Του Απόστολου Κατσιφάρα
Η γενιά της οικονομικής κρίσης συναντά την γενιά της πανδημίας και ενεργειακής φτώχειας.
Ενώ η οικονομική κρίση και το τρίτο μνημόνιο έδειχναν να κλείνουν οριστικά τον κύκλο τους και να έρχονται καλύτερες μέρες, ήλθαν η ενεργειακή φτώχεια και η πανδημία με εξ ίσου επιθετικό τρόπο και κρατούν καθηλωμένα τα όνειρα και τις προσδοκίες των νέων μας.
Οι νέοι μας σήμερα αναμετρώνται με τα αδιέξοδα του τώρα και την αβεβαιότητα του αύριο!
Κάθε μέρα που περνά αντί να λύνονται θέματα και να βελτιώνεται η θέση των νέων στην παραγωγή και την καθημερινότητά τους, νέα αδιέξοδα και βάρη προστίθενται.
Οι παράγοντες που καθορίζουν την αξιοπρέπεια και την ελπίδα είναι η εργασία, οι μισθοί, η κατοικία, η αξιοκρατία και το κόστος διαβίωσης.
Θα τα προσεγγίσουμε ένα – ένα με τον πιο αντικειμενικό τρόπο:
Α. Εργασία – εξέλιξη – μισθοί
Οι εργασία έχει γίνει δυσεύρετη. Οι κανόνες έχουν αντιστραφεί και οι παραγόμενες θέσεις του αναπτυξιακού μοντέλου μας είναι μερικής απασχόλησης και ελάχιστων αμοιβών.
Το 56 % των μισθωτών αμείβονται με μισθό κάτω των 900 ευρώ μηνιαίως μικτά.
Το 63 % των μισθωτών αμείβονται με μισθό κάτω των 1000 ευρώ μηνιαίως μικτά.
Οι μισθοί λοιπόν είναι καθηλωμένοι στην χώρα μας ενώ ο κατώτατος μισθός παραμένει ένας από τους χαμηλότερους στη Ευρώπη. Την ίδια στιγμή ο πληθωρισμός τρέχει με πάνω από 13 % το τελευταίο χρόνο
Οι νέοι μας δεν βρίσκουν θέσεις εργασίας και κυρίως στην ειδικότητά τους. Οι δουλειές είναι ευκαιριακές και προσωρινές, άρα εξέλιξη δεν υπάρχει και συνεπώς δεν υπάρχουν και κίνητρα ή νέοι στόχοι.
Β. Ενοίκιο – κατοικία
Δεν τολμάμε να μιλήσουμε για νέες κατοικίες, όπως κάνει η Πορτογαλία και η Ισπανία, με εξαίρεση την πρωτοβουλία του ΠΑΣΟΚ.Η κατασκευή νέων κατοικιών είναι απαγορευτική, για τα νέα ζευγάρια που θέλουν να ανοίξουν τα φτερά της ανεξαρτησίας τους.
Τα ενοίκια στις μεγάλες πόλεις έχουν γίνει απλησίαστα και βραχνάς, αφού τείνουν να πλησιάσουν το 60 – 70 % του μισθού τους.
Προσωπικά ως Περιφερειάρχης είχα λάβει πρωτοβουλία για την προστασία της κατοικίας μέσω της συνταγματικής κατοχύρωσης το 2018. Μαζέψαμε υπογραφές, πήγαμε στην Βουλή, μας άκουσαν όλοι αλλά δεν τόλμησε κανείς. Ήμασταν μπροστά, βλέπαμε με καθαρή ματιά το πρόβλημα και πήραμε πρωτοβουλία.
Νέες κατοικίες – επιδότηση ενοικίων – άτοκα στεγαστικά δάνεια και συνταγματική κατοχύρωση κατοικίας είναι η πρόταση αξιοπρέπειας.
Γ. Kόστος διαβίωσης – ποιότητα ζωής.
Το κόστος διαβίωσης κάθε μέρα που έρχεται γίνεται και πιο δυσβάσταχτο γιατί η αγορά είναι ανεξέλεγκτη.
Ηλεκτρικό ρεύμα και καύσιμα έχουν πάρει την ανηφόρα και δύσκολα θα απεμπλακούμε σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Είμαστε εξαρτημένοι και ακόμη δεν έχουμε σχέδιο για αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου μας.
Τα είδη διατροφής στο καλάθι της ημέρας, κρέας, ψωμί, ζυμαρικά , γαλακτοκομικά, βρίσκονται στα ύψη. Το ψυγείο σε λίγο καιρό θα είναι διακοσμητικό στα νεανικά και φοιτητικά σπίτια.
Κρατικά και δημοτικά τιμολόγια, το φως, το νερό, η κινητή τηλεφωνία, η πρόσβαση στο Διαδίκτυο και ό,τι έχει ανάγκη η νεολαία συνεχώς αυξάνονται. Οι επιχορηγήσεις δεν αρκούν.
Το συνολικό κόστος διαβίωσης των νέων αν μένουν στο νοίκι κυμαίνεται περίπου 1000 ευρώ μηνιαίως, δηλαδή περισσότερα από τον μισθό που αμείβονται.
Δ. Aξιοκρατία – δικαιοσύνη
Η αξιοκρατία έχει πληγεί βαθιά τις μέρες μας. Το ΑΣΕΠ, που ήταν θεματοφύλακας των αξιών του δικαίου, παρακάμπτεται σκόπιμα και πάντα με την επίκληση των έκτακτων αναγκών.
Οι νέοι ζητούν το ίδιο σημείο εκκίνησης στην πρόσβαση εργασίας, στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα.
Οι νέοι μας ζητούν σεβασμό, αξιοκρατία και ίσες ευκαιρίες παντού.
Ε. Δικαιώματα και κοινωνικά αγαθά στην νέα εποχή
Η πρόσβαση στα κοινωνικά αγαθά της υγείας και παιδείας στη Ελλάδα είναι τα μόνα που έχουν αντέξει μέσα στην κρίση. Ιδιαίτερα το ΕΣΥ άντεξε στα πολύ δύσκολα . Έχουμε όμως χρέος να τα ενισχύσουμε.
Στο ηλεκτρικό ρεύμα έχουμε αποτύχει πλήρως γιατί δεν κάναμε μια ειλικρινή συζήτηση σε ανώτατο επίπεδο για τον αν το τοποθετούμε στα κοινωνικά αγαθά. Αντίθετα το εκχωρήσαμε στα ιδιωτικά συμφέροντα και δεν προστατεύσαμε τους πολίτες.
Τα δικαιώματα στην εργασία και την ασφάλιση τα έχουμε παραμελήσει κλείνοντας το μάτι στη αυθαιρεσία. Αυτό όμως κοστίζει πολύ και κυρίως στους αδύνατους κρίκους της εργασίας που είναι οι νεοπροσλαμβανόμενοι.
Η κυβέρνηση παρουσίασε με τυμπανοκρουσίες ένα σχέδιο επιστροφής των νέων επιστημόνων και βελτίωσης της θέσης τους στην παραγωγική διαδικασία της χώρας μας. Η αποτυχία είναι εμφανής. Όλα αποδείχθηκαν χίμαιρες γιατί επέστρεψαν ελάχιστοι ενώ η φυγή ολοένα και περισσότερων νέων μας συνεχίζεται.
Καμία βελτίωση της θέσης των νέων επιστημόνων ούτε νέες θέσεις στην έρευνα, την βιομηχανία αλλά και ούτε καλύτεροι μισθοί. Το περιβάλλον παραμένει δυσμενές και εδώ είναι η αποτυχία μας.
ΣΤ. Ο ρόλος – παγίδα της σύνταξης στην Ελλάδα.
Οι περισσότεροι νέοι συντηρούνται με τις συντάξεις του παππού και της γιαγιάς. Εδώ βρίσκεται η παγίδα γιατί όλοι βολεύονται αρχικά αλλά ουσιαστικά συμβιβάζονται στα ελάχιστα και τα πριν την ταπείνωση.
Παράγεται μια μορφή εξάρτησης, αυτή του εφησυχασμού, και ξεκινά το ‘’ βόλεμα ‘’ που είναι ότι χειρότερο για τους νέου μας.
Πρέπει να μειωθούν οι συντάξεις ; προφανώς όχι !
Αντίθετα, πρέπει να ενισχυθούν με γενναίο τρόπο οι μισθοί και οι θέσεις εργασίας . Μόνο τότε θα απελευθερωθούν και θα αποδώσουν οι νέοι μας, γιατί μόνο τότε θα πάρουν πάνω τους την ζωή τους.
Ζ. Ο ρόλος των επιδομάτων και των επιταγών
Κάθε μέρα που περνά, μία νέα επιταγή ξεφυτρώνει ως μικροπολιτική.
Κάθε μέρα που περνά όλοι ψάχνουν σε ποια πλατφόρμα θα μπουν για να κάνουν αίτηση.
Όλα αυτά τα μεγαλεία των επιδομάτων με την πιο νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση των τελευταίων δεκαετιών !
Το αύριο μας καλεί να ανταποκριθούμε και πρέπει να δώσουμε απαντήσεις:
Αντέχει η οικονομία μας και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις νέες αυξήσεις στους μισθούς και περιορισμό των ελαστικών μορφών απασχόλησης ;
Αντέχει το κράτος να δώσει οικονομική και θεσμική στήριξη για να μην σηκώσουν μόνες του οι επιχειρήσεις το βάρος;
Αντέχει το πολιτικό σύστημα να κάνει τεκτονικές αλλαγές ; τις πιστεύει ; τις προτάσσει;
Το παζλ είναι δύσκολο και σύνθετο στην λύση του. Ένα, όμως, είναι σίγουρο. H χώρα μας δεν αντέχει άλλη φυγή των νέων στο εξωτερικό, όπως και δεν αντέχει ταπεινωμένους και περιθωριοποιημένους νέους, γιατί θα το πληρώσει ακριβά στο μέλλον.
Κοινωνία χωρίς αυτοπεποίθηση δεν έχει μέλλον και νεολαία χωρίς νεύρο και αισιοδοξία δεν έχει αύριο.
Η νεολαία μας καλείται να κάνει τις ρήξεις με τον βάλτο, τον συμβιβασμό και το βόλεμα.
Το πολιτικό σύστημα καλείται να τολμήσει νέες αλλαγές με σχέδιο μέσα στην κρίση για να μην μετράμε χαμένες γενιές.
Ο δρόμος είναι μπροστά μας !
