Με την επιβολή προστίμου στην Ολυμπία Οδό για τη διαχείριση των κατολισθήσεων στην περιοχή της Κακιάς Σκάλας σκοπεύει να σβήσει το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών τη φωτιά που άναψε το κλείσιμο της εθνικής οδού και η πολύωρη ταλαιπωρία των οδηγών τον περασμένο Δεκέμβριο.
Η αρμόδια επιτροπή του υπουργείου που εξέτασε τα γεγονότα της 1ης Δεκεμβρίου επιρρίπτει ευθύνες στην εταιρεία και εισηγείται πρόστιμο ύψους 2 εκατ. (από 1 εκατ. ευρώ σε παραχωρησιούχο και λειτουργό του αυτοκινητόδρομου), σκληραίνοντας τη μετωπική σύγκρουση με τους μετόχους της παραχώρησης, με επικεφαλής τη γαλλική Vinci.
Το πρόβλημα προέκυψε όταν λόγω της κακοκαιρίας «Αριελ» αποσπάστηκαν συστάδες βράχων από την Αθηνών – Κορίνθου, οι οποίες κατολίσθησαν και στη συνέχεια βρέθηκαν στο οδόστρωμα. Παρά το γεγονός ότι υπήρχαν βραχοπαγίδες (συρματοπλέγματα), το δίχτυ δεν μπόρεσε να συγκρατήσει την πτώση των ογκόλιθων που κατέληξαν στον δρόμο, ευτυχώς χωρίς συνέπειες για τους οδηγούς.
Η κατάρρευση όμως των βράχων ήταν η αφορμή για το ξέσπασμα ενός πινγκ πονγκ ευθυνών σχετικά με τα όρια και τις αρμοδιότητες Δημοσίου – παραχωρησιούχου στην εθνική οδό.
Για παράδειγμα, η Ολυμπία Οδός έχει υποστηρίξει ότι είχε ενημερώσει για πιθανή αποκόλληση βράχων το υπουργείο μήνες πριν από το συμβάν και ότι το σημείο από το οποίο έπεσαν τα βράχια είναι έξω από την κυριότητα της παραχώρησης.
Στελέχη μάλιστα της εταιρείας επισήμαναν ότι έχουν τη συντήρηση εντός των ορίων παραχώρησης του έργου και όχι για το σύνολο. «Το σημείο που έπεσε ο βράχος είναι εκτός των ορίων της παραχώρησης κατά 100 μέτρα. Το υπουργείο έχει την αρμοδιότητα», τόνιζαν.
Έντονη αντιπαράθεση
Πέρα όμως από την κόντρα πάνω στα… βράχια της Αθηνών – Κορίνθου, δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι πίσω από τη σύγκρουση των δύο πλευρών κρύβεται μια έντονη αντιπαράθεση για τα διόδια.
Η Ολυμπία Οδός και οι μέτοχοί της πίεζαν εδώ και καιρό το υπουργείο να ανάψει πράσινο φως στην καθιερωμένη τιμαριθμική προσαρμογή των διοδίων που φέτος λόγω του δυσμενούς οικονομικού περιβάλλοντος συνοδεύεται με μεγάλες αυξήσεις άνω από 10%.
Εν μέσω προεκλογικής περιόδου, η κυβέρνηση είχε διαμηνύσει δημόσια ότι ανατιμήσεις δεν μπορούν να υπάρξουν στα διόδια τη νέα χρονιά, επομένως οι εταιρείες παραχώρησης αναγκάστηκαν να ξεχάσουν προσωρινά τις προβλέψεις των συμβάσεων και να «καταπιούν» τις αυξήσεις.
Και ενώ οι εταιρείες έκαναν ένα βήμα πίσω, παγώνοντας τις αναπροσαρμογές στα διόδια, πρόσφατα χρειάστηκε η πυροσβεστική παρέμβαση του υπουργείου για να «κατασβέσει» τις αυξήσεις που εφάρμοσε στις αρχές του χρόνου η Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου και αφορούσαν τα ετήσια εκπτωτικά της προγράμματα.
Η εταιρεία παραχώρησης με επικεφαλής επίσης τη Vinci (ελέγχει το 72,3% των μετοχών της) δεν προχώρησε σε αυξήσεις διοδίων, αποφάσισε όμως να διαφοροποιήσει την πολιτική της και να ανεβάσει κατά 22% το κόστος του ετήσιου εκπτωτικού προγράμματος.
Στην πραγματικότητα, η Γέφυρα επιδίωξε να μειώσει τις εκπτώσεις που προσφέρει στους χρήστες της ως κάποιου είδους αντιστάθμισμα στο αυξημένο κόστος λειτουργίας, από τη στιγμή που οι αυξήσεις αναχαιτίστηκαν και η εταιρεία συντάχθηκε με τη γραμμή και των άλλων παραχωρήσεων για πάγωμα των ανατιμήσεων.
Κατόπιν παραπόνων αυτοδιοικητικών παραγόντων και της Ενωσης Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου, η αύξηση αποσύρθηκε και συνοδεύτηκε με μείωση κατά 10 ευρώ του συνολικού κόστους του ετήσιου εκπτωτικού προγράμματος της Γέφυρας. Πέρυσι, το πακέτο των 44 διελεύσεων από τη Γέφυρα (για 22 εργάσιμες μέρες) κόστιζε συνολικά 242,56 ευρώ και χρησιμοποιούνταν κυρίως από εργαζομένους οι οποίοι κάνουν καθημερινά τη διαδρομή Ρίο- Αντίρριο.
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό της εταιρείας, από 1ης Ιανουαρίου του 2023 το συγκεκριμένο πακέτο θα αυξανόταν σε 294,90 ευρώ. Ωστόσο, κατόπιν πολιτικής παρέμβασης η τιμή διαμορφώθηκε στα 232,90 ευρώ.
«Πάγωμα» των αυξήσεων
Σε κάθε περίπτωση, λένε αρμόδιες πηγές, ο δρόμος για τις αυξήσεις στα διόδια έχει κλείσει καθώς η τύχη τους θα κριθεί από την επόμενη κυβέρνηση. Κάτι παρόμοιο είχε γίνει και το 2019, όταν οι τότε μέτοχοι της Αττικής Οδού είχαν αποφασίσει να αυξήσουν αιφνιδιαστικά τα διόδια που η νέα κυβέρνηση ακύρωσε με απόφαση του υπουργού Κώστα Καραμανλή.
Αίσθηση πάντως είχαν προκαλέσει στα μέσα του προηγούμενου μήνα οι ανακοινώσεις των εταιρειών για τις επικείμενες ανατιμήσεις, καθώς οι παραχωρησιούχοι προχώρησαν στην κατάρτιση νέων τιμοκαταλόγων με αυξήσεις-φωτιά στις τιμές των διοδίων για το 2023.
Ολυμπία Οδός, Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου, Γέφυρα, Νέα και Κεντρική Οδός έχουν ήδη καταρτίσει τα νέα τιμολόγια, ανακοινώνοντας ότι παγώνουν προσωρινά τις αυξήσεις μέχρι να υπάρξει η πολιτική απόφαση για την εφαρμογή τους.
Σύμφωνα με τους όρους των συμβάσεων παραχώρησης, οι εταιρείες αναπροσαρμόζουν κάθε χρόνο τα διόδια σύμφωνα με τον Δείκτη Τιμών καταναλωτή Σεπτεμβρίου και προχωρούν στις σχετικές ανακοινώσεις λίγο πριν από την εκπνοή του χρόνου. Με βάση μάλιστα την ετήσια μεταβολή του εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών καταναλωτή που είναι 11,26%, προκύπτουν σημαντικές ανατιμήσεις στα Ι.Χ., οι οποίες φτάνουν το 16% και θα επαναπροσδιοριστούν το επόμενο διάστημα.
Ενδεικτικά παραδείγματα είναι:
- ο σταθμός του Μακρυχωρίου στον Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου, όπου από 2,50 ευρώ προτείνεται να πάει στα 2,90 ευρώ (16%).
- Αντίστοιχα στον σταθμό της Ελευσίνας (Ολυμπία Οδός) η προτεινόμενη αύξηση είναι 14,2%, από 2,10 σε 2,40 ευρώ και στις Αφίδνες (Νέα Οδός) από 3,30 σε 3,70 ευρώ, αυξημένα κατά 12%.
Στελέχη της αγοράς υποστηρίζουν ότι πολύ δύσκολα η Πολιτεία θα ξεφύγει από τις αυξήσεις στα διόδια και ότι όσο καθυστερεί, η εφαρμογή τους θα γράφει τη «λίστα» των αποζημιώσεων.
Είναι πιθανόν πάντως οι εταιρείες να κληθούν σε δεύτερο χρόνο να τεκμηριώσουν το ύψος των ανατιμήσεων ώστε να ενσωματωθεί ένα μέρος μόνο της αύξησης που έχουν ανακοινώσει και όχι το σύνολο.
