Μια από τις πιο δυναμικά μεταλλασσόμενες βιομηχανίες στον χώρο της ψυχαγωγίας και του θεάματος είναι αναμφισβήτητα η μουσική. Από την κορύφωση του δισκογραφικού «πυρετού» στις αρχές της δεκαετίας του 2000 μέχρι τη σημερινή κατάσταση, όπου οποιαδήποτε απτή μορφή μουσικών προϊόντων μοιάζει βγαλμένη από το… μουσείο, η απόσταση είναι χαώδης. «Οι δισκογραφικές εταιρείες άργησαν να καταλάβουν την αλλαγή και μάλιστα για αρκετά χρόνια την πολέμησαν μέσα από τις μεγάλες καμπάνιες κατά της πειρατείας κ.ο.κ. Στην πραγματικότητα, θα έπρεπε να την αγκαλιάσουν, όπως έγινε αργότερα με το Spotify και τις υπόλοιπες υπηρεσίες, και έτσι να γλιτώσουν μέρος, τουλάχιστον, μιας σχεδόν 15ετούς κρίσης», μας λέει ο Μιχάλης Πετυχάκης, επικεφαλής του ελληνικού τμήματος της Orfium, εταιρείας με έδρα το Λος Αντζελες η οποία δραστηριοποιείται στον τομέα της απόδοσης πνευματικών δικαιωμάτων από το YouΤube.
Η εταιρεία, που ιδρύθηκε πριν από έξι χρόνια με διαφορετική ταυτότητα, ως ανταγωνιστική της πλατφόρμας Soundcloud, μετεξελίχθηκε σε «έξυπνη» υπηρεσία που εντοπίζει διαφυγόντα κέρδη για τους πελάτες της στον «ωκεανό» της μεγαλύτερης πλατφόρμας βίντεο στον κόσμο. Για να το πούμε απλά: όταν κάποιος χρήστης ανεβάζει μια ανεπίσημη εκδοχή ενός τραγουδιού ή ακόμα χρησιμοποιεί ένα κομμάτι, π.χ., στο βίντεο μαγειρικής του ή κάνει μια δική του διασκευή (πολύ δημοφιλές τελευταία), τότε προκύπτουν πνευματικά δικαιώματα τα οποία πολύ συχνά δεν καταβάλλονται στους δικαιούχους. Μέσω ενός αλγορίθμου τεχνητής νοημοσύνης, ο οποίος εξελίσσεται δυναμικά, η Orfium εντοπίζει αυτά τα δικαιώματα και φροντίζει να τα επισημαίνει στο YouΤube προκειμένου να αποδοθούν στους πελάτες της.
Δημοκρατικό μοντέλο
Στους τελευταίους συγκαταλέγονται κεντρικοί πυλώνες της παγκόσμιας μουσικής βιομηχανίας, όπως η Sony Music και η Warner, ενώ τη χρονιά που πέρασε υπολογίζεται πως η εταιρεία εντόπισε και απέδωσε κάτι λιγότερο από 200 εκατ. δολάρια σε δικαιώματα. «Η μουσική είναι πλέον ένα παγκόσμιο προϊόν, το οποίο διαμοιράζεται μέσα από ένα περίπλοκο δίκτυο που έχει να κάνει με τις πλατφόρμες, τα νομικά καθεστώτα που ισχύουν σε κάθε τόπο και πολλούς άλλους παράγοντες. Πρόκειται για τη φυσική εξέλιξη του ψηφιακού μετασχηματισμού της βιομηχανίας. Ο όγκος του υλικού έχει πολλαπλασιαστεί και αρκετές χώρες δεν έχουν προλάβει να δημιουργήσουν το κατάλληλο πλαίσιο· όσο κλείνουν, πια, τα μέτωπα, απομένει βασικά το πρόβλημα της διαχείρισης των δεδομένων, ώστε να αποδίδονται σωστά τα χρήματα στους δημιουργούς. Το YouΤube, από την πλευρά του, είναι ένα “χάος”, όπου τα έσοδα προκύπτουν από τις θεάσεις και τη διαφημιστική μονάδα κάθε περιοχής. Κατά τη γνώμη μου, πρόκειται για πολύ ωραία εξέλιξη για τη μουσική. Μιλάμε για ένα πιο δημοκρατικό μοντέλο, το οποίο μπορεί επιπλέον να παραγάγει περισσότερα κέρδη για όλους τους εμπλεκομένους», παρατηρεί ο Γιάννης Σταθακόπουλος, επίσης στέλεχος της Orfium, με πολυετή εμπειρία στον χώρο.
Ως γνωστόν, βέβαια, τα σύγχρονα μέσα, όπως το YouΤube, το Spotify κ.λπ., έχουν αλλάξει τον τρόπο που καταναλώνεται αλλά και επικοινωνείται η μουσική. «Την πρώτη φορά που παίχτηκαν “Τα βεγγαλικά σου μάτια” του Νταλάρα ήταν σε μια συναυλία που ήμουν μέσα. Θυμάμαι ότι τότε έπρεπε να περιμένεις τρεις εβδομάδες για να βγει ο δίσκος με το τραγούδι. Τώρα, πολλές φορές, μπορείς να παρακολουθήσεις ακόμα και τη δημιουργία ενός κομματιού μέσα από τις αναρτήσεις των καλλιτεχνών και, φυσικά, αρκετά από αυτά κάνουν πρεμιέρα στο YouΤube. Ολα με το πάτημα ενός κουμπιού στο κινητό σου», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Γιώργος Μυζάλης, ο οποίος συμπληρώνει την ελληνική τριανδρία της Orfium, που συνολικά απασχολεί περισσότερους από 100 υπαλλήλους στη χώρα μας.
Ολιστική προσέγγιση
Από την κουβέντα με τους τρεις τους γίνεται φανερό πόσο σημαντική είναι για ένα μουσικό σήμερα η ολιστική προσέγγιση του έργου και της επικοινωνίας του, κυρίως από μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πλατφόρμες, ώστε να έχει τα μέγιστα οικονομικά κέρδη. «Δεν είναι τυχαίο ότι, στην Ελλάδα, τα περισσότερα χρήματα αυτή τη στιγμή από το YouΤube βγάζουν καλλιτέχνες όπως ο SΝΙΚ, που έχουν συνεχή παρουσία στα ψηφιακά ΜΜΕ και ταυτόχρονα μια βάση (νεαρών) θαυμαστών που είναι όλη μέρα πάνω από τα κινητά τους», σημειώνει ο Μιχάλης Πετυχάκης.
Οσο για την ελληνική πραγματικότητα, όπου στον χώρο των πνευματικών δικαιωμάτων έχουμε αυτό τον καιρό και διαμάχες, φαίνεται πως υπάρχει κυρίως ζήτημα… μεγέθους: «Για να είμαστε ειλικρινείς, η χώρα μας αποτελεί μικρή αγορά σε σύγκριση με άλλες (ΗΠΑ, ισπανόφωνες) στις οποίες δραστηριοποιείται η εταιρεία μας. Θέλουμε πάντως να εξερευνήσουμε τις δυνατότητες και είναι πρόθεσή μας να δουλέψουμε και με πελάτες από την Ελλάδα, εφόσον φυσικά και εκείνοι είναι πρόθυμοι να κυνηγήσουν το θέμα των δικαιωμάτων», καταλήγει ο κ. Πετυχάκης.
«Ξεκλειδώνοντας» εκατομμύρια δολάρια
Εχοντας πίσω του οκταετή θητεία ως επικεφαλής του ψηφιακού κλάδου της Universal, ο CEO της Orfium, Ρομπ Γουέλς (φωτ. αριστερά), είναι από τους ανθρώπους με τη μεγαλύτερη γνώση σε αυτό τον τομέα. Πιστεύει ότι τα ψηφιακά μέσα μπορούν να αποδειχθούν πιο κερδοφόρα για τους δημιουργούς σε σύγκριση με την παλαιότερη κορυφαία στιγμή της παραδοσιακής δισκογραφίας;
«Είναι αναπόφευκτο ότι τα ψηφιακά μέσα θα “γεννήσουν” περισσότερα έσοδα για τους καλλιτέχνες της μουσικής σε σύγκριση με το πικ της αγοράς φυσικών φορέων, πίσω στο 1999. Η βιομηχανία σημειώνει ανάπτυξη εδώ και πέντε συνεχόμενα χρόνια. Πρώτον, όλο και περισσότεροι άνθρωποι ακούν μουσική από νόμιμες πηγές, είτε πρόκειται για συνδρομητικές υπηρεσίες είτε για ελεύθερες, που χρηματοδοτούνται από διαφημίσεις. Δεύτερον, εξακολουθούν να εμφανίζονται νέες υπηρεσίες, παρά την κυριαρχία του Spotify, της Apple, της Google και της Amazon, οι οποίες προσελκύουν κοινό δίνοντάς του πρόσβαση σε μουσική και στη συνέχεια η μουσική αυτή αποκτά εμπορική αξία με κάποιο τρόπο.
»Πάρτε για παράδειγμα την αύξηση των υπηρεσιών UGC (user generated content), όπως το TikTok ή το Twitch, ή εφαρμογών γυμναστικής, όπως το Peloton ή το Tonal, που χρησιμοποιούν μουσική για την οποία οφείλουν να πληρώνουν δικαιώματα. Τέλος, υπάρχουν νέες αγορές, που αναδεικνύονται τώρα, στις οποίες παλαιότερα κυριαρχούσε η μουσική πειρατεία. Η μετάβαση στο ψηφιακό περιβάλλον μετατρέπει αυτές τις πειρατικές αγορές σε νόμιμες».
Πώς βλέπει, όμως, τη σύγχρονη αποστολή της εταιρείας; «Η Orfium θεωρείται κορυφαία εταιρεία τεχνολογίας, έχοντας στο δυναμικό της εξαιρετικούς επιστήμονες, προγραμματιστές και μηχανικούς. Εργαζόμαστε για τέσσερις από τις έξι μεγάλες εκδοτικές εταιρείες μουσικής παγκοσμίως, τέσσερις διεθνείς οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης, σημαντικούς διανομείς των ΗΠΑ και μια μεγάλη λίστα ανεξάρτητων και μεμονωμένων τραγουδοποιών και δημιουργών. Στα τρία χρόνια παρουσίας μας σε αυτό τον χώρο έχουμε “ξεκλειδώσει” έσοδα εκατοντάδων εκατ. δολαρίων, τα οποία έχουν καταλήξει στην κοινότητα καλλιτεχνών και τραγουδοποιών μέσω των πελατών μας. Είμαστε πολύ υπερήφανοι για αυτό το επίτευγμα και αυτό που μας παρακινεί περισσότερο από οτιδήποτε άλλο είναι να βρούμε χρήματα για τους δημιουργούς, ειδικά αυτή την εποχή της πανδημίας».
