Η ταλαιπωρημένη οικονομία της Ουκρανίας μπορεί να αντέξει τους επόμενους μήνες μέχρι να φτάσει η ξένη βοήθεια, αλλά το 2024 είναι βέβαιο ότι θα είναι πιο δύσκολο από το τρέχον έτος και το Κίεβο θα πρέπει να στηριχθεί περισσότερο στους δικούς του πόρους.
Όπως σημειώνει το Reuters, η Ουκρανία ελπίζει να καλύψει το δημοσιονομικό έλλειμμα των 43 δισεκατομμυρίων δολαρίων του επόμενου έτους κυρίως με ξένη οικονομική βοήθεια, συμπεριλαμβανομένων 18,5 δισ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Ένωση και πάνω από 8 δισ. δολ. από ένα πακέτο των ΗΠΑ που περιλαμβάνει επίσης ζωτικής σημασίας στρατιωτική βοήθεια.
Μπλόκο στη βοήθεια
Και τα δύο πακέτα έχουν μπλοκαριστεί μέχρι στιγμής – από τους Ρεπουμπλικάνους στο αμερικανικό Κογκρέσο και από την Ουγγαρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση – αλλά θα πρέπει τελικά να περάσουν, αν και ένα ερωτηματικό παραμένει για την αμερικανική οικονομική βοήθεια, δήλωσαν οικονομολόγοι και ξένοι διπλωμάτες.
Από την εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022, το Κίεβο έχει διοχετεύσει όλα τα έσοδά του στην άμυνα και τον στρατό, ενώ οι δαπάνες για τα πάντα, από συντάξεις έως κοινωνικές πληρωμές, καλύπτονται από δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια ξένης βοήθειας.
Το Κίεβο θα μπορούσε να υπολείπεται αρκετών δισεκατομμυρίων δολαρίων από τις χρηματοδοτικές του ανάγκες το 2024, αλλά ένα έλλειμμα 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων θα δημιουργούσε προβλήματα στη μακροοικονομική σταθερότητα και στο πρόγραμμα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, δήλωσε η Olena Bilan, επικεφαλής οικονομολόγος της Dragon Capital.
Το ΔΝΤ – το οποίο ενέκρινε μια νέα δόση 900 εκατομμυρίων δολαρίων αυτόν τον μήνα – απαιτεί σταθερές εγγυήσεις χρηματοδότησης για τους επόμενους 12 μήνες, οπότε μια σημαντική μείωση της εξωτερικής χρηματοδότησης θα μπορούσε να θέσει υπό αμφισβήτηση το πρόγραμμά του, είπε η ίδια.
Ρευστότητα για Ιανουάριο – Φεβρουάριο
“Η κυβέρνηση έχει απόθεμα ρευστότητας για τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο”, δήλωσε ο Yurii Haidai, ανώτερος οικονομολόγος στο Κέντρο Οικονομικής Στρατηγικής, ένα think tank στο Κίεβο.
Η κάλυψη της τρύπας που ανοίγει στον προϋπολογισμό θα μπορούσε να αναγκάσει την Ουκρανία να αυξήσει τους φόρους, κάτι που θα ήταν αντιπαραγωγικό για την οικονομία, ή ακόμη και να τυπώσει χρήματα για τον προϋπολογισμό, κάτι που επίσης θα είχε κινδύνους, δήλωσε στο Reuters ο Μπιλάν της Dragon Capital.
Ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Andriy Pyshnyi έχει καταστήσει σαφές ότι το τύπωμα χρήματος θα ήταν ένα ακραίο μέτρο και ότι δεν σκοπεύουν να καταφύγουν σε αυτό φέτος.
Η Ουκρανία πρέπει επίσης να βρει τρόπο να αναδιαρθρώσει περίπου 20 δισεκατομμύρια δολάρια σε διεθνές χρέος το επόμενο έτος, αφού οι κάτοχοι κρατικών ομολόγων συμφώνησαν σε διετές πάγωμα πληρωμών τον Αύγουστο του 2022.
Ο υπουργός Οικονομικών Serhiy Marchenko δήλωσε ότι η κυβέρνηση ελπίζει να εξασφαλίσει πλήρως την εξωτερική χρηματοδότηση το 2024, αλλά πρόσθεσε ότι αν ο πόλεμος διαρκέσει περισσότερο, τότε “το σενάριο θα περιλαμβάνει την ανάγκη προσαρμογής σε νέες συνθήκες”.
Ανάπτυξη σε πήλινα πόδια
Η οικονομία βρίσκεται σε τροχιά ανάπτυξης γύρω στο 5% φέτος, αφού συρρικνώθηκε κατά σχεδόν ένα τρίτο το 2022.
Ο πληθωρισμός έχει πέσει σε μονοψήφια ποσοστά, τα συναλλαγματικά αποθέματα βρίσκονται κοντά σε ιστορικά υψηλά επίπεδα και η ξένη βοήθεια έφτασε τακτικά φέτος.
Οι ουκρανικές επιχειρήσεις και οι ξένες επιχειρήσεις έχουν προσαρμοστεί στα νέα πολεμικά δεδομένα, ενώ ορισμένες ανακοίνωσαν ακόμη και νέες παραγωγικές εγκαταστάσεις στις κεντρικές και δυτικές περιοχές, μακριά από τις μάχες στις πιο βαριά βιομηχανικές ανατολικές και νότιες περιοχές.
Η Nestle επένδυσε 40 εκατομμύρια ελβετικά φράγκα σε μια νέα εγκατάσταση στη δυτική περιοχή Volyn, ενώ ο γερμανικός γίγαντας της Bayer που παράγει φάρμακα και φυτοφάρμακα σχεδίαζε να επενδύσει 60 εκατομμύρια ευρώ από το 2023 και μετά στην παραγωγή σπόρων καλαμποκιού στην κεντρική περιοχή Zhytomyr.
Όμως, παρά τα μέτρια σημάδια ανάκαμψης φέτος, η οικονομία που βασίζεται στα εμπορεύματα εξακολουθεί να είναι μικρότερη από ό,τι ήταν πριν από τον πόλεμο, ενώ οι κίνδυνοι και άλλοι περιορισμοί παραμένουν υψηλοί.
Εκατομμύρια Ουκρανοί παραμένουν στο εξωτερικό μετά τη φυγή τους από την εισβολή, γεγονός που ωθεί πολλές επιχειρήσεις να διαμαρτύρονται για την έλλειψη εργατικού δυναμικού, ιδίως για θέσεις υψηλής ειδίκευσης.
Τροχοπέδη για την οικονομία αποτελούν επίσης οι ρωσικές προσπάθειες αποκλεισμού της Μαύρης Θάλασσας, αν και μια ουκρανική ναυτιλιακή διαδρομή που δημιουργήθηκε σε πείσμα της Μόσχας αυτό το καλοκαίρι βοήθησε τις εξαγωγές εμπορευμάτων και μπορεί να ενισχύσει ορατά την ανάπτυξη το επόμενο έτος, λένε οι οικονομολόγοι.
Η αβεβαιότητα σχετικά με την κατεύθυνση του πολέμου εξακολουθεί να υφίσταται και ο εφοδιασμός για τις εξαγωγές παραμένει διαταραγμένη με τους πρόσφυγες που βρίσκονται ακόμη στο εξωτερικό.
Το Εθνικό Ινστιτούτο Αγροτικής Οικονομίας δήλωσε ότι τα προβλήματα μεταφοράς και εφοδιασμού οδήγησαν σε ετήσια μείωση 7% στις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων τον Νοέμβριο και ώθησαν στα ύψη το κόστος των εισαγόμενων τροφίμων.
Τα τρόφιμα αντιπροσωπεύουν το 60% των εξαγωγών της Ουκρανίας.
