Μπορεί για ένα τυπικό, μέσο καλάθι του σούπερ μάρκετ, ο Έλληνας καταναλωτής να ξοδεύει σχεδόν όσα ένας Ισπανός ή Πορτογάλος και λιγότερα από έναν Ιταλό ή Γάλλο (σύμφωνα με έκθεση του ΙΕΛΚΑ), ωστόσο η μεγάλη εικόνα διαφοροποιείται αν ληφθεί υπόψη το ύψος του μέσου μισθού στη χώρα μας, σε σύγκριση με των άλλων ευρωπαϊκών κρατών. Μάλιστα, οι Ελληνες καταναλωτές έχουν την προτελευταία θέση στην Ευρωπαϊκή Ενωση, την τελευταία στην ευρωζώνη και την 31η μεταξύ 40 χωρών όσον αφορά την αγοραστική τους δύναμη, με βάση τους πίνακες της Εurostat, που μετράνε τα επίπεδα της κατά κεφαλήν πραγματικής ατομικής κατανάλωσης (ΠΑΚ).
Μισθοί
Αναφορικά με τους μισθούς, σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η Eurostat και αφορούν το έτος 2021, η Ελλάδα καταγράφει κακές επιδόσεις στις αποδοχές των εργαζομένων πλήρους απασχόλησης στην ΕΕ. Συγκεκριμένα, 21 χώρες της ΕΕ είχαν υψηλότερο μισθό πλήρους απασχόλησης από την Ελλάδα το έτος 2021. Ενα έτος που έκλεισε με πληθωρισμό 5,1% (Δεκέμβριος 2021).
Οπως προκύπτει, δηλαδή, μπορεί ο Ελληνας να ξοδεύει περίπου όσα ένας Ισπανός στο σούπερ μάρκετ, ωστόσο οι δυο τους δεν κρατούν… το ίδιο πορτοφόλι. Συγκεκριμένα, όταν κατά μέσο όρο εργαζόμενος πλήρους απασχόλησης στην Ελλάδα εισπράττει 15.800 ευρώ τον χρόνο, το αντίστοιχο εισόδημα φθάνει για τον Ισπανό τα 33.500 ευρώ και τα 19.300 ευρώ για τον Πορτογάλο. Μάλιστα, ο μέσος ετήσιος μισθός στο σύνολο της ΕΕ φθάνει τα 33.500 ευρώ.
Οπως φαίνεται και στον σχετικό πίνακα, κάτω από την Ελλάδα είναι μόλις τέσσερις χώρες: Πολωνία (14.430 ευρώ), Ρουμανία (13.000 ευρώ), Ουγγαρία (12.620 ευρώ), Βουλγαρία (12.600 ευρώ).
Υψηλότεροι και χαμηλότεροι μισθοί
Μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, ο υψηλότερος μέσος ετήσιος μισθός πλήρους απασχόλησης το 2021 καταγράφηκε στο Λουξεμβούργο (72.200 ευρώ), ακολουθούμενο από τη Δανία (63.300 ευρώ) και την Ιρλανδία (50.300 ευρώ). Oι χαμηλότερες τιμές του δείκτη καταγράφηκαν στη Βουλγαρία (10.300€), στην Ουγγαρία (12.600€) και στη Ρουμανία (13.000€).
Οι χώρες με μέσο ετήσιο μισθό μεταξύ 20.000 και 30.000 ευρώ είναι οι εξής:
- Εσθονία (21.480 €)
- Λιθουανία (21.740 €)
- Κύπρος (22.730 €)
- Μάλτα (27.330 €)
- Ισπανία (28.180 €)
- Σλοβενία (28.760 €)
- Ιταλία (29.950 €)
Εκτός από το Λουξεμβούργο, που έχει τον υψηλότερο μέσο ετήσιο μισθό, η Δανία και η Ιρλανδία έχουν τα υψηλότερα ποσοστά ετήσιων αποδοχών στην Ευρώπη, συνολικά 63.260 ευρώ και 50.350 ευρώ, αντίστοιχα.
Το Βέλγιο, η Αυστρία και η Σουηδία έχουν μέσο ετήσιο μισθό μεταξύ 48.720 και 46.930 ευρώ, ενώ η Γερμανία, η Φινλανδία και η Γαλλία έχουν μισθούς 44.440, 43.190 και 40.130 ευρώ, αντίστοιχα.
Αγοραστική δύναμη
Oι Ελληνες καταναλωτές έχουν την προτελευταία θέση στην Ευρωπαϊκή Ενωση, την τελευταία στην ευρωζώνη και την 31η μεταξύ 40 χωρών όσον αφορά την αγοραστική τους δύναμη, με βάση τους πίνακες της Εurostat.
Ο δείκτης, που εκφράζεται με ισοτιμίες αγοραστικής δύναμης (Puchasing Power Standards), συναρτάται από το κατά κεφαλήν ΑΕΠ και τα επίπεδα δείκτη τιμών κάθε χώρας και χρησιμοποιείται για τη μέτρηση της υλικής ευημερίας των νοικοκυριών.
Η ισοτιμία αγοραστικής δύναμης (ΙΑΔ – purchasing power parity, PPP) είναι μια οικονομική θεωρία και μια τεχνική που χρησιμοποιείται για να καθορίσει τη σχετική αξία των νομισμάτων, τον υπολογισμό του ποσού της προσαρμογής που απαιτείται για την ισοτιμία μεταξύ των χωρών, προκειμένου η ανταλλαγή να είναι ισοδύναμη με (ή στο ίδιο επίπεδο με) κάθε νόμισμα.
Με δείκτη 64 PPPs η Ελλάδα βρίσκεται μόλις μια μονάδα μπροστά από την Τουρκία, που βιώνει μία από τις χειρότερες κρίσεις κόστους ζωής.
Η σύγκριση στα σούπερ μάρκετ
Σύμφωνα με την έκθεση του ΙΕΛΚΑ, συγκρίθηκαν οι τιμές σε συνολικά 41 κατηγορίες προϊόντων:
- 20 υποκατηγορίες προϊόντων που συνθέτουν ένα τυπικό καλάθι αγορών, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί στη συγκεκριμένη επαναλαμβανόμενη έρευνα από το 2012 έως σήμερα.
- 21 επιπλέον υποκατηγορίες προϊόντων που εντάσσονται στο καλάθι του νοικοκυριού από τον Νοέμβριο 2022
Αυτές οι υποκατηγορίες προϊόντων εξετάζονται από ένα σημαντικό δείγμα πάνω από 5.000 τιμών προϊόντων και 30 διαφορετικές αλυσίδες σουπερμάρκετ στις έξι χώρες συνολικά για να υπολογισθούν οι μέσες τιμές, με δειγματοληψίες από έγκυρα site σύγκρισης τιμών σε Ελλάδα και εξωτερικό, αλλά και από αλυσίδες σουπερμάρκετ. Τα στοιχεία περιλαμβάνουν τόσο τιμές προϊόντων σε προσφορά, όσο και προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας σε κάθε χώρα.
Σημειώνεται η σύγκριση τιμών γίνεται με και χωρίς την αξία του ΦΠΑ, ο οποίος διαφέρει σε κάθε χώρα.
Η σύγκριση των μέσων τιμών των καλαθιών δείχνει ότι τρεις χώρες έχουν σημαντικά ακριβότερο μέσο καλάθι από την Ελλάδα, 15% η Γαλλία, 8% το Ηνωμένο Βασίλειο, 5% η Ιταλία, Οι άλλες δύο χώρες έχουν περίπου ίσο καλάθι με την Ελλάδα, 1% ακριβότερο η Πορτογαλία και 1% φθηνότερο η Ισπανία. Η εικόνα των αποτελεσμάτων αλλάζει σημαντικά όταν αφαιρέσουμε τον αναλογούντα ΦΠΑ ανά χώρα, για να γίνουν αντιληπτές οι πραγματικές τιμές των προϊόντων σουπερμάρκετ. Η σύγκριση των καλαθιών σε αυτή την περίπτωση δείχνει ότι και οι έξι χώρες έχουν πιο ακριβό μέσο καλάθι από την Ελλάδα, η Γαλλία κατά 23%, το Ηνωμένο Βασίλειο κατά 17%, η Ιταλία κατά 13%, η Ισπανία κατά 6% και η Πορτογαλία κατά 4% Αυτό είναι αποτέλεσμα της διαφοράς που έχει ο χαμηλός ΦΠΑ ανά χώρα (πρόκειται για τον ΦΠΑ που αναφέρεται σε τρόφιμα και ποτά).
Στην Ελλάδα αυτός ο ΦΠΑ είναι 13%. Ο ΦΠΑ είναι σημαντικά υψηλότερος από το Ηνωμένο Βασίλειο (0% ή 5%) και τη Γαλλία (10% και 5,5%), την Ισπανία (10% και 4%), την Πορτογαλία (13% και 6%), την Ιταλία (5% και 4%), αλλά και τις περισσότερες χώρες της ΕΕ.
Η βασική διαφορά είναι ότι τρόφιμα που στην Ελλάδα υπάγονται στον υψηλό συντελεστή ΦΠΑ με 24% στις υπόλοιπες χώρες υπάγονται στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ, ο οποίος είναι και χαμηλότερος του ελληνικού με 6%, 5,5%, 4% ή ακόμα και 0%.
