Ο εφιάλτης της ανομβρίας και της έντονης ξηρασίας που στερεί από τους ταμιευτήρες της ΕΥΔΑΠ το βρόχινο νερό και τα πολύτιμα χιόνια που αποτελούν την κύρια εισροή νερού πλανάται ξανά πάνω από την Αττική, δημιουργώντας έναν πολιορκητικό κλοιό και στα νησιά όλη της χώρας που προετοιμάζονται για ένα δύσκολο καλοκαίρι.
Σε αυτό συνηγορούν ο κατακερματισμός αρμοδιοτήτων, τα διαλυμένα δίκτυα ύδρευσης και οι αυξημένες διαρροές, στοιχεία που δημιουργούν έντονα διαχειριστικά προβλήματα στους νησιωτικούς προορισμούς που μόνο μερικώς μπορούν να καλύψουν οι αφαλατώσεις.
Το πρώτο ηχηρό καμπανάκι προέρχεται από τα υδατικά αποθέματα νερού της Αττικής, τα οποία, αν και περιορίζονται σημαντικά, καλούνται να ανταποκριθούν σε συνθήκες αυξημένης κατανάλωσης κατά 8% από τις αρχές του έτους. Πρόκειται για μια ασυνήθιστη αύξηση, η οποία εκτιμάται ότι λόγω των ιδιαίτερων καιρικών συνθηκών (αυξημένη ζέστη και σκόνη) μεγεθύνθηκε τον Ιούνιο. Σε αυτό συνηγόρησαν τα ανοιχτά σχολεία, ο πρόωρος καύσωνας και η παραμονή του κόσμου στην Αθήνα.
Ενεργοποίηση πρωτοκόλλων
Για να αντιμετωπιστεί το έλλειμμα νερού η ΕΥΔΑΠ έχει αποφασίσει να ενεργοποιήσει όλα τα προβλεπόμενα πρωτόκολλα ασφαλείας και να προχωρήσει σε εναλλακτικές λύσεις που θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τη νέα πραγματικότητα.
Στο πλαίσιο αυτό, ενεργοποιεί τον εφεδρικό κλάδο της Υλίκης, βάζοντας ουσιαστικά σε λειτουργία όλες τις πηγές υδροδότησης με σκοπό την εκταμίευση περισσότερου νερού στο υδατικό σύστημα Ευήνου – Μόρνου, που είναι η κύρια πηγή ύδρευσης της πόλης και θα το τροφοδοτήσει τα διυλιστήρια Πολυδενδρίου και Γαλατσίου και τη λίμνη του Μαραθώνα. Τα άλλα δύο διυλιστήρια της Επιχείρησης Υδρευσης και Αποχέτευσης (Ασπρόπυργος, Μενίδι) θα συνεχίσουν να παίρνουν νερό από τους ταμιευτήρες Ευήνου – Μόρνου. Το δεύτερο μέτρο που ενεργοποιεί η ΕΥΔΑΠ είναι η λειτουργία παλιών γεωτρήσεων που τέθηκαν σε λειτουργία πριν από αρκετές δεκαετίες (τέλη δεκαετίας ’80 με αρχές του ’90), όταν η Αθήνα αντιμετώπισε το μεγάλο πρόβλημα της παρατεταμένης λειψυδρίας που έθεσε σε μεγάλη δοκιμασία το Λεκανοπέδιο και γέννησε την ανάγκη για έναν ακόμη πολύτιμο ταμιευτήρα νερού που ήταν το φράγμα του Ευήνου.
Με την ενεργοποίηση της Υλίκης και των πηγών της Μαυροσουβάλας στην περιοχή της Μαλακάσας υπολογίζεται ότι θα μπορούν να ανέβουν σε ημερήσια βάση τα αποθέματα πάνω από 300.000 κυβικά μέτρα νερού.
Επιπλέον, η ΕΥΔΑΠ προσανατολίζεται σε πρόσθετες λύσεις και επενδύσεις προκειμένου να αντιμετωπίσει πιθανή παράταση του φαινομένου της ανομβρίας, η οποία θα δημιουργούσε σοβαρά προβλήματα στην υδροδότηση της πόλης. Στην κατεύθυνση αυτή, μελετώνται εναλλακτικά σενάρια όπως η αναζήτηση νέων πηγών άντλησης νερού από διαφορετικές λεκάνες απορροής, ενώ εξετάζεται συνδυαστικά και η χρήση των αφαλατώσεων.
Έπεσε η στάθμη της Υλίκης
Η έλλειψη βροχών και πολύ περισσότερο χιονιών που είναι αυτά που ουσιαστικά συνδράμουν το γέμισμα των ταμιευτήρων της ΕΥΔΑΠ έχουν κατεβάσει σημαντικά και τα αποθέματα νερού της Υλίκης. Για τον λόγο αυτόν δεν μπορούν να ενεργοποιηθούν τα υπέργεια αντλιοστάσια, με αποτέλεσμα να βρίσκονται το τελευταίο διάστημα σε πλήρη εξέλιξη τεχνικές εργασίες προκειμένου να στηθούν πλωτές εξέδρες στο κέντρο της λίμνης με σκοπό να αντληθεί νερό και να σταλεί στην Αττική.
«Την επόμενη χρονιά θα αναμετρηθούμε όλοι μας. Το νερό δεν θα λείψει από την ΕΥΔΑΠ, θα λείψει από όλο τον κόσμο, και μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν», τονίζει ο κ. Καραγιάννης. Για να βρούμε, όπως λέει, περισσότερο νερό, «χρειάζεται το συν Αθηνά και χείρα κίνει, με στόχο να γίνει καλύτερη διαχείριση και να πιέσουμε τον χρόνο προς τα πίσω μέχρι να επανέλθουν οι καλές υδρολογικές περίοδοι».
Μείζων θέμα η σπατάλη
Οπως επισημαίνεται, αυτή την περίοδο το μείζον θέμα, πέρα από τη λήψη μέτρων για την αναπλήρωση των ταμιευτήρων, είναι η αντιμετώπιση της σπατάλης του νερού στην Αττική που η επιχείρηση ετοιμάζεται να αντιμετωπίσει με διαφημιστική καμπάνια άμεσα. Οπως δείχνουν τα στοιχεία της ΕΥΔΑΠ, παρατηρείται μια ανομοιογένεια μεταξύ των αστικών και περιαστικών περιοχών. Για παράδειγμα, τις ημέρες του καύσωνα, σε περιοχές του κέντρου με πολυκατοικίες που δεν έχουν κήπους, η αύξηση του νερού ήταν 3% έως 4%.
Η κατάσταση ήταν εντελώς διαφορετική σε περιοχές με κήπους και πισίνες, με αποτέλεσμα προάστια όπως η Κηφισιά, ο Δήμος Διονύσου, η Ανατολική Αττική και τα νότια προάστια που υδροδοτούνται από την ΕΥΔΑΠ, η κατανάλωση να αυξηθεί ακόμη και 100%.
Η κατάσταση τείνει να γίνει καθημερινότητα και επιτάθηκε από τη σκόνη που έφεραν οι καιρικές συνθήκες των τελευταίων μηνών, με αποτέλεσμα οι πολίτες να βρίσκονται πολύ συχνά με μια μάνικα νερού στο χέρι, για να πλύνουν αυτοκίνητα, αυλές και πεζοδρόμια.
Σε απόγνωση τα νησιά
«Εάν η Αθήνα με τόσο αποταμιευτικό όγκο νερού και με οργανωμένο σχέδιο στη διαχείριση αρχίσει να αντιμετωπίζει προβλήματα, φανταστείτε τι θα συμβεί στα νησιά», λένε παράγοντες του κλάδου. Το πρόβλημα γίνεται ακόμα μεγαλύτερο στον νησιωτικό χώρο όπου δεν υπάρχουν νερά και οι αφαλατώσεις δεν μπορούν να καλύψουν το σύνολο των αναγκών, αλλά και στους δήμους που διαχειρίζονται οι ίδιοι τα δίκτυα ύδρευσης και υπάρχουν μεγάλες διαρροές. «Οι ΟΤΑ ζητούν συνεχώς ποσότητες νερού, το οποίο παίρνουν και το χάνουν γιατί έχουν διαλυμένα δίκτυα και το περισσότερο φεύγει σε διαρροές».
Η τελευταία καλή χρονιά για το Αιγαίο ήταν το 2019, με πολλές βροχές στα ανατολικά και νότια. Εκτοτε οι βροχοπτώσεις ήταν κάτω από τον μέσο όρο, με αποτέλεσμα να αδειάσουν και οι λιμνοδεξαμενές. Ειδικά στις Κυκλάδες, όπου η περίοδος που βρέχει είναι μόλις 5-6 μήνες, αρκούν δύο κακές χρονιές για να παρουσιαστεί πρόβλημα, λένε οι επιστήμονες. Χαρακτηριστικά, στην Ανδρο το 2023 έπεσαν 363 χιλιοστά βροχής με μέσο όρο τα 506 χιλιοστά, στην Τήνο 299 χιλιοστά με μέσο όρο τα 330, στη Νάξο 270 χιλιοστά με μέσο όρο τα 306, στην Ιο 195 χιλιοστά με μέσο όρο τα 285 χιλιοστά.
