Τα μαλλιά έχουν αρχίσει να γκριζάρουν, υπάρχει ενθουσιασμός για τις αγορές συσκευών για το σπίτι, ίσως πλησιάζει και η αγορά ενός σπιτιού. Αυτά τα στοιχεία συνδέονταν άλλοτε με τη μέση ηλικία, η οποία ορίζεται κατά παράδοση μεταξύ 40 και 60 ετών. Πλέον όμως, τα πράγματα φαίνονται πολύ πιο ρευστά.
Παρότι υπάρχουν διχογνωμίες σχετικά με τη σημασία της έννοιας ο ορισμός του λεξικού Collins είναι αρκετά κατατοπιστικός: η περίοδος της ζωής, κατά την οποία δεν είστε πια νέοι, αλλά δεν έχετε ακόμη γεράσει. Δεδομένης όμως της αύξησης του προσδόκιμου ζωής, η μέση ηλικία μετατέθηκε μερικά χρόνια αργότερα, ενώ λαμβάνοντας υπ’ όψιν την αλλαγή των προτύπων ολόκληρη η έννοια ενδέχεται να έχει χάσει εντελώς την αξία της.
Σκεφτείτε το εξής για παράδειγμα: οι χαρακτήρες του And Just Like That, του σίκουελ του Sex and the City, έχουν περίπου την ίδια ηλικία με τα Χρυσά Κορίτσια, όταν η σειρά έκανε το ντεμπούτο της τη δεκαετία του 80. Επίσης, ο λογαριασμός The Meldrew Point στο Twitter, ο οποίος ενημερώνει όταν κάποιος διάσημος φτάνει στην ηλικία του ηθοποιού Richard Wilson στο πρώτο επεισόδιο της σειράς One Foot in the Grave (19.537 ημέρες), αντανακλά την κατάρριψη των ηλικιακών ορίων. Ενδεικτικά, την ηλικία του Wilson τότε (53 ετών περίπου) έχουν ξεπεράσει η Jennifer Lopez, η Renée Zellweger, η Mariah Carey, o Ice Cube, η Jennifer Aniston, ο Edward Norton. Και ο χαρακτήρας που υποδυόταν ο Nilson ήταν ένας γκρινιάρης και πεισματάρης…γέρος.
Εντυπωσιακό είναι ακόμη το γεγονός ότι δημοσκόπηση του 2018 στη Βρετανία καταλήγει πως η πλειονότητα των ερωτηθέντων μεταξύ 40 και 64 ετών θεωρούν ότι είναι μεσήλικες, όπως όμως και το 44% των ερωτηθέντων μεταξύ 65 και 69 ετών.
Πώς «εξαφανίστηκε» η μέση ηλικία
Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που οδήγησε στην αλλαγή είναι η αστάθεια που επικρατεί στην επαγγελματική πορεία, αλλά και στην ίδια τη θέση εργασίας (σύμφωνα με το Ινστιτούτο του Μέλλοντος το 85% των θέσεων που θα υπάρχουν μέχρι το 2030 δεν έχουν ακόμη δημιουργηθεί).
Όπως δήλωσε στον Guardian η συγγραφέας και θεραπεύτρια Julia Bueno: «Ήταν η περίοδος κατά την οποία επιβράδυνες για να απολαύσεις τη ζωή σου. Σου επέτρεπε να αξιολογήσεις την κατάσταση και να κάνεις προσαρμογές. Τώρα είναι “επανεκπαιδεύσου για να γίνεις ψυχοθεραπευτής”. Νομίζω ότι η μέση ηλικία δείχνει ότι έχεις ακόμη ζωή μέσα σου…Αλλά επίσης αντιλαμβάνομαι πως μερικοί αισθάνονται πίεση να ξαναεφεύρουν τους εαυτούς τους, να δείχνουν φανταστικοί, να μην επιβραδύνουν ή να μη γεράσουν σταδιακά. Υπάρχει μία πίεση να βάλεις ρετινόλη στο πρόσωπό του, να διώξεις ή να σουλουπώσεις τις άσπρες τρίχες. Δεν επιτρέπεται να είσαι ασπρομάλλης – πρέπει να είναι τέλειο».
Η Bueno, η οποία συνεργάζεται με πολλές γυναίκες που θέλουν να γίνουν μητέρες στα 40 ή και τα 50 τους, θεωρεί πως αυτός είναι ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας: «Το να έχεις ένα μωρό στην αγκαλιά σου ανατρέπει τις κλισέ ιδέες περί μέσης ηλικίας».
Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμη και ο όρος «μέση ηλικία» προκαλεί αρνητικά συναισθήματα σε ορισμένους, δημιουργώντας πίεση να έχει κανείς σύζυγο, παιδιά, σταθερή δουλειά. «Όταν ήμουν 20, πίστευα ότι το 40 είναι πολύ μεγάλο. Ωστόσο τώρα είμαι εδώ, αισθάνομαι νεότερη και στην καλύτερη φόρμα που έχω υπάρξει ποτέ», τονίζει στον Guardian η 41χρονη Dalia Hawley που διαχειρίζεται μία επιχείρηση part time και δεν κυνηγούσε ποτέ τους παραδοσιακούς στόχους του σπιτιού και των παιδιών.
«Δεν είμαι σίγουρη ότι υπάρχει αυτή η ηλικία (που θεωρείται κανείς γέρος). Έχει περισσότερο να κάνει με το εάν κάποιος μπορεί να ζει ανεξάρτητος. Για παράδειγμα οι γονείς μου είναι σχεδόν 80 και ταξιδεύουν με το τροχόσπιτο. Δεν τους θεωρώ καθόλου γέρους», συμπληρώνει η ίδια στον Guardian, ενώ 43χρονη συγγραφέας συμφωνεί λέγοντας ότι η μέση ηλικία δεν είναι πλαφόν.
Προσδοκίες για τα δύο φύλα
Τα χαρακτηριστικά που περιμένουμε να δούμε στους εαυτούς μας σε μία συγκεκριμένη ηλικία έχουν σημασία, διότι αντανακλούν τις προσδοκίες, αλλά και τις δυνατότητες που θα μας δοθούν. Η ψυχολόγος και συγγραφέα, Sharon Blackie, η οποία τονίζει πως για τις γυναίκες η μεγάλη μετάβαση θεωρείται πλέον η εμμηνόπαυση και όχι η μέση ηλικία, παρατηρεί ότι στη λαογραφία, η γριά μάγισσα είναι κάποια γυναίκα μετά την εμμηνόπαυση, η οποία δεν χαρακτηρίζεται από τη σχέση της με άλλους. «Δεν είναι μητέρα ή κόρη ή σύζυγος έχει τη δική της δύναμη, τον δικό της τρόπο ύπαρξης στον κόσμο», αναφέρει. Ο κόσμος όμως φαίνεται ότι δεν έχει συμβιβαστεί με αυτή τη θεωρία όμως, όπως φάνηκε και από τις αντιδράσεις για την εμφάνιση της Madonna στα Grammy.
Σε ό,τι αφορά τους άνδρες, παλαιότερα η μέση ηλικία συνδεόταν με μία σειρά από κλισέ: ένα σπορ αμάξι, μία μεγάλη μηχανή, μία νεότερη σύντροφο. Πλέον, παρότι οι άνδρες δεν φαίνεται να περνούν τόσο μεγάλη αλλαγή όσο οι γυναίκες, υπάρχει μία σημαντική ψυχολογική μετάβαση γύρω στα 50, η οποία συνδέεται με άγχος, κατάθλιψη και την αναζήτηση της σημασίας της ζωής. «Η θεωρία του Carl Jung ήταν ότι το πρώτο μισό της ζωής αφορά τον εξωτερικό κόσμο, την ανάπτυξη της ταυτότητας, της καριέρας και της οικογένειας. Το δεύτερο μισό στρέφεται προς το εσωτερικό, την αναζήτηση σημασίας, πνευματικής ή άλλης», σημειώνει η Blackie.
Για τους άνδρες, ένας τρόπος εξωτερίκευσης και αντιμετώπισης του υπαρξιακού στρες είναι μία έντονη ρουτίνα γυμναστικής. Παρότι όμως είναι μία υγιής συνήθεια, το σώμα πολλές φορές δεν μπορεί να ανταποκριθεί. Σύμφωνα με τον Guardian όμως, εκεί ακριβώς βρίσκεται το πρόβλημα του «η ηλικία είναι απλώς ένα νούμερο»: η αποφυγή της μέσης ηλικίας είναι καθησυχαστική, διότι εάν δεν αντιμετωπίσει κανείς το γεγονός ότι βρίσκεται στη μέση, δεν χρειάζεται να σκεφτεί και το τέλος, μέχρι τουλάχιστον να υποχρεωθεί να το κάνει.
