Νέες ανησυχίες για την πορεία των τιμών, την επάρκεια αγαθών και καυσίμων, αλλά και την οικονομική ανάπτυξη στην Ευρώπη και στη χώρα μας, προκαλεί η επέκταση των εντάσεων στη Μέση Ανατολή, από την Ανατολή Μεσόγειο και τη «γειτονιά» μας αρχικά (Ισραήλ και Λωρίδα της Γάζας), στην Ερυθρά Θάλασσα τις τελευταίες ημέρες.
Μετά τις επιθέσεις σε εμπορικά πλοία (ως αντίποινα για τις επιθέσεις στη Χαμάς) ενόπλων ομάδων Χούθι στα Στενά του Ορμούζ και στην «Πύλη των Δακρύων», προτεραιότητα είναι η προστασία της διεθνούς ναυσιπλοΐας και η μεταφορά πετρελαίου, αερίου και άλλων φορτίων, ώστε να μπορούν να φτάνουν με ασφάλεια στην Ευρώπη από Κίνα, Ιράν, Κατάρ και άλλες χώρες, μέσω της Διώρυγας του Σουέζ.
Εκτός από δυσχέρειες στον εφοδιασμό πετρελαίου και φυσικού αερίου, ο περιορισμός διελεύσεων φορτηγών ή η αναζήτηση άλλων πιο μακρινών οδών μεταφοράς φορτίων, απειλεί να προκαλέσει καθυστερήσεις ή και ελλείψεις (προσωρινές στη φάση αυτή) στη διεθνή αγορά, κυρίως σε πρώτες ύλες, αλλά και σε διατροφικά ή άλλα αγαθά (σιτηρά κτλ). Με ό,τι μπορεί να σημαίνει ίσως και σε αυξήσεις τιμών στην αγορά.
Απειλεί επίσης τον τουρισμό και την κατανάλωση, αν «φρενάρει» η παραγωγή διεθνώς, αλλά και τις επενδύσεις που γίνονται ή θα γίνονταν, αν δεν είχε ενσκήψει νέα πηγή αναταραχής και ανωμαλίας εφοδιασμού των αγορών.
Το φαινόμενο είναι σε εξέλιξη, αλλά και πριν ακόμα λάβει διαστάσεις, ανακύπτει σε μια χρονική στιγμή όπου το ΕΣΠΑ 2014-2021 κλείνει οριστικά (στις 31-12-2023) και δικαιούχοι που έπρεπε να ολοκληρώσουν πριν αλλάξει η χρονιά τις επενδύσεις τους, για να ελεγχθούν και να πιστοποιηθούν, δεν μπορούν να παραλάβουν τον εξοπλισμό και τα μηχανήματα που αγόρασαν και περίμεναν να παραλάβουν.
Ήδη στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών καταφτάνουν αιτήματα για χορήγηση παράτασης και μετά την 1η Ιανουαρίου. Κάτι όμως που δεν διαφαίνεται -επί τους παρόντος τουλάχιστον- στον ορίζοντα, καθώς τέτοιες αποφάσεις προσκρούουν στους Κανονισμούς με τους οποίους λειτουργούν τα Ευρωπαϊκά Ταμεία. Και άρα θα έπρεπε να δοθούν πανευρωπαϊκά από την Κομισιόν, και όχι με αποφάσεις μεμονωμένες.
Το πρόβλημα αφορά κυρίως όσους είχαν ενταχθεί σε προγράμματα του 2017 και 2018 και μετά, γιατί στις 31 Δεκεμβρίου θα έπρεπε να έχουν ολοκληρώσει τις επενδύσεις τους. Πρόκειται κυρίως για προγράμματα ανταγωνιστικότητας ή ίδρυσης τουριστικών και άλλων επιχειρήσεων, που τους έδιναν ενισχύσεις για να αποκτήσουν νέα μηχανήματα και εξοπλισμό. Με τα ως τώρα δεδομένα πάντως, αυτό που απαιτείται από τους δικαιούχους είναι να έχουν «κόψει» και συγκεντρώσει όλα τα αναγκαία παραστατικά, τιμολόγια, εμβάσματα πληρωμών κλπ, μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου.
Ο έλεγχος για πιστοποίηση ολοκλήρωσης της επένδυσης και εκπλήρωσης των υποχρεώσεών τους (ο οποίος θα τους γίνει για να διακριβώσει αν απέκτησαν τα μηχανήματα ή τον εξοπλισμό που είχε εγκριθεί και ανέμεναν για να τεθούν σε λειτουργία) θα ξεκινήσει κάποιους μήνες αργότερα, από Φεβρουάριο ή Μάρτιο και μετά. Ως τότε θα πρέπει, για να μην αντιμετωπίσουν πρόβλημα, να μπορούν να «οπλιστούν» με τα αναγκαία δικαιολογητικά.
Αν πάλι το πρόβλημα παραταθεί ή ενταθεί, τότε δεν μπορεί να αποκλειστεί πως θα υπάρξει παρέμβαση και θα επέλθουν αλλαγές. Όπως και γενικότερα φυσικά όμως, για όλους τους τομείς και για τις έκτακτες ανάγκες που μπορεί να προκύψουν (για επιχειρήσεις αλλά και νοικοκυριά) από τυχόν ανάφλεξη και νέα κρίση στην οικονομική δραστηριότητα.
