Αίσθηση έχει προκαλέσει στη Σουηδία μια νέα κοινωνική τάση: η επιθυμία των νέων γυναικών να μένουν στο σπίτι και να ζουν μια πιο ήρεμη ζωή, μακριά από ωράρια, ανταγωνισμούς και επαγγελματικές διεκδικήσεις. “Soft girls” ονομάζονται τα νέα κορίτσια και μολονότι η τάση υπάρχει από τα τέλη της δεκαετίας του 2010, τώρα φαίνεται να παίρνει ανησυχητικές διαστάσεις, καθώς η προώθηση αυτού του lifestyle γίνεται ολοένα και πιο έντονη μέσω του TikTok και των άλλων κοινωνικών δικτύων. Οι ίδιες θεωρούν πως παραμένουν φεμινίστριες καθώς ασκούν το δικαίωμα τους να επιλέξουν, είναι δηλαδή επιλογή τους. Καλά, όμως και ποιος πληρώνει τα έξοδα; Ο σύζυγος ή ο σύντροφος. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα γίνεται και κατάθεση χρημάτων σε δικό τους λογαριασμό, αναγνωρίζοντας έτσι την αξία της εργασίας τους στο σπίτι.
H περίπτωση της 25χρονης Vilma
Ας πάρουμε για παράδειγμα την influencer Vilma Larsson από τη Σουηδία, 25 ετών, η οποία στο παρελθόν έχει εργαστεί σε παντοπωλείο, γηροκομείο και σε εργοστάσιο. Πριν από ένα χρόνο πήρε την απόφαση να παραιτηθεί και να γίνει νοικοκυρά. «Η ζωή μου είναι πιο ήρεμη. Δεν αγωνίζομαι πια για όλα και δεν είμαι αγχωμένη» δηλώνει η ίδια στο BBC. Ο λογαριασμός της μετρά ήδη 11.000 followers κι αξίζει βέβαια να υπογραμμίσει κανείς και πως το να είσαι influencer είναι και αυτό μια… δουλειά. Πώς περνάει λοιπόν τον χρόνο της η Vilma; Κάνοντας τις δουλειές του σπιτιού, κάνοντας ιππασία, πηγαίνοντας στο γυμναστήριο ή έξω για καφέ, όσο ο σύντροφός της εργάζεται από το σπίτι στον τομέα των οικονομικών. Τον χειμώνα ζουν στην Κύπρο, το καλοκαίρι σε μια μικρή πόλη της Σουηδίας. «Κάθε μήνα μου δίνει μισθό από τα χρήματα που βγάζει. Αν χρειαστώ περισσότερα του ζητάω. Ή αν χρειάζομαι λιγότερα, αποταμιεύω τα υπόλοιπα», εξήγησε στο BBC η νεαρή κοπέλα.
Τι γίνεται όμως αν χωρίσει η Vilma; Τι γίνεται με τη σύνταξή της; Την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και τα εργασιακά της δικαιώματα; Όλα αυτά για τα οποία πάλεψαν τόσο σκληρά οι προηγούμενες γενιές; Σε αυτά τα ερωτήματα δεν μπορούν να απαντήσουν τα soft girls, ενώ η ωραιοποίηση αυτού του lifestyle μπορεί να αποβεί εξαιρετικά επικίνδυνη για τα νέα κορίτσια.
Βίντεο ενός άλλου soft girl (που τρεντάρει υπό το hashtag #hemmaflickvan) δείχνει πόσο όμορφη μπορεί να είναι η ζωή με τη λεζάντα «είναι απίστευτο που μπορείς να βρεθείς όταν πληρώνει ο άντρας σου για τα πάντα».
Ωστόσο, η τάση των softgirls όπως και του quiet quitting (η τάση των εργαζόμενων να μην υπερβαίνουν εαυτόν για τη δουλειά τους για να κρατούν ευχαριστημένους τους ανώτερους τους) έρχεται να υπογραμμίσει με τον πιο εμφατικό τρόπο ότι υπάρχουν πολύ σοβαρά προβλήματα στον εργασιακό τομέα και στις δυτικές κοινωνίες. Η υγεία και η ψυχική υγεία των εργαζόμενων, το δικαίωμά τους στη ζωή και η ιεράρχηση των προτεραιοτήτων ήταν το μεγάλο κέρδος της πανδημίας, που ήρθε να υπενθυμίσει την αξία της ίδιας της ζωής.
Το βαρόμετρο των νέων και οι πολιτικές αντιδράσεις
Σύμφωνα με το Ungdomsbarometern, τη μεγαλύτερη ετήσια έρευνα της Σουηδίας για τους νέους, το 14% των μαθητριών ηλικίας 7 έως 14 ετών αυτοπροσδιορίζονται ως soft girls. «Πρόκειται για την απομάκρυνση από αυτό το ιδεώδες του “girl boss” που βλέπουμε εδώ και πολλά χρόνια, όπου υπάρχουν πολύ υψηλές απαιτήσεις για επιτυχία σε κάθε πτυχή της ζωής» δήλωσε στο BBC η Johanna Göransson, ερευνήτρια του Ungdomsbarometern. «Δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για τον αριθμό των νέων που εγκαταλείπουν εντελώς την εργασία τους και ζουν από τους συντρόφους τους, αλλά πιθανότατα πρόκειται για ένα μικρό σχετικά ποσοστό, ακόμα». Τι θα σήμαινε όμως τόσο για τις γυναίκες όσο και για την οικονομία η αποχώρηση τους από την αγορά εργασίας;
Η Gudrun Schyman -συνιδρύτρια και πρώην επικεφαλής του φεμινιστικού κόμματος Feministiskt initiativ της Σουηδίας- πιστεύει ότι το να ζουν οι γυναίκες από τον μισθό των συντρόφων τους είναι «πολύ επικίνδυνο» και «ένα βήμα προς τα πίσω» για την ισότητα των φύλων. Η Schyman θεωρεί πως οι νέοι στη Σουηδία έχουν επηρεαστεί από τη δεξιά κυβέρνηση συνασπισμού της χώρας, η οποία συνεργάζεται με το εθνικιστικό κόμμα των Σουηδών Δημοκρατών, καθώς και από την «ευρύτερη ανάπτυξη» του λαϊκισμού στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Θεωρεί, επίσης, ότι αρκετοί δεν γνωρίζουν πώς ήταν η ζωή στη Σουηδία πριν υιοθετηθούν πολιτικές που αποσκοπούν στην προώθηση της ισότητας των φύλων, όπως η σε μεγάλο βαθμό επιδοτούμενη παιδική φροντίδα και η κοινή γονική άδεια. «Οι νέες γυναίκες σήμερα αγνοούν την ιστορία και τους αγώνες που έκαναν οι γυναίκες για τα δικαιώματά τους. Ελευθερίες όπως το δικαίωμα στην εργασία, το δικαίωμα να έχουν μισθό και το δικαίωμα στην οικονομική ανεξαρτησία θεωρούνται δεδομένες σήμερα, αλλά έχουν γίνει πολλοί αγώνες μέχρι αυτό το σημείο» εξήγησε στο BBC.
Στο άλλο άκρο, το κόμμα των Σουηδών Δημοκρατών θεωρεί δικαίωμα των γυναικών την επιλογή των γίνουν soft girls. «Πιστεύω ότι οι άνθρωποι πρέπει να αποφασίζουν για τη ζωή τους», λέει η Denice Westerberg, εκπρόσωπος της νεολαίας του κόμματος. «Και αν έχεις αυτή την οικονομική δυνατότητα να το κάνεις, τότε μπράβο σου. Ζούμε σε μια χώρα που σου δίνει όλες τις ευκαιρίες για να κάνεις καριέρα. Εξακολουθούμε να έχουμε την ελευθερία της επιλογής. Μαζί έχουμε και το δικαίωμα της επιλογής να ζήσουμε πιο παραδοσιακά».
Μια τάση που γεννιέται δε στη Σουηδία, η οποία απέχει έτη φωτός από χώρες, όπως η δική μας. Πρόκειται για μία χώρα με μέσο κατά κεφαλήν μηνιαίο εισόδημα της τάξεως των 1.968 ευρώ, με το επίδομα ανεργίας να φτάνει ως και το 80% του μισθού που είχε ο εργαζόμενος το προηγούμενο έτος, ενώ η χώρα έχει κατακτήσει την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής: οι περισσότεροι εργαζόμενοι παίρνουν έξι εβδομάδες διακοπές τον χρόνο και λιγότερο από το 1% εργάζεται πάνω από 50 ώρες την εβδομάδα. Σε κάθε περίπτωση η τάση των soft girls, ακόμα και αν είναι προς το παρόν ένα TikTok trend, δεν μπορεί παρά να αποτελεί ηχηρό καμπανάκι προς πάσα κατεύθυνση.
