Η βουλευτής Αχαΐας του ΣΥΡΙΖΑ Σία Αναγνωστοπούλου στην εφημερίδα Εποχή του Σαββατοκύριακου 8-9.7.2023:
Κυβερνώσα αριστερά και νέο σχέδιο
- Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Η παραίτηση του Αλ. Τσίπρα ως αποτέλεσμα της εκλογικής ήττας προκαλεί εσωκομματικές διεργασίες. Πώς μπορούν αυτές να φέρουν την ανανέωση και ανασύνταξη αντί του εγκλωβισμού στην εσωκομματική διαπάλη;
Το πιο κρίσιμο διακύβευμα αυτή την περίοδο για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι να εξασφαλιστεί το «πέρασμα του νέου κύματος», με ενότητα του κόμματος. Ταυτόχρονα, η Αριστερά οφείλει και πρέπει να παραμείνει «κυβερνώσα». Το στοίχημα αυτό, το οποίο κερδήθηκε στην προηγούμενη φάση με την προεδρία του Τσίπρα – και χάρις σε αυτήν – πρέπει να ξανακερδηθεί σήμερα χωρίς τον Αλέξη. Ο φυσικός ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι πλέον στην πρώτη γραμμή, ο πυρήνας όμως της συμβολής του – της στρατηγικής, πιστεύω, συμβολής του – «η αριστερά ως δύναμη εξουσίας» πρέπει να εμπνέει τις μελλοντικές δράσεις της σημερινής αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Το στοίχημα της διακυβέρνησης κερδήθηκε την προηγούμενη περίοδο (2012-2019), όταν αυτή η σύλληψη της «κυβερνώσας Αριστεράς» κατέθεσε ένα άλλο, ένα αντίπαλο ιδεολογικά, πολιτικά και κοινωνικά σχέδιο, και με βάση αυτό συναντήθηκε με την κίνηση μιας κοινωνίας σε αναζήτηση νέου ορίζοντα.
Με αυτή την έννοια, το «κυβερνώσα Αριστερά» είναι μια σημαντική παρακαταθήκη για τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά δεν συνιστά από μόνη της ισχυρό όραμα ούτε για το κόμμα ούτε για την κοινωνία. Ο στόχος της διακυβέρνησης συνδέεται πάντα, τουλάχιστον για ένα αριστερό κόμμα, με ένα σχέδιο κοινωνικού μετασχηματισμού.
Σε αυτή τη φάση, λοιπόν, ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να εξασφαλίσει εκ νέου την «κυβερνητικότητά» του μέσω της πολιτικής, ιδεολογικής, κοινωνικής και πολιτισμικής επικαιροποίησης του επίδικου «κυβερνώσα Αριστερά». Αυτή η επικαιροποίηση δεν έγινε στα χρόνια 2019-2023. Έτσι, ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε την επαφή με την κοινωνία, μια κοινωνία που ήταν σε αναζήτηση σταθερών σε ένα περιβάλλον αβεβαιότητας και φόβου (πανδημία, ακρίβεια, κλπ).
- Ο απολογισμός της τελευταίας τετραετίας, αλλά και του αποτελέσματος των δύο εκλογικών αναμετρήσεων, είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαίο να είναι ουσιαστικός και ενδελεχής. Εύκολες προσεγγίσεις δεν υπάρχουν. Ο αναστοχασμός και η επανατοποθέτηση του ΣΥΡΙΖΑ σε πολλά και κρίσιμα πεδία θα είναι μια δύσκολη διαδικασία. Ποια είναι, όμως, τα σημεία στα οποία πρέπει να εστιάσει και ποιες οι αιχμές του νέου πολιτικού σχεδίου;
Ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως δείχνουν τα αποτελέσματα και οι μεγάλες απώλειες κυρίως στις λαϊκές περιοχές και τη νεολαία, είχε μια δραματική «απώλεια στήριξης» (κατά την αεροπορική ορολογία), που τον οδήγησαν σε βουτιά αλλά όχι σε κατακρήμνιση. Το πρώτο σημείο λοιπόν είναι η ανάκτηση της στήριξης, πράγμα που σημαίνει την ανάκτηση των δεσμών με τις κοινωνικές τάξεις (με τα ηλικιακά, πολιτισμικά περιβάλλοντα) που απευθύνεται η Αριστερά. Με τα συμφέροντα που εκπροσωπεί και για τα οποία αγωνίζεται.
Μεσοπρόθεσμα, όμως, ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να επικαιροποιήσει τη «γλώσσα» με την οποία θα ξανακτίσει τους δεσμούς αυτούς που θα δώσουν συλλογική κίνηση στην κοινωνία. Είναι εύκολο να κάνουμε διαπιστώσεις ότι πρέπει να συνδεθούμε με το συνδικαλιστικό κίνημα, με τη νεολαία, κλπ. Είναι όμως επιτακτική ανάγκη να μιλήσει ο ΣΥΡΙΖΑ μια «νέα γλώσσα» και να καταθέσει πρόταση για το συνδικαλιστικό κίνημα του 21ου αιώνα, για τους συνεταιρισμούς, για τη νεολαία.
Προσέξτε, οι κοινωνίες αναζητούν σταθερές σε μια περίοδο χαοτικών κινήσεων της Ιστορίας λόγω της ψηφιακής εποχής, της τεράστιας κλιματικής, υγειονομικής και πολιτισμικής πρόκλησης. Για τη νεοφιλελεύθερη Δεξιά είναι απλό το σχέδιο: χαμηλές συλλογικές προσδοκίες ώστε οι «άριστοι» να μπορούν να διασφαλίσουν τις υψηλές ατομικές προσδοκίες τους. Και, από την άλλη, απλουστευτικές , κυνικές διχοτομήσεις, με τις οποίες εμφανίζεται η ίδια ως παράγοντας σταθερότητας, ευνοώντας με αυτές τις διχοτομήσεις την άνοδο ακροδεξιών μορφωμάτων. Για μας το σχέδιο είναι υψηλές συλλογικές προσδοκίες ώστε να ψηλώνουν και οι ατομικές. Συγχρόνως, η σταθερότητα και η κανονικότητα δεν εδράζονται σε διαιρέσεις αλλά στη συλλογικότητα, τη συμπερίληψη και την αλληλεγγύη.
Αυτά συνιστούν αξίες της Αριστεράς, αλλά απαιτούν επικαιροποίηση στις σημερινές προκλήσεις. Οι νέοι και οι μεγαλύτεροι άνθρωποι έχουν πια ένα χαοτικό εργασιακό βίο (όταν τον έχουν). Η Δεξιά συντηρεί το χάος, προκρίνοντας την κανονικότητα της ατομικής ικανότητας, να βρίσκεις κάθε φορά δουλειά και να πληρώνεσαι καλά (έστω και διακινδυνεύοντας τη ζωή σου). Η χαοτική σταθερότητα που ευαγγελίζεται καθιστά το συλλογικό όραμα φόβητρο, αιτία της αστάθειας.
Για την Αριστερά το διακύβευμα είναι να επικαιροποιήσει την κανονικότητα του εργασιακού βίου, ως συλλογική αξία και συλλογική αναγκαιότητα. Θα έλεγα σε αυτό το σημείο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να ανοίξει συζητήσεις με την αριστερή κοινωνία πολιτών, με φορείς, ινστιτούτα και κινήματα και να επαναπροσδιορίσει τις προτεραιότητές του. Το όραμα της Αριστεράς οφείλει να κατεδαφίσει τη σταθερότητα και κανονικότητα, φύσει χαοτική, του δεξιού σχεδίου.
Αυτά είναι μικρά παραδείγματα που δείχνουν ωστόσο ότι ο αναπροσδιορισμός των αξιών και των αρχών της Αριστεράς στο σύγχρονο περιβάλλον είναι αναγκαίος. Οι ρίζες της Αριστεράς είναι ο μπούσουλας μας, αλλά ο επανασχεδιασμός της πορείας είναι αναγκαίος.
Το πολιτικό σχέδιο, λοιπόν, για να είναι οραματικό, συλλογικό και για να εμπνέει πρέπει να θέσει όλα τα προτάγματα του ΣΥΡΙΖΑ σε μια καθολική συνάφεια. Ευρωπαϊκότητα, πατριωτισμός, γεωπολιτική και το μεταναστευτικό πρέπει να ενταχθούν σε ένα πολιτικό πλαίσιο συνόλου – που θα τα συνδέει συνεκτικά μεταξύ τους.
Κοινωνικό κράτος χωρίς στο επίκεντρο το αίτημα της δίκαιης φορολόγησης, χωρίς σύνδεση με την καινοτομία και ένα νέο σχέδιο ανάπτυξης, επίσης δεν μπορεί να υπάρξει. Εργασιακές σχέσεις χωρίς την επιμονή στις νέες αβέβαιες κανονικότητες που δημιουργεί η ψηφιοποίηση και η τεχνητή νοημοσύνη, δεν συνιστούν σύγχρονη οραματική πολιτική. Παραγωγική ανασυγκρότηση χωρίς να τίθεται στο επίκεντρο η καινοτομία, τα νέα δημόσια εργαλεία και η διαμόρφωση ενός αναπτυξιακού κράτους δεν μπορούν να πάνε μακριά.
Με λίγα λόγια: επί τέσσερα χρόνια αναλωθήκαμε στην αναζήτηση ενός προνομιακού δεσμού με τη «μεσαία τάξη», χάνοντας από τον ορίζοντά μας τη κεντρικότητα για ένα αριστερό κόμμα των μισθωτών (και των μεσαίων μισθωτών στρωμάτων). Αναλωθήκαμε στο αν θα είμαστε κεντροαριστερό κόμμα ή της ριζοσπαστικής Αριστεράς, ενώ το κρίσιμο σήμερα είναι αν ο ΣΥΡΙΖΑ, με όλα τα αριστερά, σοσιαλιστικά και σοσιαλδημοκρατικά ποτάμια που τον συνθέτουν, μπορεί να διαμορφώσει ένα σαφές πολιτικό σχέδιο της Αριστεράς για το σύγχρονο κόσμο. Το σχέδιο αυτό αποτελεί προϋπόθεση για την εκλογική ανάκαμψη της αριστεράς, προϋπόθεση της ανάκτησης του ηθικού της κύρους και της πολιτικής της αξιοπιστίας.
Η εκλογή νέας ηγεσίας πρέπει να συνδυαστεί με την διατύπωση νέων ιδεών και τη διαμόρφωση ενός πολιτικού και ιδεολογικού οράματος. Με τον αναπροσδιορισμό της «κυβερνώσας Αριστεράς». Καλές είναι οι υποψηφιότητες που υπενθυμίζουν το ποιοι είναι οι εσωκομματικοί συσχετισμοί. Είναι καλύτερες όμως εκείνες που δημιουργούν σύγχρονο ιδεολογικό και προγραμματικό όραμα. Και που απευθύνονται στην πλειοψηφία της κοινωνίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πρέπει να απολέσει αυτό που απέκτησε με τον Αλέξη Τσίπρα: την πλειοψηφική του κλίση. Και η πλειοψηφική κλίση συνδέεται με την ικανότητα ενός κόμματος να προτείνει ένα σύγχρονο σχέδιο για τα προβλήματα της κοινωνίας, για τα προβλήματα «των πολλών». Επομένως, σύγχρονο σχέδιο και πλειοψηφική κλίση.
- Η νέα κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα θα επιβάλλει
συνεργασίες, συγκλήσεις, συμμαχίες, προκειμένου να υπάρξουν
εστίες αντίστασης. Με τι πρωτοβουλίες και πώς αυτές θα
οργανωθούν, στην κατεύθυνσης της ενότητας στην οργάνωση
και τη δράση;
Κατά τη γνώμη μου οφείλουμε να οριοθετήσουμε χωρίς μεν και
αλλά, χωρίς δισταγμούς τις εστίες αντίστασης: αντιφασισμός,
δημοκρατία και δικαιώματα (κοινωνικά και ατομικά), κοινωνικό
κράτος, ισότητα φύλων κλπ. Όταν τα πεδία αντίστασης είναι
σαφή τότε και η ενότητα στην οργάνωση και τη δράση μπορεί
να προσδιοριστεί με σαφήνεια. Κινηματική παρουσία,
κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες με αυτά τα επίδικα. Ο
ΣΥΡΙΖΑ δηλαδή σε διαρκή ετοιμότητα προς όλες τις
κατευθύνσεις.
