Διαδικτυακές απάτες με «άρωμα» ερωτισμού. Αυτοί οι επιτήδειοι δεν εμφανίζονται ούτε ως τεχνικοί, ούτε ως υπάλληλοι κάποιας εταιρείας παροχής ρεύματος. Παριστάνουν απλά… τους ερωτευμένους, που προσεγγίζουν άνδρες και γυναίκες μέσω κλασικών διαδικτυακών εφαρμογών, αλλά και εφαρμογών γνωριμιών. Όταν καταφέρουν να πιάσουν επαφή, τους «πουλάνε» έρωτα, έχοντας ως απώτερο σκοπό την απόσπαση χρημάτων. Παρουσιάζονται με ψεύτικες ελκυστικές εικόνες προφίλ, που μοιάζουν με αληθινές. Υποκρίνονται επιτυχημένους επαγγελματίες, στρατιωτικούς, γιατρούς, ακόμα και άτομα που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην προσωπική τους ζωή και χρειάζονται βοήθεια. Υπόσχονται αιώνια αγάπη και αποκλειστικότητα στα υποψήφια θύματά τους – κι όταν εκείνα τους εμπιστευθούν, έρχεται η ώρα να τους ζητήσουν λεφτά.
Στην έρευνα των «ΝΕΩΝ» για το φαινόμενο που είναι γνωστό και ως «romance scam», συνομιλήσαμε με οικογένειες θυμάτων, αλλά και με ειδικούς στην κυβερνοασφάλεια. Οπως χαρακτηριστικά μας είπε η διευθύντρια του Διεθνούς Ινστιτούτου Κυβερνοασφάλειας, Κέλλυ Ιωάννου, τα περιστατικά «ρομαντικών απατών» που κλήθηκε να διαχειριστεί μέσα στο 2024 ήταν τόσο πολλά, που καθιστούν το romance scam την τρίτη πιο συχνή κατηγορία διαδικτυακής εξαπάτησης. «Στατιστικά, τα θύματα είναι κυρίως γυναίκες άνω των 60 ετών στις περισσότερες περιπτώσεις μοναχικές ή χήρες. Η προσέγγιση ξεκινά όχι τόσο μέσα από συμβατικές εφαρμογές γνωριμιών, αλλά από τα κοινά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, Facebook, Instagram κ.λπ.».
To ψεύτικο προφίλ
Ο θύτης εκμεταλλευόμενος τα αισθήματα μοναξιάς που μπορεί να νιώθει ένα άτομο, δημιουργεί ένα ψεύτικο προφίλ, πολλές φορές έχοντας τη φωτογραφία ενός άλλου υπαρκτού ατόμου. Χτίζει έναν κανονικό λογαριασμό, με ενδιαφέροντα, πληροφορίες, τόπο διαμονής κ.ο.κ. Αρχίζει τότε να αναπτύσσει μία σχέση εξ αποστάσεως με το θύμα του και, σε αντίθεση με τη συνηθισμένη τακτική των απατεώνων που ποντάρουν στο «εδώ και τώρα», εδώ συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο, μπορεί να περάσει ακόμη και μήνες μιλώντας από το πρωί μέχρι το βράδυ με το θύμα του, προκειμένου να το πείσει για τη γνησιότητα των συναισθημάτων του και να το χειραγωγήσει πείθοντάς το ότι πρόκειται για ένα υπαρκτό άτομο.
Ακολουθεί το δεύτερο στάδιο – ο λεγόμενος «βομβαρδισμός» αγάπης. Με λίγα λόγια, ο απατεώνας χρησιμοποιεί εκφράσεις όπως: «Είσαι πάρα πολύ όμορφος/η!», «Είμαι ερωτευμένος μαζί σου!», «Εχουμε ξεχωριστό δέσιμο». Αμέσως μετά έρχεται το στάδιο της απομόνωσης, ώστε να μειωθούν οι πιθανότητες η απάτη να γίνει αντιληπτή από τρίτα πρόσωπα: «Οι άλλοι δεν μπορούν να καταλάβουν αυτό που έχουμε», «μη μιλάς στους δικούς σου για εμάς». Ο θύτης προτρέπει, έτσι, το θύμα να απομακρυνθεί από τον περίγυρό του για να μην το επηρεάζουν. Εύλογα ωστόσο θα μπορούσε κάποιος να αναρωτηθεί: μα δεν κατάλαβαν ότι πρόκειται για ψεύτικο λογαριασμό;
Κι όμως. Οι κυβερνοαπατεώνες, χρησιμοποιώντας την κοινωνική «μηχανική», έχουν εξελιχθεί τόσο πολύ που ακόμη και οι ειδικοί στο ηλεκτρονικό έγκλημα δυσκολεύονται πολλές φορές να τους εντοπίσουν. Εχουν περάσει πολύ χρόνο μελετώντας το θύμα και τις συνήθειές του, ώστε να μπορέσουν να έχουν την πρωτοβουλία και το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα, λέγοντάς του πράγματα που θέλει να ακούσει.
Στο κόλπο και η ΤΝ
«Χρησιμοποιούν τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης. Εχουν υπάρξει περιπτώσεις που έρχονται στο γραφείο μου και μου λένε πως αποκλείεται να είναι ψεύτικο αυτό το πρόσωπο γιατί εγώ πραγματοποίησα και ζωντανή βιντεοκλήση μαζί του. Και τους εξηγούμε ότι πλέον με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης είναι πολύ εύκολο να αναπτυχθεί ένα ψεύτικο βίντεο παίρνοντας τη φωτογραφία του ανθρώπου που έχουν στήσει όλη την απάτη γύρω από το πρόσωπό του και δίνοντας σε αυτό το πρόσωπο ακόμα και οπτικοακουστική μορφή, με πολύ αληθοφανές αποτέλεσμα», τονίζει η Κέλλυ Ιωάννου.
Οπως προαναφέρθηκε, στην πλειονότητα των περιπτώσεων οι απατεώνες προφασίζονται πως είναι άτομα με οικονομική επιφάνεια: γιατροί, στρατιωτικοί, πιλότοι. Το κάνουν δε προκειμένου να πείσουν το θύμα ότι είναι αποκατεστημένοι επαγγελματικά και το μόνο που αποζητούν είναι συντροφιά. Οι ψεύτικοι εραστές του Διαδικτύου προβάλλουν μια σειρά από διάφορες δικαιολογίες – ότι έχουν ιατρικές ανάγκες, οικονομικές δυσκολίες ή ακόμη και ότι ζητούν χρήματα για να ταξιδέψουν και να συναντήσουν το υποψήφιο θύμα τους, επιτέλους από κοντά!
Εχουμε φτάσει, κάπως έτσι, στο τελευταίο στάδιο. Οι απατεώνες μεθοδεύουν έτσι την κατάσταση, ώστε το θύμα να προσφερθεί από μόνο του να βοηθήσει οικονομικά. Συχνά, μάλιστα, τις πρώτες φορές αρνούνται την προσφορά, για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του. «Τα ποσά μπορεί να ξεκινούν από 2.000 ευρώ και να αυξάνονται. Εχουμε περιπτώσεις ανθρώπων που μπορεί να έχουν χάσει 60.000 ευρώ σε περιστατικά romance scam. Αυτό εξαρτάται από το πώς κλιμακώνει ο κυβερνοαπατεώνας».
