Και τώρα οι δυο τους! Βγάζοντας η κυβέρνηση τα φυσικά πρόσωπα από το κάδρο των φορολογικών ελέγχων -εισάγοντας τεκμαρτό τρόπο φορολόγησής για τους 737.000 ελεύθερους επαγγελματίες- αποκαλύπτεται το «θηρίο» της μεγάλης φοροδιαφυγής (κυρίως εταιρείες-νομικά πρόσωπα) με το οποίο πλέον θα αναμετρηθεί πρόσωπο με πρόσωπο από το 2024 ο φοροελεγκτικός μηχανισμός.
Το κυνήγι ξεκινά για περίπου 100.000 εταιρείες-ζόμπι που κρύβονταν επί δεκαετίες, ανάμεσα στις συνολικά 1,1 εκατομμύριο επιχειρήσεις της χώρας, τις οποίες καλείται να ελέγχει κάθε χρόνο η Εφορία: ΙΚΕ του ενός ευρώ, ΕΠΕ, Ανώνυμες Εταιρείες, αλλά και προσωπικές εταιρείες (ατομικές, Ο.Ε., Ε.Ε.) εισέπραξαν μέσα στην πενταετία 2017-2021 (ακαθάριστα έσοδα) 1,3 τρισ. ευρώ. Ωστόσο μόνο μία στις τρεις δήλωσε κέρδη! Τα οποία μάλιστα δεν ξεπερνούν αθροιστικά τα 68,2 δισ. ευρώ, δηλαδή ούτε 5% του τζίρου που είχαν όλες οι κεφαλαιουχικές και προσωπικές εταιρείες μαζί.
Μπαίνει μέσα το κράτος
Οπως δείχνουν τα στοιχεία που φέρνει στο φως το «business stories», εκατοντάδες χιλιάδες εταιρείες «σβήνουν» συστηματικά έως το 95% του τζίρου τους. Η μία στις τρεις μάλιστα δήλωνε μονίμως ζημίες οι οποίες, στην πενταετία αυτή, έφταναν αθροιστικά στα 186 δισ. ευρώ, ποσό που αποτελεί σχεδόν 150% των εσόδων τους (και τα οποία μόνο ισχνά δεν ήταν)!
Ετσι, αντί να πληρώνουν φόρους εισοδήματος στο Δημόσιο, πάνω από 100.000 επιχειρήσεις (νομικά πρόσωπα) «καταβρόχθιζαν» επιστροφές φόρων έως και 350 εκατ. ευρώ ετησίως – ή σχεδόν 1,5 δισ. ευρώ στην ίδια πενταετία.
Ταυτόχρονα, άλλη μία στις τρεις επιχειρήσεις δήλωνε μηδενικά ή ελάχιστα κέρδη, αποφεύγοντας να πληρώσουν μεγαλύτερους φόρους επί των κερδών τους. Το βάρος πληρωμής των φόρων έπεφτε έτσι σε 900 κερδοφόρες εταιρείες (0,3% από τα περίπου 300.000 νομικά πρόσωπα) οι οποίες πλήρωναν το 50% των φόρων: για παράδειγμα, τα 9 από τα 18 δισ. ευρώ που εισέπραξε συνολικά το κράτος για τη χρήση του 2021.
Καθαρίζει το τοπίο
Το 2024, όμως, το επιχειρησιακό πλάνο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) αλλάζει και στο στόχαστρο μπαίνουν πάνω από 120.000 νομικά πρόσωπα. Κυρίως ΙΚΕ, ΕΠΕ, Α.Ε., ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες εταιρείες που συστηματικά δηλώνουν ζημιές, της τάξεως των 30 έως και 40 δισ. ευρώ κάθε χρόνο, επί μία τριετία τουλάχιστον.
Οχι τυχαία, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης προανήγγειλε κατά την ψήφιση του νέου φορολογικού νόμου στη Βουλή ότι «από εδώ και πέρα, το βάρος από την πλευρά του υπουργείου Οικονομικών και της ΑΑΔΕ θα πέσει στους ελέγχους στη μεγάλη φοροδιαφυγή. Για παράδειγμα, στις εταιρείες που παρουσιάζουν επί χρόνια ζημιές».
Το σχέδιο έχει μπει ήδη σε εφαρμογή, καθώς η ΑΑΔΕ έχει ξεκινήσει ήδη να καλεί για έλεγχο τις πρώτες εταιρείες, οι οποίες δήλωναν πως λειτουργούν μονίμως με ζημίες, για πάνω από δύο ή τρεις διαδοχικές χρήσεις.
Μετά και την επιβολή τεκμαρτής φορολόγησης στους ελεύθερους επαγγελματίες όμως, καθαρίζει πλήρως το τοπίο στους φορολογικούς ελέγχους. Αντί για 1,1 εκατομμύριο επιχειρήσεις (φυσικά και νομικά πρόσωπα) από το 2024 οι έλεγχοι εστιάζουν κατά κύριο λόγο στις 311.292 εταιρείες της χώρας (νομικά πρόσωπα), καθώς απαλλάσσεται ο φοροελεγκτικός μηχανισμός από εργώδεις και αμφιβόλου αποτελεσματικότητας ελέγχους, κυνηγώντας πάνω από μισό εκατομμύριο επαγγελματίες που δεν έχουν καν μόνιμη εγκατάσταση ή βρίσκονται συνεχώς σε δρόμους και σε σπίτια για δουλειές του ποδαριού και, άρα, δεν μπορούν να εντοπιστούν και να ελεγχθούν αποτελεσματικά.
Το έργο των ελεγκτών θα κατευθύνουν οι πληροφορίες και τα νέα στοιχεία που θα εισρέουν online πλέον στο στρατηγείο της ΑΑΔΕ, εξαιτίας της καθολικής εφαρμογής των myDATA και των ηλεκτρονικών τιμολογίων και συναλλαγών.
Πώς θα ελεγχθούν
Σε αντίθεση με τους επαγγελματίες, τα νομικά πρόσωπα θεωρείται πως προσφέρουν μεγαλύτερα περιθώρια φορολογικού ελέγχου. Ωστόσο, με τις χειρόγραφες και εκ των υστέρων δηλώσεις εισοδήματος, τα προηγούμενα χρόνια οι όποιοι έλεγχοι λειτουργούσαν κυρίως αποτρεπτικά, προς συμμόρφωση των υπολοίπων.
Αυτά, όμως, αποτελούν πια παρελθόν, αφού από φέτος η ΑΑΔΕ κρατάει τα ηλεκτρονικά κλειδιά και βιβλία των λογιστηρίων και ταμείων των 310.000 εταιρειών, παρακολουθώντας σε πραγματικό χρόνο και εν τη γενέσει τους τις εισπράξεις, τις δαπάνες, τις αποστολές φορτίων και τη φοροδιαφυγή.
Με τα νέα δεδομένα οι έλεγχοι γίνονται πολύ πιο άμεσα ή και προληπτικά (με στοιχεία myDATA και μεθόδους επιλογής στόχων που στηρίζονται στην Τεχνητή Νοημοσύνη), ενώ θα ενταθούν και θα επικεντρωθούν απερίσπαστοι πλέον, κυρίως σε εταιρείες οι οποίες:
■ Εχουν συμπληρώσει δύο ή τρία χρόνια απανωτών ζημιών και άνω.
■ Δηλώνουν υψηλότερα έξοδα από τα έσοδα ή τον μέσο όρο του κλάδου τους.
■ Αποδίδουν εξαιρετικά χαμηλό ΦΠΑ επί των πωλήσεών τους.
■ Εχουν χρήσεις που πλησιάζουν να παραγραφούν.
Τα «μεγάλα ψάρια»
Με τον τεκμαρτό τρόπο φορολόγησης για τους αυτοαπασχολούμενους, από το 2024 μειώνεται δραστικά το ελεγκτικό φορτίο (αλλά και το εισπρακτικό ενδιαφέρον) της Εφορίας, για το πώς ζουν και επιβιώνουν 800.000 φυσικά πρόσωπα (ελεύθεροι επαγγελματίες και μονοπρόσωπες επιχειρήσεις) που δηλώνουν εισοδήματα «πείνας». Αυτοί θα καθαρίσουν πληρώνοντας από 200-300 ευρώ παραπάνω φόρο εισοδήματος ετησίως οι περισσότεροι (ή έως και 5.000 ευρώ ορισμένοι).
Ετσι, από τη νέα χρονιά, χιλιάδες ελεγκτές προβλέπεται να αποδεσμευτούν και να αξιοποιηθούν μαζικά για να ελέγχουν περιοδικά όχι πλέον 1,1 εκατομμύριο επιχειρήσεις που είναι συνολικά εγγεγραμμένες στα μητρώα της Eφορίας, αλλά «μεγάλα ψάρια», όπως οι πάνω από 300.000 εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη χώρα.
Ειδικά 120.000 κεφαλαιουχικές και προσωπικές εταιρείες (1 στις 3 συνολικά) φαίνεται πως προκαλούν τη μεγαλύτερη οικονομική αιμορραγία στο κράτος εδώ και δεκαετίες. Τα στοιχεία των δηλώσεων που υποβάλλουν οι ίδιες στην Εφορία αποκαλύπτουν ότι όσο και αν ανεβαίνουν οι εισπράξεις τους (ακόμα και με τζίρους-ρεκόρ ύψους 312,5 δισ. ευρώ που είχαν το 2021 οι 311.2029 εταιρείες στη χώρα), μόλις η μία στις τρεις (107.785 νομικά πρόσωπα) δήλωσε κέρδη, τα οποία ποτέ δεν ξεπέρασαν όμως τα 18 δισ. ευρώ (αθροιστικά 17,946 δισ. όλες μαζί το 2021).
Συγκεκριμένα:
■ Οι 111.975 ΙΚΕ και ΕΠΕ είχαν το 2021 συνολικά ακαθάριστα έσοδα 265,7 δισ. ευρώ ή, αναλογικά, από 2,373 εκατ. ευρώ η καθεμία! Λιγότερες από μισές, όμως, πλήρωσαν φόρο εισοδήματος (53.992 νομικά πρόσωπα), καθώς δήλωσαν κέρδη 13,8 δισ. ευρώ.
■ Πάνω από τις μισές (57.983 ΑΦΜ ή το 52%), αν και «επισήμως» έβαλαν στα ταμεία τους εισπράξεις 79,8 δισ. ευρώ (30% του συνολικού τζίρου) τελικά δήλωσαν ζημίες… 30,9 δισ. ευρώ ή από 533.400 ευρώ κατά μέσο όρο καθεμία τους. Αν και εισέπραξαν 80 δισ. μέσα σε μια χρονιά ή από 712.800 ευρώ κατά μέσο όρο, δήλωσαν δαπάνες 110 δισ. ευρώ (!) ή σχεδόν 1 εκατ. ευρώ η καθεμία. Ετσι δεν πλήρωσαν ούτε ευρώ φόρο εισοδήματος, αλλά έλαβαν και επιστροφή φόρου από το κράτος 307,9 εκατ. ευρώ ή, αναλογικά, από 5.300 ευρώ η καθεμία.
■ Αλλες 13.612 είχαν μηδενικά κέρδη και πήραν επιπλέον επιστροφές φόρου 73,2 εκατ. ευρώ ή αναλογικά από 5.375 ευρώ.
■ Από 111.000 προσωπικές επιχειρήσεις Ο.Ε. και Ε.Ε., οι 52.439 είχαν μεν έσοδα 7,4 δισ. ευρώ, αλλά δήλωσαν ζημίες 2,7 δισ. ευρώ και πήραν επιστροφή φόρων 13,969 εκατ. ευρώ ή από 266 ευρώ καθεμία. Οι άλλες 58.561 εταιρείες δήλωσαν ότι αποκόμισαν ετήσια κέρδη 2,7 δισ. ευρώ, όσες ακριβώς δηλαδή και οι ζημίες που εμφάνισαν οι υπόλοιπες εταιρείες του χώρου.
■ Από 18.828 Ανώνυμες Εταιρείες με τζίρο 160,7 δισ. ευρώ, οι 10.275 έκαναν τζίρο 44,5 δισ., αλλά μπήκαν μέσα 13 δισ. ευρώ (ζημίες). Το κράτος τούς επέστρεψε φόρους 78,5 εκατ. ευρώ ή από 7.600 ευρώ σε καθεμία.
Τα ίδια κάθε χρόνο
Ιδια και χειρότερη με του 2021 ήταν η εικόνα και τα προηγούμενα έτη. Το μοτίβο επαναλαμβάνεται στερεότυπα. Παρόλο μάλιστα που το 2021 -αν και χρονιά μεγάλης κρίσης- οι τζίροι των επιχειρήσεων είχαν μεγάλη άνοδο σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.
Ειδικά ΙΚΕ και ΕΠΕ αναδεικνύονται κατά σύστημα, ως μεγάλοι πρωταθλητές ζημιών, της τάξεως των 30-40 δισ. ετησίως:
Το έτος 2020, με συνολικό τζίρο 237,5 δισ. ευρώ, οι ΙΚΕ και ΕΠΕ είχαν κέρδη 10,8 δισ. και ζημίες 31,7 δισ. ευρώ, ενώ οι προσωπικές 2 δισ. κέρδη και 3 δισ. ζημίες.
Το έτος 2019, προτού ξεσπάσουν οι πρωτοφανείς διεθνείς οικονομικές κρίσεις, τα πράγματα ήταν ίδια και χειρότερα! Με συνολικό τζίρο πολύ μικρότερο (264,7 δισ. ευρώ) 101.202 εταιρείες δήλωσαν συνολικά κέρδη 14,6 δισ. ευρώ. 108.282 άλλες, όμως, έγραψαν ζημίες 31,8 δισ. ευρώ. Εξ αυτών, 46.147 κεφαλαιουχικές (ΙΚΕ-ΕΠΕ) εμφάνιζαν πως μπήκαν μέσα 26,8 δισ. ευρώ (δηλαδή 580.000 ευρώ ζημία η καθεμία), ενώ 47.682 προσωπικές είχαν ζημίες 2,535 δισ. ευρώ.
Το έτος 2017, όπου οι εταιρείες είχαν τζίρο (ακαθάριστα έσοδα) μόλις 254 δισ. ευρώ, και πάλι 91.843 εταιρείες δήλωναν σταθερά (όπως το 2021) κέρδη 13,4 δισ. συνολικά, ενώ 101.271 εταιρείες δήλωσαν ζημίες 47,039 δισ. ευρώ.
Εξ αυτών 45.018 κεφαλαιουχικές δήλωσαν πως είχαν ζημιές 42,6 δισ. ευρώ (σχεδόν 1 εκατ. η καθεμία δηλαδή), ενώ άλλες 46.262 προσωπικές εταιρείες είχαν (και πάλι) ζημίες 2,57 δισ. ευρώ.
