Χαιρετισμός Γιώργου Α. Παπανδρέου στην εκδήλωση για τα 20 χρόνια ΕΣΑμεΑ – Πάτρα, 31 Μαΐου 2025
Αγαπητές φίλες, αγαπητοί φίλοι,
Αγαπητέ Γιάννη (Βαρδακαστάνη)
Πρόεδρε της ΕΣΑΜΕΑ,
Σας ευχαριστώ θερμά για την πρόσκληση να βρεθώ σήμερα κοντά σας, σε αυτή την επετειακή στιγμή – τα 20 χρόνια ζωής και αγώνα της Περιφερειακής Ομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία Δυτικής Ελλάδας και Νοτίων Ιονίων Νήσων. Δύο δεκαετίες υπεράσπισης της αξιοπρέπειας, των δικαιωμάτων, της ίδιας της ανθρώπινης ύπαρξης.
Η Ελλάδα είναι στη 2η χειρότερη θέση στην Ευρώπη, μετά την Βουλγαρία, όσον αφορά τη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό. Μόλις το 25,3%. Υποδιπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Και 8η από το τέλος στο χάσμα απασχόλησης.
Αυτά δεν είναι απλώς στατιστικά. Είναι καθημερινός αποκλεισμός. Είναι υποτίμηση δυνατοτήτων. Είναι σπατάλη ανθρώπινου δυναμικού. Και τελικά, είναι ηθική παρακμή και αναπτυξιακή αφροσύνη.
Διότι κάθε άτομο με αναπηρία που αποκλείεται από την εργασία, την εκπαίδευση, την κοινωνική ζωή, είναι και μία χαμένη ευκαιρία για την οικονομία, για την κοινωνία, για όλους μας.
Αντί να σχεδιάσουμε μια χώρα που δίνει φτερά στους αδύναμους, χτίζουμε μία χώρα που χαρίζεται στους ισχυρούς. Αυτή είναι η φιλοσοφία της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας: ένα νεοφιλελεύθερο μοντέλο που βλέπει την κοινωνική πολιτική ως «κόστος», όχι ως επένδυση. Που εκχωρεί παραλίες, βουνά και φυσικούς θησαυρούς σε ιδιώτες – την ώρα που αφήνει τους συμπολίτες μας με αναπηρία να σκοντάφτουν πάνω σε σπασμένα πεζοδρόμια και αποκλεισμένους δημόσιους χώρους.
Αυτό δεν είναι ανάπτυξη. Είναι ανάπτυξη για λίγους. Κερδοσκοπεία για λίγους. Και ταυτόχρονα, απώλεια ευκαιριών για όλους.
Ας μιλήσουμε με ένα απτό παράδειγμα – αυτό του τουρισμού. Ένα πεδίο που έχει εύστοχα αναδείξει και ο Πρόεδρός σας σε ευρωπαϊκά συνέδρια.
Σήμερα, πάνω από 80 εκατομμύρια Ευρωπαίοι πολίτες με αναπηρία αναζητούν προσβάσιμους προορισμούς. Η Ελλάδα, με τη μοναδική της φυσική και πολιτιστική ομορφιά, θα μπορούσε – και θα έπρεπε – να πρωτοπορεί. Και όμως, παραμένει στις τελευταίες θέσεις της Ευρώπης στην τουριστική προσβασιμότητα.
Γιατί; Διότι λείπει το όραμα. Λείπει η στρατηγική. Λείπει ο σοβαρός σχεδιασμός. Λείπει η πολιτική βούληση και μαζί λείπει η δημοκρατική διαβούλευση με όλους σας, με όλους μας. Και λείπει γιατί απειλεί συμφέροντα που νέμονται τον πλούτο της χώρας μας, που θέλουν να αποφασίζουν πίσω από κλειστές πόρτες μακριά από το φως της διαφάνειας και του κοινωνικού ελέγχου.
Σε κάθε συνέδριο τουρισμού, λέω κάτι απλό αλλά ουσιαστικό:
Ένας επισκέπτης που φτάνει στην Ελλάδα πρέπει πρώτα να αντικρίσει μια κοινωνία που σέβεται τους ίδιους της τους πολίτες. Μια χώρα όπου ο άνθρωπος, και ιδιαίτερα ο πιο ευάλωτος, αντιμετωπίζεται με φροντίδα, με αξιοπρέπεια, με ισοτιμία.
Είναι και ηθικά ανεπίτρεπτο αλλά και οικονομικά κοντόφθαλμο να επιδιώκουμε την “ευημερία των επισκεπτών”, όταν οι ίδιοι οι πολίτες μας βιώνουν αδιαφορία και αποκλεισμό. Γιατί μια χώρα δεν ευημερεί πραγματικά, αν δεν ευημερούν οι άνθρωποί της.
Πόσο μάλλον όταν σταχυολογούμε τους επισκέπτες και τους διακρίνουμε – στην πράξη – από την ταυτότητα τους.
Ακόμα περισσότερο όταν ακραίες συντηρητικές δυνάμεις σε χώρες μας στέλνουν ένα ανησυχητικό μήνυμα.
Το αυταρχικό μοντέλο διακυβέρνησης που θέλει να μας επιβληθεί, αδιαφορώντας για τα ανθρώπινα δικαιώματα και υπονομεύοντας την ισότητα στις ευκαιρίες.
Εμείς, όμως, υπερασπιζόμαστε μια άλλη πορεία.
Μια πορεία που δεν κάνει διακρίσεις.
Όταν λέμε “ίσες ευκαιρίες για όλους”, το εννοούμε: για κάθε άνθρωπο, ανεξαρτήτως φύλου, χρώματος, θρησκείας, αναπηρίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού.
Και όταν μιλάμε για ανάπτυξη, δεν αναφερόμαστε σε μια στεγνή οικονομική πρόοδο για τους λίγους. Μιλάμε για ανάπτυξη που αγγίζει τις ζωές όλων — πρώτα απ’ όλα των πιο ευάλωτων.
Αυτή είναι η δική μας πυξίδα: μια κοινωνία δημοκρατίας, συμπερίληψης και πραγματικής δικαιοσύνης.
Τελικά η ποιότητα μιας κοινωνίας δεν μετριέται με νούμερα στο ΑΕΠ, ούτε με τα κέρδη των λίγων.
Μετριέται με το πόσο ελεύθερα και αξιοπρεπώς ζει ο πιο αδύναμος. Αν νιώθει ότι τον βλέπουμε, ότι τον ακούμε, ότι του αναγνωρίζουμε ισοτιμία – γιατί πολύ απλά είναι άνθρωπός μας.
Και αναρωτιέμαι:
Τι κοινωνία χτίζουμε όταν αγνοούμε αυτή την απλή, καθολική αλήθεια;
Μια κοινωνία φοβική. Μια κοινωνία άνιση. Μια κοινωνία των ισχυρών απέναντι στους πολλούς.
Αυτό δεν είναι το μέλλον που αξίζουμε.
Εμείς παλεύουμε για μια κοινωνία ανοιχτή, συμπεριληπτική, ανθρώπινη – που δεν αφήνει κανέναν πίσω. Και ξέρουμε πως όταν μια κοινωνία είναι καλή για τους πιο ευάλωτους, είναι καλύτερη για όλους.
Και θέλω εδώ να θυμίσω τα λόγια του Ρόμπερτ Κένεντι πριν δολοφονηθεί:
«Στις οικονομίες μας μετράμε τον όγκο του ΑΕΠ μας. Όχι την ποιότητα της οικονομικής μας ανάπτυξης. Αυτό δεν μας επιτρέπει να μετρήσουμε την υγεία των παιδιών μας, την ποιότητα της εκπαίδευσής τους ή τη χαρά του παιχνιδιού τους. Δεν περιλαμβάνει την ομορφιά της ποίησής μας ή τη δύναμη των σχέσεωνμας, την ευφυΐα του δημόσιου διαλόγου ή την ακεραιότητα των δημόσιων λειτουργών μας. Δεν μετρά ούτε την εξυπνάδα ούτε το θάρρος μας, ούτε τη σοφία ούτε τη μόρφωσή μας, ούτε τη συμπόνια μας στον διπλανό μας, ούτε την αφοσίωσή μας στην πατρίδα. Μετρά, με λίγα λόγια, τα πάντα, εκτός από εκείνα που δίνουν αξία στη ζωή μας.»
Και αυτή είναι η βαθιά και ουσιαστική διαφορά μας με την κυβέρνηση.
Εμείς πιστεύουμε στην κοινωνική συνοχή, στην ισότητα, στην προσβασιμότητα για όλους – παντού.
Όχι στα λόγια. Στην πράξη. Σε κάθε δημόσιο χώρο. Σε κάθε γωνιά της χώρας.
Και ειδικά εκεί όπου η φύση μας χάρισε θησαυρούς – όπως στην Καλογριά.
Δεν θα επιτρέψουμε να περάσουν λογικές “εντέλλεσθε”, που μετατρέπουν τον δημόσιο πλούτο σε ιδιωτικό προνόμιο. Δεν θα δεχθούμε να παραδοθούν σε συμφέροντα οι ακτές, οι δασικές εκτάσεις, τα κοινά αγαθά. Θα αντισταθούμε. Και θα αναδείξουμε αυτή τη σκανδαλώδη λογική σε κάθε ευρωπαϊκό θεσμό.
Δεν πρόκειται απλώς για την πανέμορφη Καλογριά.
Το διακύβευμα είναι πολύ βαθύτερο.
Θυμάμαι τα πρώτα βήματα του ΠΑΣΟΚ. Τότε που κυκλοφόρησε μια αφίσα με ένα ηχηρό μήνυμα — ένα μήνυμα που, δυστυχώς, παραμένει επίκαιρο σήμερα όσο ποτέ: «ΠΩΛΕΙΤΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ».
Εμείς, όμως, εκφράζουμε μια εντελώς διαφορετική φιλοσοφία.
Μια φιλοσοφία που βάζει στο επίκεντρο το δημόσιο συμφέρον, το συλλογικό καλό.
Η δική μας επιλογή είναι ξεκάθαρη:
Να υπερασπιστούμε όσα ανήκουν σε όλους μας.
Να τα προστατεύσουμε και να τα κάνουμε προσβάσιμα σε κάθε πολίτη.
Όχι να τα ξεπουλήσουμε. Αλλά να τα αναδείξουμε, να τα σεβαστούμε και να τα διασφαλίσουμε για τις επόμενες γενιές.
Με σχέδιο, με παρεμβάσεις, με δικαιοσύνη.
Γιατί μια χώρα είναι πραγματικά ελεύθερη και δημοκρατική, όταν ο καθένας – χωρίς διακρίσεις – μπορεί να απολαύσει την ομορφιά της, να σταθεί ισότιμα στον δημόσιο χώρο, να νιώσει ότι ανήκει.
Και αυτό το “ανήκειν” το υπερασπιζόμαστε με όλες μας τις δυνάμεις.
Ένα άλλο μοντέλο δεν είναι όνειρο, είναι εφικτό – βούληση και μόνο απαιτείται και μαζί σοβαρό σχεδιασμό και όχι πελατειακό μικροκομματισμό, ούτε οσφυκαμψία και deals με ισχυρούς, αλλά αντιθέτως ένα μοντέλο, μια κοινωνία:
– Όπου η προσβασιμότητα είναι δικαίωμα, όχι πολυτέλεια.
– Όπου η κοινωνική πολιτική είναι μοχλός ανάπτυξης, όχι φιλανθρωπία.
– Όπου το κράτος πρόνοιας δεν είναι παρελθόν, αλλά εγγύηση για ένα καλύτερο μέλλον.
Εκφράζουμε την ανάγκη ενός νέου Νέου Κοινωνικού Συμβολαίου, που θα διασφαλίζει:
•Πλήρη προσβασιμότητα παντού – φυσική και ψηφιακή.
•Ειδικευμένο προσωπικό στις δομές υγείας.
•Στήριξη των οικογενειών και των φροντιστών.
•Μόνιμες, διαρθρωτικές παρεμβάσεις στα σχολεία, τις υποδομές, την εργασία.
•Πολιτικές καταπολέμησης της βίας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
•Ένα πραγματικά συμμετοχικό μοντέλο σχεδιασμού πολιτικών, με τους ίδιους τους ΑμεΑ στο τραπέζι.
Γιατί η Δημοκρατία μας δεν μπορεί να είναι ακέραια, αν δεν είναι και προσβάσιμη.
Γιατί η οικονομία μας δεν μπορεί να είναι βιώσιμη, αν δεν είναι και δίκαιη.
Γιατί η κοινωνία μας δεν μπορεί να είναι υγιής, αν δεν είναι και αλληλέγγυα.
Και αυτό ξεκινάει από εδώ.
Από την Πάτρα.
Από τη Δυτική Ελλάδα.
Μια περιοχή που πάντα είχε και την δημοκρατική φωνή, την δικιά σας φωνή.
Φίλες και φίλοι,
Δεν περιμένουμε σωτήρες.
Ούτε υποτασσόμαστε στο απρόσωπο κράτος.
Εμείς θα σηκώσουμε την κοινωνία όρθια. Μαζί. Ισότιμα. Με αξιοπρέπεια για όλους.
Σας ευχαριστώ και δεσμεύομαι:
Είμαι δίπλα σας.
Ήμουν, είμαι και θα είμαι.
Γιατί η αλήθεια, η ισότητα και η δικαιοσύνη, δεν κάνουν εκπτώσεις.
Και το εγγυώμαι – Ούτε εμείς.
