματα για να αποφύγουν τη χρήση της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας επινοούν οι επιχειρηματίες του τουρισμού και της εστίασης, ένα μέτρο που κατά τα άλλα έχει αποφέρει θετικά αποτελέσματα μόλις ένα μήνα μετά την επίσημη εφαρμογή του στους δύο κλάδους. Συγκεκριμένα, οι δηλωθείσες υπερωρίες αυξήθηκαν κατά 637% στον τουρισμό και κατά 55% στην εστίαση, που σημαίνει ότι όλο το προηγούμενο διάστημα οι εργαζόμενοι δεν πληρώνονταν τις υπερωρίες τους ή ελάμβαναν πρόσθετες «μαύρες» αμοιβές.
Αναλυτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει παρουσιάσει η υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως, μετά τον τουρισμό που κρατάει τα ηνία, μεγάλη αύξηση των υπερωριών που δηλώθηκαν από τη μία μέρα στην άλλη λόγω της εφαρμογής της ψηφιακής κάρτας εμφανίζουν τον Μάρτιο το Λιανικό Εμπόριο (+97,2%), η Βιομηχανία (+81%) και τα Σούπερ Μάρκετ (+20,1%).
Ωστόσο, σύμφωνα με τις καταγγελίες που έχει συγκεντρώσει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στον Επισιτισμό – Τουρισμό (ΠΟΕΕΤ), οι τακτικές αποφυγής του μέτρου που χρησιμοποιούν οι εργοδότες είναι οι εξής:
■ Συγκεντρώνουν τις κάρτες των εργαζόμενων στο γραφείο προσωπικού και τις χτυπούν κατά βούληση ώστε να φαίνονται λιγότερες ή και μηδενικές επιπλέον ώρες εργασίας. Το σύστημα «Εργάνη» που παραλαμβάνει τα καθημερινά «χτυπήματα» από την ψηφιακή κάρτα διαπιστώνει ότι τόσο η ώρα εισόδου όσο και η ώρα εξόδου από την εργασία είναι καθ’ όλα νόμιμη. Ομως το «χτύπημα» δεν έχει γίνει από τον εργαζόμενο, αλλά από τον εργοδότη ή από τον προϊστάμενο ενός τμήματος μιας επιχείρησης.
■ Βαφτίζουν διευθυντικό στέλεχος οποιονδήποτε υπάλληλο ώστε να μην έχει την υποχρέωση να χτυπήσει κάρτα. Ωστόσο, ο νόμος ορίζει ρητά ότι για να χαρακτηριστεί κάποιος εργαζόμενος διευθυντικό στέλεχος πρέπει να αμείβεται με τον 6πλάσιο ή 8πλάσιο μισθό σε σχέση με τους άλλους υπαλλήλους.
■ Χτυπούν την κάρτα κατά την αποχώρησή τους στο πλαίσιο του ωραρίου και στη συνέχεια επιστρέφουν από την πίσω πόρτα για να συνεχίσουν να δουλεύουν υπερωριακά, χωρίς φυσικά να πληρωθούν για την επιπλέον απασχόληση.
■ Ξενοδοχεία της Βόρειας Ελλάδας λειτουργούν υπό την ομπρέλα άλλων επιχειρήσεων, όπως για παράδειγμα κατασκευαστικών, ώστε να διατηρούν άλλο κωδικό δραστηριότητας (ΚΑΔ) και να εξαιρούνται από την εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας.
■ Σε μεγάλα τουριστικά νησιά είναι συχνό το φαινόμενο να φεύγει, για παράδειγμα, ο υπάλληλος της ρεσεψιόν στις 11 το βράδυ και να επιστρέφει στις 6 το πρωί χωρίς να έχουν μεσολαβήσει 11 ώρες ανάπαυσης, όρος που προβλέπεται ρητά από τη σχετική Κοινοτική Οδηγία η οποία έχει ενσωματωθεί στο Εθνικό Δίκαιο.
■ Λόγω της έλλειψης εργαζομένων συχνά καλούνται σε εργασία υπάλληλοι που έχουν ρεπό. Δίνεται όμως η οδηγία σε αυτές τις ειδικές περιπτώσεις οι εργαζόμενοι να μη χτυπήσουν κάρτα.
Πάντως, σύμφωνα με την Ανεξάρτητη Αρχή της Επιθεώρησης Εργασίας, στις κατά τόπους επιθεωρήσεις δεν έχουν φτάσει οι συγκεκριμένες καταγγελίες -λογικό αν κάποιος απειλείται με απόλυση- παρότι οι παραβάσεις που σχετίζονται με την ψηφιακή κάρτα βρίσκονται σταθερά στη 2η θέση των παραβάσεων επί εργασιακών θεμάτων. Μόνο κατά τον προηγούμενο μήνα, σχεδόν 6 στις 10 παραβάσεις (57,6%) σχετίζονται με το ωράριο απασχόλησης και την καταγραφή των ωρών άφιξης και αποχώρησης από τους χώρους εργασίας.
Aλλά και στο σύστημα «Εργάνη» ελέγχουν εξονυχιστικά όλες εκείνες τις περιπτώσεις που ενέχουν κίνδυνο παραβατικότητας. Κυρίως, ελέγχουν την ακριβή ώρα χτυπήματος της κάρτας. Αν διαπιστώνεται πως για την ίδια επιχείρηση μεγάλος αριθμός από ψηφιακές κάρτες έχουν ίδια ώρα εισόδου ή αποχώρησης, τότε στις εταιρείες αυτές στέλνεται έλεγχος. Ο λόγος είναι ότι σε τέτοιες περιπτώσεις υπάρχει ο κίνδυνος οι κάρτες να χρησιμοποιούνται από τον προϊστάμενο ενός τμήματος ή από τον ίδιο τον ιδιοκτήτη αν πρόκειται για πολύ μικρή επιχείρηση.
Κενές θέσεις
Ως προς τις κενές θέσεις εργασίας στον τουρισμό και την εστίαση, το πρόβλημα εντείνεται καθώς βαδίζουμε προς το peak της τουριστικής περιόδου. Oι ελλείψεις σε προσωπικό φτάνουν τις 85.000, οδηγώντας τους επιχειρηματίες του τουρισμού σε απόγνωση. Δυσεύρετοι είναι οι σεφ, οι καμαριέρες, therapy spa και front office υπάλληλοι.
Σημαντικό παραμένει επίσης το πρόβλημα της διαμονής των εποχικών. Για τις νέες μονάδες που χτίζονται ο νόμος προβλέπει υποχρεωτικά τη δημιουργία καταλυμάτων για το προσωπικό. Ομως όσοι δουλεύουν στις υπάρχουσες μονάδες διαμένουν σε υποτυπώδη καταλύματα, 5-6 μαζί, σε κοντέινερ και σε αποθήκες».
Oι μετακλήσεις εργαζομένων από τρίτες χώρες που εγκρίνει η κυβέρνηση -φέτος εγκρίθηκαν 89.000- σύμφωνα με τους επιχειρηματίες είναι σταγόνα στον ωκεανό. Το παράδοξο είναι ότι ενώ οι εγκρίσεις, για παράδειγμα στον τουρισμό, έχουν πλαφονάρει, δηλαδή έχουν εγκριθεί οι 6.000-7.000 θέσεις που αναλογούν στον κλάδο, οι υποψήφιοι εργαζόμενοι… αγνοούνται καθώς ζουν ακόμα την οδύσσεια της γραφειοκρατικής διαδικασίας μέχρι να αναλάβουν εργασία στην Ελλάδα, συχνά Αύγουστο – Σεπτέμβριο, που είναι δώρον άδωρον αφού η τουριστική περίοδος βρίσκεται στο τέλος της.
Σε πρόσφατη σύσκεψη των εμπλεκομένων στον τουρισμό, η υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως τόνισε ότι εν πρώτοις ζητούμενο είναι η εξάντληση του εγχώριου πολύτιμου ανθρώπινου δυναμικού. Σημαντικά εργαλεία σε αυτή την προσπάθεια είναι η εφαρμογή του JOBmatch, της πλατφόρμας διασύνδεσης επιχειρήσεων και υποψήφιων εργαζόμενων στον τουρισμό, αλλά και ο θεσμός «Ημέρες Καριέρας» της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ).
Σύμφωνα με τους εκπροσώπους των εργαζομένων, πρωταγωνιστικό ρόλο στην προσέλκυση Ελλήνων εποχικών θα παίξει το θέμα του εποχικού επιδόματος ανεργίας, η δομή του οποίου σχεδιάζεται να αλλάξει. Σήμερα η επιδότηση διαρκεί μόνο τρεις μήνες και αυτό οδηγεί τους εποχικά απασχολούμενους στη «μαύρη» εργασία. Η ομοσπονδία έχει προτείνει η επιδότηση να διαρκεί όσο και ο χρόνος της εποχικής απασχόλησης, με ταβάνι τους 5 μήνες και προϋπόθεση τα 150 ένσημα.
