Η ενεργειακή κρίση στην Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να επιδεινωθεί το επόμενο έτος και, συνεπώς, η ώρα για δράση είναι τώρα. Αυτό είναι το μήνυμα έκτακτης ανάγκης που απέστειλε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, λίγο πριν το έκτακτο Συμβούλιο της ΕΕ των αρμοδίων υπουργών Ενέργειας των 27 κρατών -μελών.
Παρόλο που μια ισχυρή ομάδα κρατών – μελών της ΕΕ, ανάμεσά τους το Βέλγιο, η Ιταλία και η Ελλάδα, ζητούν μετ’ επιτάσεων την καθιέρωση ενός ανώτατου ορίου στην τιμή του φυσικού αερίου, το Συμβούλιο της ΕΕ (σ.σ ένα από τα δύο νομοθετικά όργανα της Ένωσης) δεν βρίσκεται σε καμία περίπτωση κοντά σε μια συμφωνία.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έκανε λόγο για πιθανές ελλείψεις φυσικού αερίου έως και 30 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα το 2023, στο πλαίσιο της πλήρους διακοπής της παροχής ρωσικού φυσικού αερίου και την αύξηση των κινεζικών εισαγωγών οι οποίες αναμένεται να φτάσουν στα επίπεδα πριν την πανδημία και την επιβολή περιοριστικών μέτρων. Ως εκ τούτου, η Ευρώπη θα πρέπει να λάβει νέα μέτρα για να εξασφαλίσει την παροχή φυσικού αερίου. Και το κόστος αυτών των μέτρων ενδέχεται να αγγίξει τα 100 δισ. ευρώ.
Οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ θα προσπαθήσουν να προχωρήσουν τις συζητήσεις των μονίμων αντιπροσώπων (σ.σ των πρεσβευτών των 27 στις Βρυξέλλες) και λίγες μόλις ώρες πριν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (σ.σ την Σύνοδο Κορυφής αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ) να εστιάσουν σε μια πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου σχετικά με έναν προσωρινό μηχανισμό διόρθωσης της αγοράς φυσικού αερίου. Ένα προσωρινό μέτρο έκτακτης ανάγκης με βάση το άρθρο 122 της Συνθήκης, το οποίο θα εισάγει έναν μηχανισμό διόρθωσης της αγοράς για τις τιμές ορισμένων συναλλαγών φυσικού αερίου στη Διευκόλυνση Μεταβίβασης Τίτλων (TTF), ο οποίος θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί και να απενεργοποιηθεί όταν υφίστανται συγκεκριμένες συνθήκες στην αγορά.
Η εν λόγω πρόταση ωστόσο δεν βρίσκει σύμφωνα πολλά κράτη – μέλη της ΕΕ, τα οποία, ούτε λίγο ούτε πολύ την χαρακτηρίζουν ως «ανέκδοτο», καθώς οι συνθήκες που θα πρέπει να υφίστανται για να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός διόρθωσης της αγοράς, καθιστούν σχεδόν αδύνατη την εφαρμογή του εν λόγω μηχανισμού. Σε κάθε περίπτωση, οι υπουργοί Ενέργειας στο Συμβούλιο της ΕΕ και οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα πρέπει να βρουν τη χρυσή τομή άμεσα, καθώς μια καταρχήν συμφωνία στο ζήτημα του μηχανισμού διόρθωσης της αγοράς φυσικού αερίου, θα ξεκλειδώσει και άλλες ρυθμίσεις έκτακτης ανάγκης που καλύπτουν κοινές αγορές και ταχύτερες αδειοδοτήσεις για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Ο λεγόμενος μηχανισμός διόρθωσης της αγοράς φυσικού αερίου θα τίθεται σε λειτουργία όταν η τιμή των συμβάσεων στον ολλανδικό κόμβο TTF (Title Transfer Facility) ξεπερνά τα 275 ευρώ ανά μεγαβατώρα για δύο συνεχείς εβδομάδες ή εάν οι τιμές στον εν λόγω δείκτη ήταν υψηλότερες από 58 ευρώ ανά MWh από τη μέση τιμή υγροποιημένου φυσικού αερίου για 10 ημέρες.
Η τσεχική κυβέρνηση, η οποία ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, πρότεινε τη μείωση της τιμής αυτής στα 220 ευρώ και τη διαφορά μεταξύ των αγορών της ΕΕ και των παγκόσμιων αγορών στα 35 ευρώ. Πρόταση η οποία δεν γίνεται, προς το παρόν, αποδεκτή για τα κράτη – μέλη που ζητούν την επιβολή ενός πλαφόν σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο.
Η αποτυχία επίτευξης συμφωνίας την Τρίτη θα σημαίνει ότι οι 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ θα πρέπει να συζητήσουν το ανώτατο όριο στην Σύνοδο Κορυφής στις 15 Δεκεμβρίου, ειδάλλως οι 27 υπουργοί Ενέργειας θα συνεδριάσουν εκ νέου στις 19 του μήνα.
