Η έκρηξη του εισαγόμενου πληθωρισμού και η συνακόλουθη ακρίβεια στα ράφια, αλλά και στους λογαριασμούς αναγκάζουν την κυβέρνηση σε νέα αναπροσαρμογή των δεδομένων στο μέτωπο της οικονομίας, καθώς όλες οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν φθορά της Ν.Δ. που απορρέει από τη δυσαρέσκεια λόγω της οικονομικής κατάστασης.
Εξ ου και ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε την κατάθεση συμπληρωματικού προϋπολογισμού από το συνέδριο του «Οικονομικού Ταχυδρόμου», σε μια προσπάθεια η κυβέρνηση να έχει ένα μαξιλάρι για τις επόμενες κινήσεις, αλλά και να στηριχθούν παρεμβάσεις που ήδη έχουν εξαγγελθεί. Ηδη στο Υπουργικό Συμβούλιο ο πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι οι παρεμβάσεις στήριξης που έχουν δρομολογηθεί ή ανακοινωθεί φτάνουν στα 4 δισ. ευρώ εδώ και μήνες.
Ο συμπληρωματικός προϋπολογισμός αναμένεται να κατατεθεί τις επόμενες ημέρες και οπωσδήποτε πριν από το Πάσχα, καθώς η Βουλή κλείνει τη Μεγάλη Τετάρτη. Σε αυτόν θα υπάρχει ένα επιπρόσθετο μαξιλάρι ύψους 2 δισ. ευρώ, ενώ θα προδιαγράφονται λόγω πληθωρισμού αυξημένα έσοδα, αλλά και έξοδα. Στον προϋπολογισμό δεν θα ορίζεται ο στόχος για το αναθεωρημένο έλλειμμα και στην κυβέρνηση περιμένουν τα στοιχεία στο τέλος του μήνα προκειμένου να δουν αν η μπίλια θα κάτσει σε στόχο πάνω ή κάτω από 2%, έναντι 1,4% που είχε προσδιοριστεί για το τρέχον έτος.
Αυτά τα επιπρόσθετα 2 δισ. που θα εγγραφούν ως δαπάνες, αλλά και η ενίσχυση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων θα είναι, από τη μια, η νομιμοποιητική βάση για δαπάνες που ήδη έχουν προγραμματιστεί, όπως η λεγόμενη «επιταγή ακρίβειας», της οποίας η περίμετρος μπορεί να μεγαλώσει όταν έρθει στη Βουλή, αλλά και μια καβάτζα για επιπρόσθετα μέτρα στήριξης, καθώς η κρίση δεν θα τελειώσει σύντομα.
Παράλληλα, σε αυτό το ποσό ενσωματώνεται η επέκταση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ σε εστίαση, τουρισμό, μεταφορές, θέατρα και κινηματογράφους που λήγει στο τέλος Ιουνίου για όλη τη διάρκεια του χρόνου.
Βεβαίως, κανείς δεν μπορεί να πει με ασφάλεια στο κυβερνητικό επιτελείο ότι δεν θα χρειαστεί και νέα ένεση στον Προϋπολογισμό, σε δεύτερο χρόνο, αν και η πορεία της τουριστικής περιόδου θα είναι αποφασιστικής σημασίας για μια τέτοια εξέλιξη.
Πακέτο Απριλίου και τον Μάιο
Το βασικό πρόβλημα, πάντως, εξακολουθεί να παραμένει το κόστος ενέργειας. Κανείς δεν μπορεί σε αυτή τη φάση να μιλήσει με ασφάλεια για την αναγκαία χρονική διάρκεια της στήριξης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Αρμόδια κυβερνητική πηγή δηλώνει στο «ΘΕΜΑ» ότι για τον Μάιο θα χρειαστεί ένα πακέτο στήριξης παρόμοιο με αυτό του Απριλίου, καθώς οι λογαριασμοί αφορούν προηγούμενη κατανάλωση και ακόμα υπάρχουν σημαντικές ανάγκες θέρμανσης παρά τη βελτίωση του καιρού.
Η κυβέρνηση ελπίζει ότι από εκεί και μετά θα πάρουμε μια ανάσα, με δεδομένη τη βελτίωση των καιρικών συνθηκών, αλλά είναι σαφές ότι και το καλοκαίρι θα χρειαστεί στήριξη, κυρίως για τους λογαριασμούς του ρεύματος, λόγω της αυξημένης χρήσης των κλιματιστικών.
Μένει να φανεί αν γίνει και ένας ανασχεδιασμός του πακέτου για το ρεύμα, προκειμένου να είναι πιο στοχευμένο υπέρ των πιο αδύναμων και όχι τόσο οριζόντιο, χωρίς αστερίσκους για την πρώτη κατοικία, αν και προσώρας κάτι τέτοιο δεν έχει προκριθεί, καθώς το πρόβλημα αφορά τους πάντες. Και προχθές, Παρασκευή, από το Προεδρικό Μέγαρο ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η κυβέρνηση θα συνεχίσει να στηρίζει τους πολίτες, αλλά με στρατηγικό τρόπο.
«Παρά τις προτροπές της αντιπολίτευσης να τα δώσουμε όλα σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι κρατάμε δυνάμεις, κρατάμε εφεδρείες, γιατί δεν γνωρίζουμε πολύ απλά πόσο θα κρατήσει αυτή η κρίση», υπογράμμισε ο πρωθυπουργός, επισημαίνοντας ότι έχουμε μπει σε μια περίοδο μακράς αστάθειας.
Απευθείας στήριξη
Μάλιστα, στο τραπέζι του Μαξίμου φαίνεται να έπεσε η ιδέα ακόμα και για ολική επιδότηση ενός ή και δύο λογαριασμών ρεύματος για συγκεκριμένες κατηγορίες νοικοκυριών. Σε μια τέτοια περίπτωση, προφανώς, θα προβλέπονται εισοδηματικά κριτήρια, όριο αξίας και τιμές ζώνης για την περιοχή της πρώτης κατοικίας. Υπάρχει, βέβαια, και το αντεπιχείρημα που ακούγεται ότι ένα τέτοιο μέτρο μπορεί να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου, συνεπώς οι αποφάσεις εκκρεμούν.
Ο πρωθυπουργός, πάντως, από το Προεδρικό Μέγαρο έδωσε ένα άκρως ενδιαφέρον στίγμα λέγοντας ότι «το μυαλό μας είναι πρώτα και πάνω απ’ όλα στους χαμηλόμισθους, στους χαμηλοσυνταξιούχους, ειδικά στους ανθρώπους οι οποίοι ζουν στο νοίκι, που δεν έχουν τη δυνατότητα να έχουν τουλάχιστον την ασφάλεια της ατομικής ιδιοκτησίας», προσθέτοντας ότι «αυτούς πρέπει να στηρίξουμε». Με άλλα λόγια, εφόσον η κρίση συνεχιστεί, η στήριξη θα μπορούσε να είναι ακόμα πιο στοχευμένη, πέραν των όσων ήδη έχουν γίνει.
Plan B
Η κυβέρνηση προετοιμάζεται για ανακοινώσεις αυτή την εβδομάδα για την ενέργεια, οι οποίες αναμένεται να περιλαμβάνουν και την ενεργοποίηση βασικών πτυχών του Plan B που σχεδιάστηκε με το βλέμμα στην προοπτική διακοπής της ροής αερίου από τη Μόσχα.
Και αυτό γιατί ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν προανήγγειλε ότι η Ρωσία θα δέχεται πλέον πληρωμές σε ρούβλι – αν και φαίνεται ότι οι Ευρωπαίοι θα μπορούσαν να πληρώνουν σε ευρώ και οι Ρώσοι με εσωτερικές διαδικασίες να μετατρέπουν το ξένο συνάλλαγμα σε ρούβλι. Σε κάθε περίπτωση, είτε πρόκειται είτε δεν πρόκειται για κάποιο τρικ, απαιτείται ένα εφεδρικό σχέδιο.
Όπως λέει αρμόδια πηγή στο «ΘΕΜΑ», δρομολογείται η αύξηση της δυναμικότητας της Ρεβυθούσας μέσω ενός πλωτού δεξαμενόπλοιου που θα λειτουργεί ως έξτρα δεξαμενή για LNG, προκειμένου να φτάσουμε στα 380.000 κυβικά μέτρα. Επίσης, τρέχουν οι διαπραγματεύσεις με την ιταλική Snam για την προοπτική αποθήκευσης αερίου μέσω του αγωγού ΤΑΡ στη γείτονα, αν και εκκρεμούν ακόμα πολλές τεχνικές λεπτομέρειες, ενώ η ΔΕΗ δρομολογεί ετήσιο πλάνο για εξορύξεις λιγνίτη. Βεβαίως, η αγορά πρόσθετου LNG όσο και η ενεργοποίηση του λιγνίτη έχουν σημαντικό κόστος που θα πρέπει να συνυπολογιστεί στην εξίσωση για το ενεργειακό μείγμα.
Παράλληλα, σε αυτές τις ανακοινώσεις ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας αναμένεται να αναφερθεί στα κοιτάσματα αερίου σε Ιόνιο και Κρήτη που έχουν αδειοδοτηθεί, με στόχο την επανεκκίνηση των σχετικών ερευνών. Ακόμα, ο πρωθυπουργός πρόκειται να βρεθεί την Τετάρτη στην Κοζάνη, η οποία είναι στην αιχμή της ενεργειακής μετάβασης, προκειμένου να παρευρεθεί στα εγκαίνια ενός νέου μεγάλου φωτοβολταϊκού πάρκου.
Ο νέος προϋπολογισμός δεν θα περιλαμβάνει, πάντως, σε αυτή τη φάση μείωση του ΦΠΑ σε κάποια τρόφιμα, όπως άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο ο πρωθυπουργός στις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας. Το μέτρο παραμένει στη φαρέτρα της κυβέρνησης και αυτή τη στιγμή δεν ενεργοποιείται, αφού υπάρχουν αμφιβολίες για την αποδοτικότητά του, για το πώς θα φτάσει εντέλει στον καταναλωτή, αλλά και για το οριζόντιο της στήριξης, καθώς έως τώρα η κυβέρνηση έχει επιμείνει στη λογική των στοχευμένων μέτρων. Μάλιστα από υψηλόβαθμη πηγή περιγράφεται ως «ύστατο μέτρο».
Στοχευμένα
Το σενάριο, πάντως, που είχε επεξεργαστεί η κυβέρνηση δεν αφορούσε μια οριζόντια μείωση ΦΠΑ σε όλα τα τρόφιμα. Οπως λέει υψηλόβαθμη κυβερνητική πηγή, θα επρόκειτο για πολύ στοχευμένη κίνηση σε βασικά τρόφιμα. Σε τρόφιμα, δηλαδή, ευρείας κατανάλωσης, που αποτελούν πρωταρχική ανάγκη για το καλάθι της νοικοκυράς.
Ετερη κυβερνητική πηγή υποστηρίζει ότι, αν το μέτρο εφαρμοστεί, τότε είναι πιθανό να έχει συγκεκριμένη χρονική διάρκεια. Και για το ζήτημα αυτό, όμως, οι περιορισμοί και οι δεύτερες σκέψεις είναι αρκετές, για παράδειγμα για το αν θα ήταν δίκαιο το μέτρο αυτό να αφορά και τους τουρίστες κατά την τουριστική περίοδο.
Πάντως, κυβερνητικά στελέχη δεν κλείνουν απολύτως τη συζήτηση, υπό την έννοια ότι δεν ξέρει κανείς αυτή τη στιγμή τι μέτρα θα απαιτηθούν σε 15 ή 20 ημέρες, λόγω του ραγδαία μεταβαλλόμενου περιβάλλοντος. Η ακρίβεια, άλλωστε, είναι και μείζον πολιτικό πρόβλημα για την κυβέρνηση, καθώς αγγίζει τον πυρήνα του βασικού επιχειρήματος εκλογής της, δηλαδή την ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος.
Τις προσεχείς ημέρες η κυβέρνηση αναμένεται να ανακοινώσει τις νέες παρεμβάσεις για τη στήριξη του πρωτογενούς τομέα σε συνέχεια της σύσκεψης που έγινε στο Μαξίμου στις αρχές της εβδομάδας. Σε αυτή τη σύσκεψη, σύμφωνα με πληροφορίες του «ΘΕΜΑτος», ο πρωθυπουργός υπογράμμισε την αδήριτη ανάγκη να στηριχθεί ο πρωτογενής τομέας ουσιαστικά.
Επιδότηση για ζωοτροφές
Έτσι, σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχει το «ΘΕΜΑ», με τροπολογία που θα φέρει στη Βουλή ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Γιώργος Γεωργαντάς αναμένεται να αυξηθεί η επιδότηση στους κτηνοτρόφους, προκειμένου να αγοράσουν ζωοτροφές, των οποίων οι τιμές είναι αυξημένες. Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση, αντί να επιδοτήσει το 4% του τζίρου των κτηνοτρόφων για το β’ εξάμηνο του 2021, θα επιδοτήσει το 25% του τζίρου όλης της χρονιάς, με αποτέλεσμα το πακέτο να αυξηθεί από τα 30 εκατ. στα 45 εκατ. ευρώ.
Ακόμα, ο υπουργός Ναυτιλίας Γιάννης Πλακιωτάκης αναμένεται να εκδώσει την ΚΥΑ για το μεταφορικό ισοδύναμο για τη μεταφορά ζωοτροφών στην Κρήτη και σε άλλα νησιά. Παράλληλα, η κυβέρνηση μελετά παρεμβάσεις για τη στήριξη και των αγροτών, πλην των κτηνοτρόφων. Αναμένεται να ενεργοποιηθεί η «κάρτα αγρότη» που θα χρησιμοποιηθεί κυρίως για αγορά λιπασμάτων έναντι συγκεκριμένου ποσού, χωρίς συμψηφισμό, με πιθανές φορολογικές ή ασφαλιστικές υποχρεώσεις. Ακόμη, από ευρωπαϊκούς πόρους υπάρχουν διαθέσιμα 26 εκατ. ευρώ, τα οποία γίνεται προσπάθεια να συμπληρωθούν και από εθνικούς πόρους, προκειμένου να δοθεί ένα πακέτο σε όλο το φάσμα των παραγωγών.
Κατώτατος μισθός
Η κατάσταση που διαμορφώνεται με τον πληθωρισμό, ο οποίος μπορεί να φτάσει στο 5% σε ετήσια βάση, αναγκάζει και για μια πιο γενναία αύξηση του κατώτατου μισθού, η οποία αναμένεται να ανακοινωθεί έως το τέλος του μήνα, ίσως και στο Υπουργικό Συμβούλιο μετά το Πάσχα.
Βούληση της κυβέρνησης είναι η ετήσια αύξηση να υπερβαίνει τον ρυθμό του πληθωρισμού. Ετσι, εκτιμάται ότι θα πάμε σε μια δεύτερη αύξηση της τάξης του 6%, πέραν του 2% που ισχύει από την αρχή του χρόνου, με το νέο ποσό να διαμορφώνεται λίγο πάνω από τα 700 ευρώ.
