Στο τέλος μιας εκρηκτικής εβδομάδας σε Στρασβούργο και Βρυξέλλες, αλλά και στις χώρες με τα άμεσα εμπλεκόμενα πρόσωπα, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, το Politico επιχειρεί να συνοψίσει τα δεδομένα της υπόθεσης του Qatargate, που έχει συγκλονίσει τον πυρήνα της Ε.Ε.
Πέρα από την ανασκόπηση των γεγονότων, το δημοσίευμα μιλά για τις συνθήκες που οδήγησαν σε ένα «αναμενόμενο» σκάνδαλο, τους κινδύνους που κρύβει για το μέλλον της Ένωσης, έναν χρόνο πριν τις ευρωεκλογές, αλλά και τα διλήμματα που αντιμετωπίζει ο ηγετικός πυρήνας του μπλοκ, σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη γεωπολιτική συγκυρία για την Ευρώπη. Διερωτάται, δε, με νόημα: «Μήπως είναι ήδη πολύ αργά την Ε.Ε.;».
«Ήταν θέμα χρόνου»
Όταν το σκάνδαλο ξέσπασε, υπήρξε η αίσθηση ότι πρόκειται για μια κρίση που ήταν θέμα χρόνου να πυροδοτηθεί, σχολιάζει το Politico. Oι «υπερασπιστές» της διαφάνειας κρούουν «καμπανάκια» εδώ και χρόνια για χαλαρούς κανόνες, αλλά και αδυναμίες στην επιβολή και εφαρμογή τους.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελεί εδώ και καιρό πόλο έλξης για λομπίστες και εκπροσώπους συμφερόντων που θέλουν να ακουστεί η φωνή τους σε ένα από τα κέντρα εξουσίας της Ε.Ε. Αν και το ΕΚ έχει αναμφισβήτητα τη μικρότερη επιρροή από τα θεσμικά όργανα της Ένωσης, η ισχύς του έχει αυξηθεί από το 2009, όταν, υπό ένα νέο πλαίσιο, οι 705 νομοθέτες απέκτησαν την εξουσία να διαμορφώνουν τη νομοθεσία — συνήθως, μάλιστα, στα τελικά της στάδια. Και το σημαντικότερο, υπό τη σκιά των όσων αποκαλύφθηκαν και μένει να έρθουν στο φως, το ΕΚ προσφέρει ένα υψηλόβαθμο φόρουμ για τον δημόσιο διάλογο.
Το Politico αναφέρεται ιδιαίτερα στις επίμαχες δηλώσεις της Εύας Καϊλή, που είχε χαρακτηρίσει το Κατάρ (το οποίο εξακολουθεί να αρνείται οποιαδήποτε εμπλοκή) ως «πρωτοπόρο στα εργασιακά δικαιώματα». Μια ιδιαίτερα αντιδημοφιλής άποψη στο Στρασβούργο και τις Βρυξέλλες, δεδομένων των εκατοντάδων δημοσιευμάτων για τις συνθήκες εργασίας και τους θανάτους εργατών την περίοδο προετοιμασίας του Παγκοσμίου Κυπέλλου.
Η τοποθέτηση της Ελληνίδας ευρωβουλευτή προκάλεσε ερωτηματικά και για τον ρόλο των ΜΚΟ. Ιδιαίτερα η οργάνωση «Fight Impunity», του γνωστού πλέον Πιερ Αντόνιο Παντσέρι, βρέθηκε στο προσκήνιο και ο ίδιος, όπως και η Καϊλή με τον σύζυγό της, Φρανσέσκο Τζόρτζι, κατέληξαν υπό κράτηση.
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, το συγκεκριμένo think tank δεν βρισκόταν στο επίσημο μητρώο διαφάνειας, όσον αφορά το lobbying, αλλά κατόρθωσε να κερδίσει σημαντικές προσβάσεις, ιδιαίτερα μέσω της ειδικής υποεπιτροπής του ΕΚ για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Την ημέρα που το ΕΚ πραγματοποίησε την τελευταία συνεδρίαση της χρονιάς στο Στρασβούργο, το σοκ μεταξύ των μελών του ήταν κάτι παραπάνω από εύγλωττο, σχολιάζει το Politico. «Βρισκόμαστε σε έναν τόπο εγκλήματος, με σφραγισμένα γραφεία, συναδέλφους στην φυλακή, αντιμέτωποι με την κατηγορία ότι τουλάχιστον ένας από εμάς έγινε Δούρειος Ίππος διαφθοράς και ξένων παρεμβάσεων», είπε η Γερμανίδα ευρωβουλευτής Χάνα Νόιμαν, αποτυπώνοντας τα συναισθήματα πολλών στην αίθουσα.
Φόβοι για έκρηξη του ευρωσκεπτικισμού
Ενώ στο σκάνδαλο τυπικά εμπλέκεται μόνον ένας θεσμός της Ε.Ε., η απειλή για σύνολο της Ένωσης και της πολιτικής της είναι ξεκάθαρος. Επιπλέον, συνεχίζει, το δημοσίευμα, το τάιμινγκ δεν θα μπορούσε να είναι χειρότερο. Την Πέμπτη οι 27 ηγέτες συναντήθηκαν για την τελευταία Σύνοδο Κορυφής της χρονιάς. Η υπόθεση δεν βρισκόταν στην ατζέντα, ωστόσο το Qatargate εν τέλει, αναμενόμενα, επισκίασε τα πάντα. Όπως περιγράφει, μάλιστα, το ρεπορτάζ, όταν έκλεισαν οι πόρτες, μετά τα επίμονα ερωτήματα των δημοσιογράφων κατά την προσέλευση των ηγετών, «επικράτησε κλίμα τρόμου μεταξύ των προέδρων και πρωθυπουργών».
Η μεγαλύτερη ζημιά, άλλωστε, έχει να κάνει με τον ευρωσκεπτικισμό, που πάντοτε παραμένει (μέσω διάφορων εκπροσώπων) μια σταθερή τάση στην Ένωση. Με τις επόμενες ευρωεκλογές να είναι προγραμματισμένες για το 2024, υπάρχει μεγάλη ανησυχία στις Βρυξέλλες ότι το σκάνδαλο θα μετατρέψει τους εκπροσώπους της τάσης αυτής σε σκληρούς πυρήνες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν τους ψηφοφόρους σε αντιευρωπαϊκά κόμματα.
Η πρόεδρος του ΕΚ, Ρομπέρτα Μετσόλα υποσχέθηκε ένα νέο σχέδιο, από το νέο έτος, για να ενισχύσει τις «ασπίδες ηθικής». Ταυτόχρονα, οι πιέσεις προς την επικεφαλής της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, να επιταχύνει το δικό της πλάνο για δημιουργία μιας ισχυρής αρχής διαφάνειας για το σύνολο της Ε.Ε., είναι πλέον πολύ πιο ισχυρές.
Ωστόσο, υπογραμμίζει με νόημα το Politico, πρόκειται για ένα σχέδιο που προαναγγέλθηκε πριν από… τρία χρόνια και με δεδομένους τους εξαντλητικά αργούς ρυθμούς με τους οποίους κινούνται οι Βρυξέλλες στη λήψη αποφάσεων, ο προβληματισμός είναι πολύ έντονος.
To ενεργειακό θέτει σκληρά διλήμματα
Επιπλέον, τονίζεται στο δημοσίευμα, θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν ένας ακόμη λόγος για τον το οποίο οι Ευρωπαίοι ηγέτες ίσως έχουν δεύτερες σκέψεις για άμεση δράση απέναντι στο σκάνδαλο: το γεγονός ότι η Ε.Ε. αυξάνει συνεχώς την εξάρτησή του από το Κατάρ όσον αφορά τις προμήθειες αερίου, σε μια περίοδο κατά την οποία αναζητεί απεγνωσμένα εναλλακτικές επιλογές έναντι της Ρωσίας.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ βρέθηκε πρόσφατα στα εγκαίνια της ευρωπαϊκής πρεσβείας στη Ντόχα και μίλησε για την ανάγκη «παραγωγικής συνεργσίας» με το Κατάρ. Αυτή την εβδομάδα, ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας, Ρόμπερτ Χάμπεκ υπογράμμισε ότι το Βερολίνο θέλει να διατηρήσει τις προμήθειες αερίου από την αραβική χώρα, παρά το ξέσπασμα του σκανδάλου. Πρόκειται, συνεπώς, για μια άσκηση ισορροπίας, εν πολλοίς μεταξύ ηθικής και σκληρής ενεργειακής πραγματικότητας.
Τις επόμενες ημέρες, συνεχίζει το ρεπορτάζ, θα συνεχιστεί εντός η Ε.Ε. και η… υπαρξιακή ενδοσκόπηση, όσο συνεχίζονται και οι έρευνες. Τα επόμενα 24ωρα, άλλωστε, θα υπάρξει και η πολυαναμενόμενη απόφαση για την προφυλάκιση ή μη της Εύας Καϊλή, που εξακολουθεί να αρνείται της κατηγορίες.
«Ό,τι κι αν ακολουθήσει στην έρευνα του Βέλγου εισαγγελέα, για ένα από τα θύματα της υπόθεσης – την τραυματισμένη αξιοπιστία της Ε.Ε. – ίσως είναι ήδη πολύ αργά…», καταλήγει, με εμφανή σκεπτικισμό, το δημοσίευμα του Politico.
