Σε διπλό κλοιό βρίσκονται οι δανειολήπτες, οι οποίοι το τελευταίο διάστημα καλούνται να αντιμετωπίσουν δύο κινδύνους: τη συνεχιζόμενη αύξηση των επιτοκίων – τουλάχιστον έως και τα μέσα του 2023 – και την «απελευθέρωση» των πλειστηριασμών, μετά και την πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου που επιτρέπει στις εταιρείες διαχείρισης να προχωρούν σε πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης για λογαριασμό των funds, αφαιρώντας έτσι, ένα νομικό «όπλο» από τη «φαρέτρα» νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Πιο αναλυτικά, μετά και την τελευταία αύξηση που ανακοίνωσε η Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), το βασικό της επιτόκιο έχει πλέον διαμορφωθεί στο 2,50%, ενώ, σύμφωνα με εκτιμήσεις, η πολιτική αυτή θα συνεχιστεί, τουλάχιστον μέχρις ότου επιτευχθεί η τιθάσευση του πληθωρισμού. Δεδομένου ότι αυτό επηρεάζει το euribor, με το οποίο είναι «δεμένη» η πλειονότητα των δανείων – κυρίως στεγαστικά, αλλά και επιχειρηματικά – νοικοκυριά και επιχειρήσεις έχουν δει τη δόση τους να αυξάνεται σημαντικά συγκριτικά, για παράδειγμα, με τον περασμένο Ιούνιο, οπότε και τα επιτόκια ήταν αρνητικά. Ενδεικτικά, σε ένα στεγαστικό δάνειο, ύψους 100.000 ευρώ, με διάρκεια αποπληρωμής τα 20 έτη και επιτόκιο 2,5% η μηνιαία δόση προ των αυξήσεων κυμαινόταν στα 536 ευρώ. Σήμερα, που το euribor βρίσκεται στο 2,5% το κόστος για τον δανειολήπτη έχει ανέβει στα 667 ευρώ, ήτοι +131 ευρώ. Εάν δε, επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις αναλυτών πως το euribor θα «αγγίξει» ακόμη και το 3,5% έως τα τέλη του χρόνου, τότε αυτό σημαίνει πως η δόση για το συγκεκριμένο δάνειο θα «σκαρφαλώσει» στα 723 ευρώ, δηλαδή «καπέλο» περίπου 188 ευρώ. Αυτή η επιβάρυνση δε, έρχεται σε μία περίοδο, όπου η ακρίβεια ασκεί πιέσεις στα εισοδήματα, τα οποία έτσι κι αλλιώς, επηρεάστηκαν από την προηγούμενη υγειονομική κρίση.
Στο πλαίσιο αυτό, οι τράπεζες – κατόπιν πιέσεων και της κυβέρνησης – ανακοίνωσαν ένα πρόγραμμα επιδότησης του 50% της αύξησης της δόσης των δανείων. Με βάση το παραπάνω παράδειγμα, δηλαδή, ο δανειολήπτης αντί για επιπλέον 131 ευρώ/μήνα θα πληρώνει περίπου 65 ευρώ για διάστημα 15 μηνών, με το υπόλοιπο ποσό να καλύπτεται από τις τράπεζες. Σε περίπτωση που στη νέα συνεδρίαση της ΕΚΤ ανακοινωθεί νέα αύξηση 0,50, τότε η νέα δόση θα διαμορφωθεί στα 695 ευρώ (+159 ευρώ από τον περασμένο Ιούνιο), με την επιδότηση να διαμορφώνεται, επίσης, στα 78 ευρώ. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, οι δυνητικοί δικαιούχοι του προγράμματος υπολογίζονται σε περίπου 30.000 (συμπεριλαμβανομένων όσων έχουν δάνεια στις μικρότερες τράπεζες, αλλά και στους servicers), με τα 2/3 της περιμέτρου να έχουν ήδη καλυφθεί. Όπως αποκάλυψε ο υπουργός Οικονομικών, κ. Χρήστος Σταϊκούρας, από το βήμα της βουλής, την πρώτη εβδομάδα λειτουργίας της πλατφόρμας είχαν υποβληθεί 22.909 αιτήσεις, εξ των οποίων: 13.509 είναι ενεργές και μη οριστικοποιημένες, 8.339 έχουν οριστικοποιηθεί και αναμένουν άντληση στοιχείων και 1.061 έχουν πάρει ήδη βεβαίωση ευάλωτου νοικοκυριού.
Πλειστηριασμοί
Το «φάντασμα» των πλειστηριασμών αναβιώνει η απόφαση του Άρειου Πάγου να δώσει το «πράσινο φως» στους servicers να προχωρούν σε πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης για λογαριασμό των funds, με τους δανειολήπτες να αναζητούν τρόπους, προκειμένου να γλυτώσουν το σπίτι τους από το e-σφυρί.
Όπως ξεκαθαρίζουν αρμόδιες πηγές, η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου δεν κλήθηκε να αποφανθεί για το εάν πρέπει ή όχι να διενεργούνται πλειστηριασμοί, αλλά για το ποιος θα είναι ο επισπεύδων (ο servicer ή το fund). «Η απόφαση δεν αλλάζει τίποτα σε σχέση με ό, τι ισχύει μέχρι σήμερα, αλλά αντιθέτως επιβεβαιώνει όσα προβλέπει η νομοθεσία που ψηφίστηκε επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ (Ν.4354/2015) σχετικά με τη νομιμοποίηση των εταιρειών servicers να διενεργούν δικαστικές και εξώδικες ενέργειες επί των απαιτήσεων που τους μεταβιβάστηκαν, συμπεριλαμβανομένης και της διενέργειας πλειστηριασμού», τονίζει σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Οικονομικών, με την αξιωματική αντιπολίτευση να θέτει ζήτημα νομοθετικής παρέμβασης, προκειμένου να «παγώσουν» οι πλειστηριασμοί μέχρι τις εκλογές.
Όπως και να έχει, ένα είναι βέβαιο: οι δανειολήπτες χάνουν ένα ισχυρό νομικό «όπλο», προκειμένου να ανακόψουν τέτοιες πράξεις. Ήδη στην πλατφόρμα e-auction είναι αναρτημένοι περισσότεροι από 11.000 πλειστηριασμοί έως τα τέλη του 2023, εκ των οποίων οι περίπου 6.500 είναι προγραμματισμένοι για το α’ τρίμηνο του τρέχοντος έτους. Ο μοναδικός τρόπος για να γλυτώσουν το σπίτι τους, χωρίς να χάσουν την κυριότητά του, είναι να υποβάλλουν αίτηση για ρύθμιση των οφειλών τους, χρησιμοποιώντας είτε τον Κώδικα Δεοντολογίας είτε τον εξωδικαστικό μηχανισμό, ο οποίος, μάλιστα, τις προσεχείς ημέρες θα υποστεί… λίφτινγκ, προκειμένου να προσελκύσει ακόμη περισσότερους ενδιαφερομένους.
Ειδικότερα:
- Καθίσταται υποχρεωτική η αιτιολόγηση μη συναίνεσης στην πρόταση ρύθμισης που παράγει ο αλγόριθμος, τόσο των χρηματοδοτικών φορέων, όσο και του οφειλέτη. Απαιτείται δημόσια ανάρτηση της αιτιολόγησης στην πλατφόρμα. Με τον τρόπο αυτό, θα γίνεται συνειδητή διαχείριση των αιτήσεων, ενώ η τυχόν άρνηση των χρηματοδοτικών φορέων σε πρόταση ρύθμισης θα τεκμηριώνεται από πλήρως αιτιολογημένες συνθήκες που αφορούν στον εκάστοτε οφειλέτη.
- Διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής του εξωδικαστικού μηχανισμού, προκειμένου να εντάσσονται οφειλέτες και με μία και μοναδική οφειλή προς τους χρηματοδοτικούς φορείς, όπως είναι τα νοικοκυριά με ένα στεγαστικό δάνειο, το οποίο επιθυμούν να ρυθμίσουν, διασώζοντας την περιουσία τους.
- Εντάσσονται και νέες κατηγορίες οφειλών που μπορούν να ρυθμιστούν, όπως είναι οι οφειλές υπέρ τρίτων που εισπράττονται από τη φορολογική διοίκηση. Με τον τρόπο αυτό, κάποιος που επιβαρύνεται – για παράδειγμα – με μία οφειλή προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση, η οποία έχει βεβαιωθεί στη φορολογική διοίκηση, θα μπορεί να τη ρυθμίσει μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού.
- Καταργείται η ποινή προεξόφλησης των οφειλών προς το Δημόσιο και μειώνεται το επιτόκιο ρύθμισης αυτών. Ειδικά, ως προς την κατάργηση της ποινής προεξόφλησης θα αφαιρούνται, στο ακέραιο, οι τόκοι που αντιστοιχούν στις υπολειπόμενες δόσεις, ενώ, παράλληλα, θα επωφελείται ο πολίτης από όλα τα ευεργετήματα της ρύθμισης, όπως είναι η διαγραφή τόκων, προσαυξήσεων ή ακόμη και της βασικής οφειλής. Επιπλέον, το επιτόκιο ρύθμισης διαμορφώνεται στο 3%, σταθερό, από Euribor συν 5 ποσοστιαίες μονάδες που είναι σήμερα.
Υπενθυμίζεται πως μέχρι στιγμής μέσω του επίμαχου εργαλείου έχουν κάνει ρυθμίσεις περισσότεροι από 3.631 οφειλέτες, με οφειλές, ύψους 1,18 δισ. ευρώ, προς το Δημόσιο και τους χρηματοδοτικούς φορείς, ενώ το ποσοστό εγκρισιμότητας των αιτήσεων έχει ανέλθει στο 70%, με αυξητική τάση. Οι επίμαχες βελτιώσεις καταλαμβάνουν για το μέλλον και τις ήδη επιτευχθείσες ρυθμίσεις.
