Τις κρυμμένες υπεραξίες των παραχωρήσεων και των συμπράξεων μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) που θα εξασφαλίσουν μόνιμες και σταθερές πηγές εσόδων τα επόμενα χρόνια βάζουν για τα καλά στα επενδυτικά τους ραντάρ οι ισχυροί τεχνικοί όμιλοι της χώρας. ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Ελλάκτωρ, ΑVAX αλλά και η ΜΕΤΚΑ της εταιρείας ΜYTILINEOS, που μόλις πρόσφατα υπέγραψε την πρώτη ΣΔΙΤ (περιφερειακή οδό Θεσσαλονίκης – Fly Over), με την οποία εγκαινιάζει την παρουσία της στη νέα γενιά των μεγάλων έργων, είναι οι εταιρείες που φέρνουν τις μεγάλες ανατροπές στην οργάνωση και τη λειτουργία τους για να καρπωθούν στο μέγιστο τις προοπτικές ενός διαφορετικού μοντέλου κατασκευής με επενδυτικά κυρίως χαρακτηριστικά.
Και αν κάποτε τα δημόσια έργα ήταν ο κινητήριος μοχλός ανάπτυξης του κλάδου των κατασκευών, δημιουργώντας κρατικοδίαιτους ομίλους, ανάλογα με τα πολιτικά φεγγάρια και τις οικονομικές συγκυρίες, σήμερα η εικόνα έχει αντιστραφεί.
Τα δημόσια έργα λιγοστεύουν και δίνουν τη θέση τους στις παραχωρήσεις και τη διαχείριση των υποδομών, μέσα από μακροχρόνιες συμβάσεις που φέρνουν τις κατασκευαστικές εταιρείες πιο κοντά στα πρότυπα των αντίστοιχων ευρωπαϊκών μεγαθηρίων.
Τα έργα αυτά απαιτούν δομές, εξειδικευμένο προσωπικό, αλλά κυρίως ισχυρή ρευστότητα προκειμένου οι εταιρείες να συμμετάσχουν με ίδια κεφάλαια και να καλύψουν τη δική τους χρηματοδοτική συμβολή, γεγονός που δημιουργεί εκτεταμένες κινήσεις αναδιάρθρωσης.
Πριν από λίγα χρόνια, τα πρωτεία στην αγορά κατείχαν η Αττική οδός και το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», αργότερα προστέθηκαν οι συμβάσεις παραχώρησης των οδικών αξόνων, τα έργα του ΤΑΙΠΕΔ (14 περιφερειακά αεροδρόμια κ.α.), τα κτιριακά έργα της Ειδικής Γραμματείας ΣΔΙΤ και την τελευταία διετία με το μπαράζ των τεχνικών έργων που έχει προκηρύξει το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, οι παραχωρήσεις και οι ΣΔΙΤ παίρνουν διαστάσεις χιονοστιβάδας.
Πρόσφατα ο κ. Ευάγγελος Μυτιληναίος, κατά την παρουσίαση του εταιρικού μετασχηματισμού της ΜΥΤΙLINEOS, εκτίμησε ότι η χώρα έχει σοβαρές ανάγκες υλοποίησης επενδύσεων σε όλο το φάσμα των υποδομών, προβλέποντας ότι το επόμενο διάστημα θα αναδειχθούν πρότζεκτ άνω των 20 δισ. ευρώ, τα οποία κατά μεγάλο βαθμό θα υλοποιηθούν μέσω συμπράξεων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, μακροχρόνιων παραχωρήσεων ακόμη και μέσω των πρότυπων προτάσεων (Unsolicided Proposals).
Οι κινήσεις των μεγάλων ομίλων
Η ΜΥΤΙLINEOS ακολουθεί το παράδειγμα και των άλλων τεχνικών εταιρειών, διαχωρίζοντας τις κατασκευές και τις παραχωρήσεις από τις υπόλοιπες δραστηριότητες, με τη δημιουργία δύο νέων θυγατρικών. Πρόκειται για τη ΜΕΤΚΑ ΑΤΕ, που θα προικιστεί με τα συμβόλαια των τεχνικών έργων του ομίλου και με ένα ανεκτέλεστο ύψους 1,5 δισ. και με πρόσθετη ρευστότητα 1 δισ. ευρώ που της δίνουν όλα τα αναγκαία εφόδια για να βγει με αξιώσεις στον στίβο των έργων και να κερδίσει νέα συμβόλαια, και τη ΜΕΤΚΑ Παραχωρήσεις, που θα αποτελέσει το όπλο του ομίλου σε παραχωρήσεις και ΣΔΙΤ, τομέα στον οποίο διεκδικεί σημαντικές νέες συμβάσεις.
Εντονη κινητικότητα στον τομέα αυτό εμφανίζει και η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, η οποία πρόσφατα προχώρησε σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου κατά 112,2 εκατ. ευρώ, με καταβολή μετρητών στη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Παραχωρήσεις. Στην εταιρεία στην οποία περιέρχονται σταδιακά όλες οι συμβάσεις παραχώρησης (αυτοκινητόδρομοι, λιμάνια, αεροδρόμια, τουριστικές αναπτύξεις, απορρίμματα κ.ά.) πέρασε πρόσφατα και η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Καστέλι ΜΑΕ, η εταιρεία ειδικού σκοπού που έχει αποκτήσει τα δικαιώματα κατασκευής, εκμετάλλευσης, λειτουργίας και συντήρησης για 35 χρόνια του νέου Διεθνούς Αερολιμένα Ηρακλείου.
Σύμφωνα με την έκθεση αποτίμησης που διενεργήθηκε από το καλοκαίρι στην εταιρεία (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Καστέλι), προκειμένου να μεταβιβαστεί στον φορέα παραχώρησης του ομίλου, η αξία της εταιρείας κυμαίνεται από 100 έως 123 εκατ. ευρώ με τελικό εύλογο και δίκαιο τίμημα τα 111,5 εκατ. ευρώ. Η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, σύμφωνα με πρόσφατη παρουσίαση της εταιρείας στους αναλυτές, εισπράττει ετήσια έσοδα ύψους 100 εκατ. από μερίσματα που προέρχονται από τις παραχωρήσεις και τα έργα ΑΠΕ. Η ανάπτυξη του καζίνο στο Ελληνικό, η παραχώρηση της Εγνατίας Οδού αλλά και το Καστέλι υπολογίζεται να ανεβάσουν τα ετήσια μερίσματα σε περίπου 300 εκατ. ευρώ.
Από τον τομέα των οδικών έργων που εκμεταλλεύεται τα τελευταία δέκα χρόνια (Αξονας Κεντρικής Ελλάδας – Ε65 και Αντίρριο – Γιάννενα συν το τμήμα του ΠΑΘΕ – Ιονία Οδός), η εταιρεία προβλέπει να εισπράξει σε όλη τη διάρκεια της παραχώρησης που λήγει το 2037 μερίσματα ύψους 750 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχα 2,9 δισ. από την Εγνατία Οδό από το 2028 έως το 2057 και από το Καστέλι 1,1 δισ. ευρώ από το 2026 έως το 2055.
Τα συνολικά μερίσματα από ΣΔΙΤ και παραχωρήσεις της εταιρείας υπολογίζονται σε 6 δισ. ευρώ, γεγονός που εξηγεί και τους λόγους της στρατηγικής στροφής του ομίλου. Μια στρατηγική που υπηρετεί αντίστοιχα και η πώληση της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή (η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ συμμετέχει με 37,3%) σε δύο δόσεις. Κατά πληροφορίες, πρώτα στη First Sentier και στη συνέχεια στη Macquarie με χρόνο ολοκλήρωσης την επόμενη διετία, κίνηση που προβλέπεται να βάλει στα ταμεία της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ πολύτιμα έσοδα, με τα οποία θα μπορέσει να αυξήσει τα μερίδιά της στον τομέα των παραχωρήσεων.
Η Αττική Οδός και οι άλλες παραχωρήσεις
Σαφή και ξεκάθαρο προσανατολισμό στις παραχωρήσεις και τις ΣΔΙΤ επιδεικνύουν παραδοσιακά και οι άλλοι δύο μεγάλοι τεχνικοί όμιλοι της χώρας, η Ελλάκτωρ και η AVAX. Ο διαγωνισμός για τη νέα σύμβαση παραχώρησης της Αττικής oδού είναι εκείνος που θα καθορίσει το στάτους του χαρτοφυλακίου των δύο ομίλων, με τον άκρατο ανταγωνισμό που αναπτύσσεται να περιορίζει τις δυνατότητες διατήρησης του πολύτιμου περιουσιακού στοιχείου που έχει μοιράσει εκατομμύρια σε μερίσματα στους δυο μετόχους τα τελευταία χρόνια, τα οποία εκτιμώνται σε άνω από 800 εκατ. ευρώ.
Από φέτος, η Ελλάκτωρ δεν θα έχει στον ισολογισμό της τα κέρδη από τον τομέα των ΑΠΕ, λόγω της πώλησης του χαρτοφυλακίου στη Motor Oil, προσδοκώντας όμως στη θετική συνεισφορά του τομέα των παραχωρήσεων που σημειώνει σταθερή αύξηση και ανάκαμψη του κυκλοφοριακού φόρτου.
Σύμφωνα με πρόσφατη παρουσίαση της εταιρείας, η κυκλοφορία σε όλους τους δρόμους που λειτουργεί αυξήθηκε κατά 18,5% στο εννεάμηνο, ενώ για την Αττική οδό η κίνηση ήταν αυξημένη κατά 16,9% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Η εταιρεία παίρνει μεγάλη ανάσα από την πρόωρη αποπληρωμή του ομολογιακού δανείου των 600 εκατ. ευρώ στην οποία προχώρησε στα μέσα Δεκεμβρίου, κάτι που θα ενισχύσει τη ρευστότητά της προκειμένου να διεκδικήσει νέα έργα, με το βλέμμα στραμμένο στις νέες παραχωρήσεις και πρωτίστως στη νέα σύμβαση για την Αττική οδό, την οποία διεκδικεί με τον γαλλικό όμιλο Ardian και την ΑVAX.
Η σύμβαση, η οποία ξεκίνησε να ενισχύει το cash flow της εταιρείας από το 2013, λήγει τον Οκτώβριο του 2024, ωστόσο προβλέπεται να παράγει ταμειακές ροές έως το 2027. Αυξημένες ταμειακές ροές προβλέπεται να έχει η εταιρεία από το 2030 και από την Ολυμπία οδό, η σύμβαση της οποίας λήγει το 2038 και από το 2027 από τον Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου. Στο εννεάμηνο η Ελλάκτωρ εταιρεία είχε έσοδα από τις παραχωρήσεις ύψους 264,7 εκατ. αυξημένα κατά 22% σε σχέση με πέρσι και λειτουργικά κέρδη 146 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 12% έναντι των περσινών. Η εταιρεία την τελευταία 25ετία έχει επενδύσει σε παραχωρήσεις συνολικά 330 εκατ. ευρώ από τα οποία 114 εκατ. ευρώ αφορούν την Αττική Οδό.
Διαχωρίζει τις παραχωρήσεις και η AVAX
Ενισχυμένο ρόλο στον τομέα των παραχωρήσεων και των ΣΔΙΤ διεκδικεί και η ΑVAX, προχωρώντας σε γενναία αναδιάρθρωση δραστηριοτήτων στην οποία συμπεριλαμβάνεται και η αποχώρηση από μη στρατηγικά assets. Στο πλαίσιο αυτό, η εταιρεία πούλησε πρόσφατα τη συμμετοχή της στη γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου, αλλά και το χαρτοφυλάκιο της Volterra στις ΑΠΕ, εισπράττοντας μαζί με την πώληση γραφείων πάνω από 153 εκατ. ευρώ.
Η διοίκηση της εταιρείας έχει ανακοινώσει ότι θα προχωρήσει στη μεταβίβαση όλων των συμμετοχών στις συμβάσεις παραχώρησης, στην ΑVAX Παραχωρήσεις, με στόχο την ανάπτυξη του ομίλου στα πρότυπα των μεγάλων διεθνών τεχνικών εταιρειών, με διαφοροποίηση των εσόδων και διεύρυνση δραστηριοτήτων.
Στην εταιρεία θα μεταβιβαστούν άμεσα η συμμετοχή στην παραχώρηση του Αυτοκινητόδρομου Αιγαίου αλλά και το ποσοσστό που κατέχει στην Ολυμπία οδό αλλά και τα νέα έργα ΣΔΙΤ που έχει κερδίσει.
Αλλαγή σελίδας στις κατασκευές επιδιώκει και η Intrakat, η οποία σκοπεύει να επεκταθεί στον τομέα των παραχωρήσεων, που σήμερα περιορίζεται σε μειοψηφική συμμετοχή στο έργο του Μορέα. «Θα πάρουμε όσο γίνεται περισσότερα έργα που να είναι κερδοφόρα, αλλά θέλουμε να αναπτύξουμε τον τομέα των παραχωρήσεων και των ΣΔΙΤ και φυσικά τις ΑΠΕ ώστε να εξασφαλίσουμε σταθερές ροές εσόδων», τόνιζε προ εβδομάδων στη γενική συνέλευση των μετόχων ο διευθύνων σύμβουλος Αλέξανδρος Εξάρχου.
Η εταιρεία συμμετέχει με ποσοστά σε αρκετές κοινοπραξίες με ΣΔΙΤ (ΒΟΑΚ, επέκταση Λ. Κύμης) ενώ έχει αποκτήσει το 30% στην κοινοπραξία με την πορτογαλική Brisa, μπαίνοντας στην μάχη διεκδίκησης για τη νέα σύμβαση παραχώρησης της Αττικής οδού.
