της Σίας Αναγνωστοπούλου, βουλευτή Αχαΐας Νέας Αριστεράς
Ο θάνατος του Κώστα Σημίτη, όπως κάθε ανθρώπου που έπαιξε σημαντικό δημόσιο ρόλο για πολλά χρόνια, κινητοποιεί αναστοχαστκές προσεγγίσεις της εποχής που ο ίδιος σφράγισε ως πρωταγωνιστής. Και αυτές οι προσεγγίσεις, που γίνονται σε παρόντα, σε ζεστό χρόνο (όχι σε παρελθόντα, “ψυχρό ” χρόνο των ιστορικών αργότερα) υπόκεινται στα προσωπικά, ιδεολογικά, πολιτικά και πολιτισμικά κριτήρια που ο καθένας και η καθεμιά μας διαθέτει.
Στην εκσυγχρονιστική εποχή του Κώστα Σημίτη (1996-2004) λοιπόν ήμασταν στην αντίπερα οχθη, σε αυτήν την όχθη που από τότε μέχρι και σήμερα ορίστηκε ως η “όχθη της μιζέριας “, της ήττας και του αναχρονισμού. Σε αυτό το ιστορικό εκσυγχρονιστικό τόξο που αποτελεί το mainstream αφήγημα των τελευταίων αρκετών χρόνων – ένα αφήγημα που αποδίδει όλα τα κακά στον “λαϊκισμό και τη μιζέρια “- η εποχή Σημίτη έπαιξε καθοριστικό ρόλο. Λέω η εποχή Σημίτη και όχι ο Σημίτης, γιατί απεχθάνομαι τη δαιμονοποίηση προσώπων, έστω κι αν αυτά τα πρόσωπα έπαιξαν καταλυτικό ρόλο. Στην εποχή Σημίτη συνέβαλαν πολλοί και πολλές. Ή καλύτερα συμμάχησαν πολλές δυνάμεις. Ο “εκσυγχρονισμός ” έγινε η νέα εθνική ταυτότητα, η νέα εθνική προσδοκία.
Δεν μηδενίζω προθέσεις κάποιων ανθρώπων που πίστεψαν ότι η εποχή του παπανδρεικού ΠΑΣΟΚ έκλεινε μέσα σε εκφυλιστικά φαινόμενα, επομένως ότι χρειαζόταν κάτι άλλο και ότι το σημιτικό ΠΑΣΟΚ θα έκανε το θαύμα. Αυτό ωστόσο που τελικά ζήσαμε εμείς οι της αντίπερα όχθης ήταν μια βίαιη μετάλλαξη, όπου ο εκσυγχρονισμός ταυτίστηκε με έναν σοσιαλδημοκρατικό (νέο) φιλελευθερισμό, με έναν τρίτο δρόμο στον οποίο το χρήμα, η επίδειξη, το “ξεβλάχεμα της καθυστερημένης κοινωνίας” επικράτησαν. Ο εκσυγχρονισμός αλά γκρέκα έφτιαξε ενα σύστημα παραγόντων όπου οι μίζες, η διαπλοκή και η διαφθορά, η διασπάθιση χωρίς έλεος του δημόσιου χρήματος έγιναν η εθνική κανονικότητα. Μια βίαιη αναδιανομή πλούτου και πλαστής ευφορίας (χρηματιστήριο και δάνεια) που έφτιαχνε νοοτροπίες. Ένας πλαστός, εκμαυλιστικός εκπλουτισμός στον οποίο συμμετείχαν πολλοί και πολλές. Ανάμεσά τους και πολλά μεγάλα στελέχη του ορθόδοξου ΠΑΣΟΚ. Εντέλει το σημιτικό ΠΑΣΟΚ αποτέλεσε ρήξη αλλά και συνέχεια του παπανδρεικού ΠΑΣΟΚ.
Έχω καταλήξει σε αυτό το συμπέρασμα γιατί ήταν εντυπωσιακό ότι, ενώ το ΠΑΣΟΚ “εκσυγχρόνιζε” την κοινωνία , ελάχιστα από τα μεγάλα στελέχη αυτού του κόμματος “σήκωσαν ” στους ώμους τους βαριές ατζέντες, όπως την ατζέντα της αναγραφής του θρησκεύματος στις ταυτότητες ή το σχέδιο Ανάν. Οι “μίζεροι ” του ΣΥΝ ωστόσο έδιναν αυτές τις μάχες. Γιατί αυτά ήταν θέμα αρχών για μας τους “μίζερους “, και όχι ζητήματα μικροκομματικής εκμετάλλευσης.
Στον εκσυγχρονισμό αλά γκρέκα ωστόσο μάχη αρχών δεν γίνεται.
Για παράδειγμα στη Συμφωνία των Πρεσπών τα στόματα έμειναν ερμητικά κλειστά, εκτός από αυτών των ανθρώπων τα στόματα που δεν έκλεισαν ποτέ, και επι Σημίτη.
Τελικά η εποχή Σημίτη άφησε μια κληρονομιά: αυτή των νόμιμων ιδιοκτητών και της κανονικότητας. Αυτή την κληρονομιά που τείνει να τέμνει μέχρι εξαφάνισης τη διαιρετική τομή ανάμεσα σε Δεξιά και Αριστερά και να φτιάχνει μια άλλη: εκσυγχρονισμός εναντίον λαϊκισμού. Δεν μπήκα καθόλου σε θέματα ένταξης της χώρας στην ευρωζώνη ούτε ευρωπαικής διεύρυνσης και ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ. Χρειάζεται διεξοδική ανάλυση και για τα δύο που το φμπ δεν προσφέρεται. Θα αναφέρω απλώς την πολιτική “μεγαλοιδεατισμού” για τα Βαλκάνια, την οικονομική εξάπλωση της Ελλάδας.
Με τον θάνατο ενός δημόσιου προσώπου γίνεται αποτίμηση της εποχής του. Και για αυτή την εποχή μιλάω, στην οποία “εμεις ” βρεθήκαμε στην αντίπερα όχθη. Και βρεθήκαμε οχι ως ορθόδοξο ΠΑΣΟΚ ούτε ως “προδομένος λαός ” που αλλοιώνεται η ταυτότητά του. Βρεθήκαμε ως αυτό που ήμασταν πάντα: ως Αριστερά, ανανεωτική Αριστερά.
