Σε τρεις μόλις εβδομάδες, οι παραδόσεις ρωσικού ντίζελ μέσω της θαλάσσιας οδού θα απαγορευτούν. Τα ερωτήματα που δημιουργούνται για την Ευρώπη είναι πολλαπλά. Από πού θα το εισάγει; Θα είναι αρκετό; Μήπως υπάρχει κίνδυνος δημιουργίας κρίσης καυσίμων;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εισήγαγε περίπου 220 εκατομμύρια βαρέλια ντίζελ από τη Ρωσία πέρυσι, σύμφωνα με στοιχεία της Vortexa Ltd. τα οποία συγκέντρωσε το Bloomberg. To ντίζελ είναι εξαιρετικά σημαντικό για την οικονομία της Ευρωζώνης αφού κινεί τα πάντα.
Το μεγαλύτερο μέρος των εισαγωγών αυτών θα απαγορευτούν ως μέρος των κυρώσεων κατά της Ρωσίας για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η αναπλήρωση των αποθεμάτων, όμως, η οποία σύμφωνα με το Bloomberg ισοδυναμεί με 14.000 πισίνες Ολυμπιακών διαστάσεων γεμάτες με ντίζελ, θα αποδειχθεί δύσκολη.
Οι προσπάθειες έχουν ήδη ξεκινήσει. Το 2021, πάνω από το 50% των εισαγωγών ντίζελ προς την Ε.Ε. και την Βρετανία προέρχονταν από τη Ρωσία. Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022, το ποσοστό αυτό είχε μειωθεί στο 40%, λόγω της διαφοροποίησης των εισαγωγών από εναλλακτικές όπως η Σαουδική Αραβία και η Ινδία.
Σύμφωνα με τον Γιουτζίν Λιντέλ, επικεφαλή του τομέα προϊόντων διύλισης της συμβουλευτικής Facts Global Energy, «οι απολεσθέντες ρωσικές ροές ντίζελ δύναται να αντικατασταθούν».
Οι εναλλακτικές
Η πιο προφανής εναλλακτική πηγή ντίζελ είναι η Μέση Ανατολή. Βρίσκεται κοντά στην Ευρώπη, ιδιαίτερα δεδομένης της Μεσογειακής «οδού» και βρίθει με τεράστιες μονάδες διύλισης οι οποίες έχουν άμεση πρόσβαση σε εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου. Η Abu Dhabi National Oil Co., έχει ήδη συνάψει συμφωνία εξαγωγής ντίζελ προς τη Γερμανία.
Η Ινδία και οι ΗΠΑ έχουν επίσης αυξήσει τις παραδόσεις ντίζελ προς την Ευρώπη τις τελευταίες εβδομάδες. Τα διυλιστήρια των ΗΠΑ αναμένεται να παράγουν ρεκόρ διυλισμένων προϊόντων φέτος, κάτι το οποίο συμπεριλαμβάνει το ντίζελ κίνησης. Η σημαντικότερη εναλλακτική πηγή, όμως, ενδέχεται να είναι η Κίνα.
«Η εσωτερική πολιτική της Κίνας ενδέχεται να αποτελέσει και τον κρυφό άσο στο μανίκι της Ευρώπης», τόνισε ο Μαρκ Ουίλιαμς της Wood Mackenzie Ltd., προσθέτοντας πως «η χώρα κατέχει το μεγαλύτερο ποσοστό πλεονάσματος διυλιστικής ικανότητας παγκοσμίως».
Η εξαγωγή ντίζελ από την Κίνα έχει αυξηθεί δραματικά τους τελευταίους μήνες. Αν και μόλις ένα μικρό ποσοστό προορίζεται για την Ευρώπη, οι Κινέζοι παραγωγοί έχουν αυξήσει την παραγωγή τους, κάτι το οποίο μπορούν να χρησιμοποιήσουν για την τροφοδοσία της Γηραιάς Ηπείρου όταν κι αν το επιλέξουν.
Οι εξαγωγές ντίζελ από την Κίνα θα μπορούσαν να αγγίξουν τα 400.000 με 600.000 βαρέλια/ημέρα το α’ εξάμηνο του έτους, όπως τόνισε ο Ουίλιαμς, κάτι το οποίο ισοδυναμεί με τη συνολική απώλεια των ρωσικών ροών.
Τα προβλήματα
Υπάρχει, όμως, και η πιθανότητα πως οι κυρώσεις της Δύσης ενδέχεται να μειώσουν δραματικά την παροχή ντίζελ στην παγκόσμια αγορά. Εάν η Ρωσία δεν καταφέρει να ανακαλύψει νέους αγοραστές για το ντίζελ της, τότε μπορεί να προχωρήσει σε μείωση του επιπέδου παραγωγής της, κάτι το οποίο θα δημιουργήσει τριβές στην ευρύτερη αγορά.
Ακόμα κι αν υπάρχουν αρκετοί αγοραστές, όμως, η εξαγωγή του ντίζελ από τη Ρωσία ενδέχεται να αποδειχθεί προβληματική. Πολλές ναυτιλιακές ανησυχούν για τυχόν παραβίαση των κυρώσεων της Δύσης και του πλαφόν στις τιμές του αργού που έχει θέσει το γκρουπ των G7 στα $60/βαρέλι. Σημειωτέον πως παρόμοιο πλαφόν δεν έχει τεθεί, ακόμη, για τα προϊόντα διύλισης.
Παρ’ όλα αυτά, εάν το επίπεδο αυτό μειωθεί περαιτέρω, πολλές ναυτιλιακές δε θα μπορέσουν να συνεχίσουν τις παραδόσεις ρωσικού πετρελαίου κανονικά, αφού δε θα έχουν πρόσβαση στην ασφάλιση μέσω εταιρειών που εδράζονται στα κράτη του γκρουπ των G7.
Η ζήτηση
Η άλλη πλευρά του «νομίσματος» είναι το ερώτημα το οποίο αφορά τη ζήτηση για ντίζελ στην Ε.Ε.
Οι ηπιότερες από τις αναμενόμενες καιρικές συνθήκες το φετινό χειμώνα έχουν παίξει σημαντικό ρόλο, μειώνοντας τη ζήτηση του πετρελαίου θέρμανσης αλλά και τις τιμές του φυσικού αερίου το οποίο με τη σειρά του έχει πολλαπλά οφέλη για τη βιομηχανία διύλισης.
Σύμφωνα με τον ρεπόρτερ της Argus Media Ltd., Μπένεντικτ Τζορτζ, «η μακροοικονομική επιβράδυνση έχει μειώσει τη ζήτηση για ντίζελ στην Ευρώπη τουλάχιστον κατά 5% σε ετήσιο επίπεδο. Κατά τη διάρκεια της κρίσης του 2008, η ζήτηση για ντίζελ μειώθηκε κατά 10% σε ετήσιο επίπεδο».
Την ίδια στιγμή, η Goldman Sachs Group δεν προβλέπει, πια, δημιουργία ύφεσης στην Ευρωζώνη, δεδομένων των πρόσφατων θετικών, επικαιροποιημένων μακροοικονομικών στοιχείων.
Ο ρόλος της Τουρκίας
Οι «τρίτες» χώρες θα παίξουν κι αυτές σημαντικό ρόλο στην αντιστάθμιση των επιπτώσεων που θα δημιουργήσει το εμπάργκο.
Η Τουρκία, για παράδειγμα, η οποία δεν είναι μέρος της Ε.Ε., θα μπορούσε να εισάγει μεγάλες ποσότητες ρωσικού ντίζελ για να τροφοδοτήσει την εγχώριά της αγορά. Την ίδια στιγμή, η τουρκική παραγωγή ντίζελ θα μπορεί να εξαχθεί στην Ε.Ε. με το ανάλογο κέρδος.
