Με χρονοδιάγραμμα 12 ημερών για να εφαρμοστούν τα στοιχειώδη στον κανονισμό πυροπροστασίας, που είναι ο καθαρισμός και η απομάκρυνση της καύσιμης ύλης, και αντίστοιχα 21 ημερών για τον καθαρισμό οικοπέδων και ακάλυπτων χώρων ενεργοποιείται η κυβερνητική «σκούπα» της φετινής αντιπυρικής περιόδου που επιβάλλουν οι αναγκαίες προσαρμογές στις ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες. Η εφαρμογή των πιο απαιτητικών και δαπανηρών μέτρων (κλιμακωτές αποστάσεις βλάστησης, αντικατάσταση ξύλινων στοιχείων σε εξωτερικούς χώρους, παρεμβάσεις στα κτίρια κ.ά.) που προέβλεπε ο αρχικός σχεδιασμός μετατίθεται για το μέλλον, υπό το βάρος της κοινωνικής αντίδρασης αλλά και της σύγχυσης που επήλθε στην αγορά.
Το φόβητρο για τους πολίτες θα είναι οι ψηφιακές καταγγελίες καθώς στην πλατφόρμα που λειτουργεί (apps.go.gr) για τα ακαθάριστα οικόπεδα από τα υπουργεία Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, καθώς και Ψηφιακής Διακυβέρνησης περιλαμβάνεται και μια ξεχωριστή ενότητα για καταγγελίες. Σε αυτήν οι πολίτες θα μπορούν να μαρτυρήσουν τους ιδιοκτήτες που δεν προσαρμόστηκαν στο πνεύμα του νόμου. Οι καταγγελίες θα γίνονται ανώνυμα ή και επώνυμα, εφόσον ο χρήστης συνδεθεί στο TAXIS και ταυτοποιηθεί, ώστε σε περίπτωση ψευδών στοιχείων να μπορεί να εντοπιστεί.
9 ερωτήσεις – απαντήσεις για τον καθαρισμό οικοπέδων
1. Ποιους αφορά η ρύθμιση για την πυροπροστασία και ποιες είναι οι υποχρεώσεις και οι προθεσμίες;
Εως τις 21 Ιουνίου οι ιδιοκτήτες ακινήτων με κτίσμα που βρίσκονται σε απόσταση 300 μέτρων από δάση και δασικές εκτάσεις θα πρέπει να προσλάβουν ειδικό (μηχανικό ή δασολόγο) για να εκπονήσει την τεχνική έκθεση και το έντυπο αξιολόγησης της επικινδυνότητας του ακινήτου τους.
Δεν υπάρχει η συγκεκριμένη υποχρέωση για ακίνητα που βρίσκονται σε απόσταση 300 μέτρων από πάρκα και άλση. Αντίστοιχη δήλωση οφείλουν να κάνουν οι πολίτες έως τις 30 Ιουνίου και δίχως να χρειάζεται η πρόσληψη ειδικού για τον καθαρισμό οικοπέδων και κοινόχρηστων χώρων. Η δήλωση αυτή γίνεται στην πλατφόρμα του Εθνικού Μητρώου Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας και αφορά αστικά ακίνητα, με τη διαδικασία καθαρισμού να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, υλοτομία και απομάκρυνση των ξερών και σπασμένων δέντρων και κλαδιών, καθώς και των κλαδιών που βρίσκονται σε άμεση επαφή με κτίσμα, αραίωση της θαμνώδους βλάστησης, μεταφορά υπολειμμάτων καθαρισμού κ.λπ. Στην ίδια πλατφόρμα θα υπάρξει και ξεχωριστή ενότητα για ψηφιακές καταγγελίες.
Με απόφαση της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο αρχικός νόμος τροποποιήθηκε και θα περιοριστεί σε ενδεικτικές εργασίες. Αυτό σημαίνει ότι κατά την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο συστήνεται η άμεση εφαρμογή τουλάχιστον των προληπτικών μέτρων που προβλέπονται για τα κτίρια χαμηλής επικινδυνότητας και τα οικόπεδα. Αυτό σημαίνει κλάδεμα δέντρων, απομάκρυνση ξύλων και ξερών χόρτων. Εχει δοθεί αναστολή για τα έργα συμμόρφωσης ως προς τις αρχικές προβλέψεις, όπως κατασκευή μάνδρας ύψους ενός μέτρου με άκαυστα υλικά, τοποθέτηση πυράντοχων εξωτερικών κουφωμάτων, πλήρωση διάκενων με άκαυστα υλικά, αντικατάσταση στέγης, εγκατάσταση συστήματος καταιονισμού ύδατος κ.λπ.
3. Πότε θεσπίστηκε ο νόμος για την πυροπροστασία και τι προβλέπει η τεχνική έκθεση;
Η εκπόνηση της ΚΥΑ ξεκίνησε το 2022 και θεσμοθετήθηκε το 2023, που ήταν η πρώτη χρονιά που δημοσιεύτηκε ο κανονισμός. Η εφαρμογή ήταν προαιρετική και με σύσταση σε όλα τα ακίνητα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής. Φέτος είναι η πρώτη χρονιά υποχρεωτικής εφαρμογής μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας. Αυτά αφορούν τον καθαρισμό του οικοπέδου, τον περιορισμό και την απομάκρυνση εύφλεκτων υλών και την κατάθεση μιας τεχνικής μελέτης από έναν ειδικό επιστήμονα (μηχανικό, δασολόγο κ.ά.), η οποία θα αποτυπώνει το περίγραμμα του κτιρίου του ακινήτου, τη βλάστηση που έχει εντός, καθώς επίσης και τα προτεινόμενα μέτρα τα οποία πρέπει να λαμβάνονται από τον ιδιοκτήτη προκειμένου να γίνει το ακίνητο πιο ανθεκτικό σε περίπτωση φωτιάς.
Η κλιματική κρίση, κατά την πολιτεία, έχει βρει απροετοίμαστο το σύνολο του πλανήτη. Τη λήψη των μέτρων πυροπροστασίας, όπως δήλωσε πρόσφατα η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, καθιστούν επιβεβλημένη ο θερμότερος χειμώνας και η θερμότερη άνοιξη όλων των εποχών, εξέλιξη που μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι θα έχουμε ένα πολύ δύσκολο καλοκαίρι. Οταν μέσα στο δάσος υπάρχει ένα ακίνητο, ο μόνος που μπορεί να επέμβει είναι ο ιδιοκτήτης του, υποστήριξε πρόσφατα ο υπουργός Θεόδωρος Σκυλακάκης: «Δεν μπορεί να το κάνει αυτό το κράτος, δεν έχει το δικαίωμα». Πρόκειται για μια γρήγορη αποκεντρωμένη διαδικασία που πρέπει να γίνει λόγω των κλιματικών συνθηκών γιατί, όπως υπογράμμισε, είναι σημαντικό να αποτρέψουμε να πάρει φωτιά ένα σπίτι. Ο λόγος είναι ότι η Πυροσβεστική χρειάζεται να αξιοποιήσει πολύτιμους πόρους για να τη σβήσει, οι οποίοι θα λείψουν από άλλα σημεία της δασικής πυρκαγιάς.
5. Πρέπει να υποβάλουν έκθεση και όσοι έχουν στην κατοχή τους αυθαίρετα κτίσματα μέσα στο δάσος;
Ναι, έκθεση πρέπει να υποβάλουν και οι δεκάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες δασικών αυθαιρέτων οι οποίοι δεν έχουν υπαχθεί σε κάποιον νόμο τακτοποίησης. Πρόκειται για περίπου 100.000 κτίσματα τα οποία βρίσκονται εντός δασών και δασικών εκτάσεων. Στο ΥΠΕΝ τονίζουν ότι η υποβολή τεχνικής έκθεσης δεν συνιστά δήλωση τακτοποίησης αυθαιρέτου. Επίσης, στις δηλώσεις που, βάσει του κανονισμού πυροπροστασίας, πρέπει να υποβάλουν οι δήμοι για να δημιουργήσουν ζώνες πυροπροστασίας τονίζεται ότι μπορούν να συμπεριλάβουν και τα δασικά αυθαίρετα, οι λεγόμενες «οικιστικές πυκνώσεις».
6. Αν δεν υπάρχει συμμόρφωση, ποια είναι τα πρόστιμα;
Σε πρώτη φάση υπάρχει μια σύσταση συμμόρφωσης σε κάποιον που δεν έχει υιοθετήσει τον κανονισμό. Τα πρόστιμα έρχονται δευτερευόντως και ενδεικτικά αναφέρεται ότι υπολογίζονται από 1.000 ευρώ και άνω, με την επιβολή ακόμη και ποινής φυλάκισης! Λαμβάνοντας υπόψη ότι η κυβέρνηση έκανε ένα βήμα πίσω στη συμμόρφωση των ιδιοκτήτων, εκτιμάται ότι αυτά λειτουργούν περισσότερο ως φόβητρο για τους πολίτες.
7. Τι θα μου κοστίσουν τα μέτρα πυροπροστασίας;
Η σύνταξη της έκθεσης επικινδυνότητας και της τεχνικής έκθεσης δεν έχουν ταρίφα. Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα υπήρξε πληθώρα καταγγελιών για αστρονομικές αμοιβές που ζητούσαν επαγγελματίες, όπως 5.000 ευρώ για τη σύνταξη της έκθεσης επικινδυνότητας για οικόπεδο 3 στρεμμάτων με κατοικία και 700 ευρώ για την τεχνική έκθεση. Επαγγελματίες αναφέρουν ότι το κόστος συνδέεται με το μέγεθος του ακινήτου και του οικοπέδου. Ετσι, για οικόπεδο ενός στρέμματος και ένα μέσο σπίτι η τιμή κινείται στα επίπεδα των 500 ευρώ.
8. Ποιες είναι οι υποχρεώσεις των δήμων για τη χάραξη ζωνών πυροπροστασίας;
Από πόρους του Πράσινου Ταμείου διατίθενται προς τους δήμους πόροι ύψους 30 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία αντιπυρικών ζωνών, πλάτους 10 μέτρων, περιμετρικά όσων οικισμών βρίσκονται εντός ή πλησίον δασών και δασικών εκτάσεων υψηλής επικινδυνότητας για την εκδήλωση πυρκαγιών. Δικαιούχοι του προγράμματος είναι 217 δήμοι που αν ανταποκριθούν στο σύνολό τους εκτιμάται όιτ θα καλυφθεί περίπου το 60% των περιμετρικών ζωνών οι οποίες περιβάλλουν οικισμούς που βρίσκονται στις επίμαχες περιοχές, σύμφωνα με τα στοιχεία των δασικών χαρτών. Η προθεσμία για την υποβολή των προτάσεων από τους δήμους λήγει στις 20 Ιουνίου.
9. Τι άλλα μέτρα παίρνει το υπουργείο εν όψει της αντιπυρικής περιόδου για την προστασία των δασικών οικοσυστημάτων;
Το ΥΠΕΝ αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και για την ολοκληρωμένη διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων της χώρας. Ηδη έχουν ανατεθεί 19 μελέτες για δασικά οικοσυστήματα συνολικής έκτασης 1.395.259 στρεμμάτων, που αφορούν δύο περιοχές στο Καπανδρίτι, μία στην Πεντέλη, τρεις στο Αιγάλεω, μία στην Πάρνηθα, δύο στα Μέγαρα, δύο στη Λιβαδειά, τρεις στη Βυτίνα, μία στην Τρίπολη και από δύο σε Πύργο και Ολυμπία. Συνολικά, θα υλοποιηθούν 135 διαχειριστικές μελέτες, βάσει νέων σύγχρονων προδιαγραφών, οι οποίες, μεταξύ άλλων, θα λαμβάνουν υπόψη τη διάσταση της κλιματικής κρίσης, θα διασυνδέονται με τα αντιπυρικά σχέδια και ειδικά για τις περιοχές Natura με τις ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες που εκπονούνται. Για την υλοποίησή τους έχει εξασφαλιστεί κονδύλι 13,2 εκατ. ευρώ.
